Ríkisvæðing sjávarútvegsins heldur áfram

Sjávarútvegsráðherra vill hækka skatta á sjávarútveg og nota peningana í ríkisstyrkta markaðsherferð fyrir hann. Þetta gæti stuðlað að svokallaðri sátt að mati ráðherra.

Ekkert er fjarri lagi.

Dollaramerkin í augum þeirra sem vilja gera hagnað sjávarútvegsfyrirtækja upptækan dofna ekki við svona hundakúnstir. Þeir sem vilja þjóðnýta sjávarútveginn gefast ekki upp fyrr en það tekst eða þeim er svarað fullum hálsi.

Á sínum tíma var arðbært að reka póstþjónustu. Ríkisvaldið tók því yfir þann rekstur, gerði hann óarðbæran og lagði í rúst.

Núna á að gera það sama við sjávarútveginn. Sumir halda að hagnaður af sjávarútvegi sé eitthvað lögmál, að einhver innbyggð renta sé fólgin í að standa í útgerð, vinna afla og koma á markað. Svo er ekki eins og reynsla nær allra annarra ríkja í heiminum ber með sér, en engu að síður er höggvið í sjávarútveginn og því verður ekki hætt þar til hann fellur á hnén við fætur ríkisvaldsins, sem tekur svo af honum hausinn. 

Vill skapa sátt um sjávarútveginn

Hver á að borga fyrir klósettpappírinn?

Það er alveg magnað að landeigendur megi ekki ráða því hver gengur um land þeirra og hver ekki, og gegn hvaða skilyrðum. Þegar landeiganda er bannað að innheimta gjald og um leið þröngvað til að hleypa gestum inn á land sitt er í raun verið að skikka hann til að fjármagna tiltekt eftir gestina sjálfur, og borga undir þá klósettpappírinn ef þeim verður mál. Landeigandinn bregst auðvitað við með þeim hætti að hann lágmarkar tiltektina eins mikið og hann getur, skammtar litlum klósettpappír í lélegum gæðum og reynir óbeint að losa sig við gesti sína með óþægindum og þjónustuskorti. Er það gestrisni? Nei.

Jú vissulega eru til samningar sem veita ríkisvaldinu eða öðrum yfirvöldum ákveðin völd, en slíkir samningar eru vonandi undantekningar frá þeirri reglu að sá sem á, hann má, og sá sem á ekki, hann þarf að biðja um leyfi og uppfylla skilyrði gestgjafa.

Okkur finnst sjálfsagt að segja gestum á heimili okkar að fara úr skónum áður en þeir ganga inn, og stinga ekki öllum klósettrúllum heimilisins ofan í tösku. En landeigendur? Þeir þurfa bara að láta allt yfir sig ganga, og borga brúsann sjálfir, eða hvað?

Nei, hættum að binda hendur landeigenda og leyfum þeim að vera þeir gestgjafar sem þeir vilja sjálfir vera. Ég er viss um að það kemur betur út fyrir alla en nauðung. 

Mega innheimta gjald af eignarlandi

Þegar gjaldmiðlar voru stöðugir (og frjálsir)

Hvernig kemur þú í veg fyrir að skip þeytist um í sjónum þegar það ætti í raun bara að liggja kyrrt við bryggju? 

Þú bindur það við "eitthvað".

Hið sama gildir um gjaldmiðla. Til að þeir séu stöðugir þarf að binda þá við "eitthvað".

Hér er mynd sem sýnir breytingar á kaupmætti bandaríska dollarans (héðan). Hann var stöðugur lengi vel en hvað gerðist svo?

Það sem gerðist var að seðlabanki var stofnaður og honum leyft að prenta peninga sem voru án gullforða á bak við sig (í raun).

Seðlabankar eiga að stuðla að stöðugleika en þeir gera það ekki. Þeir valda óstöðugleika. Þá ber að leggja niður ef ætlunin er sú að tryggja stöðugleika gjaldmiðils. Frjálsir gjaldmiðlar, gjarnan bundnir við gullforða, eru þeir einu sem hafa staðist tímans tönn.

Þetta er ekki töfralausn. Þetta er sögulega vel sönnuð, vel reynd og raunhæf lausn. Gallinn er bara sá að stjórnmálamenn vilja geta prentað peninga þegar þannig liggur á þeim. 

Stendur ekki til að festa gengið

Hægristjórnin hækkar skatta

Ekki veit ég hvað stjórnvöld eru að hugsa núna. Þau hafa ákveðið að hækka skatta. Þetta er að vísu ekki tilkynnt með þeim hætti. Talað er um að samræma skattþrep. Lágt þrep virðisaukaskatts er hækkað upp í hátt þrep, og löngu seinna á að lækka hið háa skattþrep. Niðurstaðan er samt sú að skattar hækka.

Skynsamlegra hefði verið að lækka hið háa skattþrep að hinu lága. Best hefði svo verið að afnema skattinn með öllu - öll þrep sett niður í 0%. En nei, það er ekki í tísku í dag. Þá hefðu einhverjir kvartað líka, t.d. þeir sem eru skattlagðir með annarri tegund skatta. Þá skatta hefði þá bara átt að lækka líka eða fella úr gildi. Og svona koll af kolli þar til allir skattar hafa lækkað umtalsvert.

En þarf ríkið ekki að afla mikilla skatttekna til að geta staðið undir öllum verkefnum sínum? Jú, en þeim verkefnum má fækka. Ríkisvaldið gerir ekkert sem það hrifsaði ekki til sín frá einkaaðilum, nema jú allt þetta ónauðsynlega sem engin þörf er á. Ríkisvaldið þarf ekki að mæla heyrn frekar en sjón. Ríkið þarf ekki að sjúkratryggja frekar en kaskótryggja bíla. Ríkisvaldið á að skila sem flestum af verkefnum sínum í ríkiseinokun til hins frjálsa markaðar og leyfa fleirum en gosdrykkjaþömburum og sjónskertum að njóta ávaxta samkeppnismarkaðar einkaaðila. 

Ekki veit ég hvað ríkisstjórnin ætlar að gera til að aðskilja sig frá vinstrimönnum í huga kjósenda, en skattahækkanir eru ekki góð leið til þess. 

Gisting gæti hækkað um 10,4%

Ríkisheimspekin í alla skóla!

Nú er búið að stinga upp á því á Alþingi að gera heimspeki að skyldufagi. Gott og vel, heimspeki er hverjum manni holl og kennir manni margt. En svo segir:

Mik­il­vægt er að styrkja ábyrgðar­kennd nem­enda gagn­vart sam­fé­lag­inu og stuðla jafn­framt að gagn­rýn­inni hugs­un sem er ein meg­in­for­senda þess að borg­ar­ar geti verið virk­ir þátt­tak­end­ur í lýðræðis­sam­fé­lagi.

Er þetta heimspeki? Nei. Hér er ekki orði minnst á að efla rökhugsun og setja hluti í mismunandi samhengi. Hér er verið að boða siðfræði - ákveðna tegund af siðfræði - ríkisheimspekina!

Það er ekki bæði hægt að styrkja "ábyrgðarkennd gagnvart samfélaginu" og "stuðla að gagnrýninni hugsun". Annaðhvort á að heilaþvo krakkana, eða ekki. Og ef ekki þá á ekki að predika hver ber ábyrgð á hverjum og hvað þá "samfélaginu". Er ekki nóg að bera ábyrgð á sjálfum sér? Fjölskyldu sinni? Vinum? Hver er þessi "samfélag"? Er gagnrýnin hugsun ekki fokin út um gluggann núna?

Nei, þá er betra að sleppa þessu alveg.

Ef menn vilja breyta ríkisnámskránni mætti í staðinn innleiða hagfræðikennslu í skólana, fjármálalæsi og gagnrýnið hugarfar gagnvart viðteknum söguskoðunum, fullyrðingum í dægurmálaumræðunni og valdhöfum. 

Heimspeki verði skyldufag

ESB grýtir sína eigin höfn

Evrópusambandið ætlar ekki að hefja viðræður um viðskiptasamband þess við Breta fyrr en Bretar eru búnir að rífa sig aðeins lausari frá sambandinu. Bretar vilja hefja slíkar viðræður strax. Þetta kemur ekki á óvart.

Evrópusambandið er með eindæmum lélegt og svifaseint og svo troðfullt af mótsagnarkenndum hagsmunum að það má líkja því við ósyndan mann að reyna synda yfir sundlaug. Allt buslið og hamagangurinn dugir kannski til að halda því á floti en því verður lítið ágengt, og lokaniðurstaðan er fyrirsjáanleg: Að sökkva til botns og drukkna.

Bretar taka á meðan við beiðnum um fríverslunarsamninga við ríki um víða veröld. Heimurinn er loksins að opnast fyrir Bretum á ný. Þeir voru heimsmeistarar í verslun á sínum tíma og kunna því leikinn. Efnahagslegur styrkur er mikilvægari en bein yfirráð og það hafa Bretar líka lært. Dyr eru því að opnast fyrir þeim á meðan Evrópusambandið heldur sínum læstum.

Það sem mun gerast er eftirfarandi:

- Bretar og Evrópusambandið fara í hægfara, varfærnar og ómarkvissar viðræður um viðskiptasamband sitt

- Bretar gera fríverslunarsamninga við fjölda ríkja, þar á meðal Ástralíu, Bandaríkin og EES-ríkin

- Evrópusambandið heldur áfram að molna að innan. Þess er ekki lengi að bíða þar til Hollendingar, Frakkar og jafnvel Írar fara í sínar eigin þjóðaratkvæðagreiðslur um mögulega úrsögn. Rússar byrja líka að kroppa í áhrif frá austustu hlutum Evrópusambandsins

- Bretland heldur áfram að styrkjast efnahagslega, og þótt einhver bankastörf og önnur pappírsvinna fari úr landi mun það litlu breyta fyrir þá

Evrópusambandið var tilraun með góðan ásetning sem fékk góða byrjun en hlýtur hörmulegan endi. 

ESB verður ekki við ákalli May

Stríð til að verjast stríði

Ástandið í Sýrlandi er skelfilegt. Þar berjast vígahópar, hermenn og jafnvel óbreyttir borgarar hvern við annan. Vopnin sem barist er með koma úr öllum heimshornum. Sum koma frá Rússum, önnur frá Bandaríkjamönnum, og sum eru keypt á svörtum markaði. Trúarbrögð, menningarheimar og ríkisstjórnir eru brædd í einum stórum suðupotti og allir vilja eitthvað.

Hvernig í ósköpunum á að vinda ofan af þessu?

Sumir telja að rétta lausnin sé að senda vopn eða hermenn eða bæði á svæðið til að taka afstöðu með sumum og gegn öðrum. Sumir vilja stjórnarskipti. Sumir vilja sjálfstæði. Sumir vilja ný trúarbrögð. Sumir vilja bara fá að ráða.

Það er því óljóst hvað er hægt að gera. 

Við vitum samt ýmislegt um það sem virkar ekki.

Það sem virkar ekki er að þröngva mismunandi hópum saman innan sömu landamæra. Kúrdar vilja hvorki tilheyra Tyrklandi, Sýrlandi, Íran eða Írak. Þeir vilja sín eigin landamæri. Margir íbúar Sýrlands vilja ekki tilheyra Sýrlandi. Þeir vilja sín eigin sjálfsstjórnarsvæði. Það væri því ráð að byrja setjast niður með viðeigandi ríkisstjórnum og fá þau til að gefa eftir eitthvað af yfirráðasvæðum sínum sem þær virðast ekki hafa nein yfirráð yfir samt sem áður.

Það sem virkar ekki er að gefa aðila A þungavopn til að berja á aðila B, sem fær sín eigin þungavopn annars staðar frá. Aðsend vopn úr öllum áttum knýja bara stríðið áfram. Miklu frekar ætti umheimurinn að verða sammála um að það sem vantar ekki til að stöðva átökin eru fleiri vopn.

Flóttamenn þurfa líka athvarf, og því nær heimaslóðunum því betra. Í stað þess að einblína á að bjarga siglandi flóttamönnum á að gefa þeim þann valkost að flýja á nálægari slóðir þar sem aðbúnaður er sómasamlegur. Fé til flóttamannahjálpar á að veita til að byggja upp athvarf sem næst átökunum sem flúið er frá sem er um leið á öruggu og vernduðu svæði. 

Ástandið í Sýrlandi er skelfilegt og flókið. Þótt við vitum kannski ekki hvernig á að laga það strax vitum við ýmislegt um það sem virkar ekki. Hvernig væri að hætta því og einbeita sér að því sem virkar? 

Fimm milljóna múrinn rofinn

Enn of langur dagur hjá skattinum

Í frétt segir:

Frá og með mánudeginum 3. apríl verður afgreiðslutíma Ríkisskattstjóra breytt og lokar skrifstofan klukkan tvö á föstudögum og hálffjögur aðra virka daga.

Þetta er ekki nógu mikil stytting. Ég legg til að afgreiðslutíminn verði styttur niður í 2 klst fyrir hádegi á mánudögum.

En bíða þá ekki margar fyrirspurnir eftir afgreiðslu og mörgum spurningum skattgreiðenda er ósvarað? Kannski, en þá þarf að einfalda skattkerfið og lækka skatta þar til 2 klst afgreiðslutími fyrir hádegi á mánudögum er nóg fyrir alla.

Allir starfsmennirnir mega halda fullum launum mín vegna. Það er ódýrara fyrir almenning að hafa einfalt og hófsamt skattkerfi en flókið og heimtufrekt skattkerfi, nánast sama hvað starfsmenn Ríkisskattstjóra eru margir. 

Nú er bara að hefjast handa!

Styttri vinnuvika hjá skattinum

Tengdasonurinn sem vann Hvíta húsið

Donald Trump Bandaríkjaforseti hefur boðið tengdasyni sínum Jared Kushner að fara fyrir nýrri skrifstofu í Hvíta húsinu sem hefur það hlutverk að safna hugmyndir frá viðskiptalífinu um hvernig megi straumlínulaga ríkisstjórnina.

Það kemur ekki á óvart að Donald Trump hafi fundið ráð til að koma tengdasyni sínum inn fyrir dyrnar á Hvíta húsinu. Jared Kushner hefur verið kallaður maðurinn sem vann Hvíta húsið. 

Í alveg stórkostlega fróðlegri grein á Forbes er það rakið hvernig Jared breytti kosningabaráttu Trump úr litlum hópi fólks á einni skrifstofu í vel skipulagða kosningavél. Tilvitnun:

The traditional campaign is dead, another victim of the unfiltered democracy of the Web--and Kushner, more than anyone not named Donald Trump, killed it.

Og:

For fundraising they turned to machine learning, installing digital marketing companies on a trading floor to make them compete for business. Ineffective ads were killed in minutes, while successful ones scaled. The campaign was sending more than 100,000 uniquely tweaked ads to targeted voters each day. In the end, the richest person ever elected president, whose fundraising effort was rightly ridiculed at the beginning of the year, raised more than $250 million in four months--mostly from small donors.

Með öðrum orðum: Markaðssetning framtíðarinnar, hvort sem mönnum líkar betur eða verr.

Greinin endar svo á þessum orðum:

"I assume he'll be in the White House throughout the entire presidency," says News Corp. billionaire Rupert Murdoch. "For the next four or eight years he'll be a strong voice, maybe even the strongest after the vice president."

Mikið rétt! 

Allir ættu að fagna því að rólegur, yfirvegaður, vinnusamur og vel tengdur maður sé svona nálægt eyrum Trump. Það óska þess vonandi allir að Trump hafi slíka menn nálægt sér. 

Tengdasonur Trump ráðinn í Hvíta húsið

Forgangsmál að ríkið komi sér úr veginum

Ríkisvaldið tekur hlutverk sitt í uppbyggingu vegakerfis og innviða alvarlega. Þó yfirsést því að helsta framlag þess er að standa í veginum fyrir einkaaðilum. Það er gott og vel að áætlanir séu settar saman, þær settar á fjárlög og þeim síðan fylgt eftir. Öðrum er bara fórnað í staðinn og eina úrræði fórnarlambanna er að væla í fjölmiðlum.

Ef fyrirkomulag vegalagningar væri aðeins frjálsara þyrfti ekki að mjólka eldsneytis- og bílasölu til að standa undir risastóru einokunarbatteríi sem enginn er fyllilega sáttur við en allir eru skyldaðir til að vera aðilar að.

Þeir sem vildu leggja veg gætu gert það og á einfaldan hátt rukkað fyrir aðgengið, þar sem verðlagið væri e.t.v. breytilegt eftir árstíma, tíma sólarhrings eða tegund dekkja og þyngd bifreiðar og jafnvel fjölda farþega í ökutæki. Vegamál væru ekki pólitískt þrætuepli frekar en flísalagning á einkalóðum eða viðhald vega á sumarhúsasvæðum eða tröppusmíði við Kerið eða stækkun baðaðstöðu við Bláa lónið. Þar sem er eftirspurn eftir einhverju úrræði myndast framboð. Málið leyst.

Nú þegar búið er að setja upp einhverja tölvuskjái og skilti við fjörur hlýtur næsta verkefni hins opinbera að vera það að koma sér úr veginum. 

Saxast heldur á forgangsverkefnin