Báknið blæs líka út eftir sameiningar

Guðlaugur Þór Þórðarson, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra, kynnti á fundi ríkisstjórnar í gær þau áform að sameina tíu af stofnunum ráðuneytisins í þrjár stofnanir. Orðið hagræðing er meðal annars notað til að lýsa þessari æfingu. En sjáum til með það.

Vissulega fækkar forstöðumönnum og forstjórum úr 10 í 3, en það er engin ávísun á hagræðingu. Mögulega verða allir þessir forstöðumenn taldir bráðnauðsynlegir í sameinuðum stofnunum og fá að vera áfram, með nýjan titil. Stærri opinberar stofnanir stækka jafnvel hraðar en þær litlu enda er hver viðbót starfsmanns nú orðin hlutfallslega minni og því hægt að bæta mörgum við án þess að heildin stækki mikið sem afleiðing.

Einhver blaðamaður ætti að taka saman lista yfir alla starfsmenn allra stofnananna tíu í dag og bera svo saman við starfsmannalista sameinaðra stofnana, t.d. ári eftir að sameining er að fullu gengin í garð. Mér finnst líklegt að samanlagður fjöldi starfsmanna verði meiri en í dag. Stór bákn stækka hraðar en lítil og eru duglegri að búa sér til verkefni. 

Hefði ekki mátt leggja eitthvað af þessu batterí niður? Kannski skoða stofnanafrumskóginn eins og hann var fyrir 20 árum síðan og spyrja sig: Hvað bættist við og af hverju, og hefur það haft áhrif? Vissulega hafa lög og reglur breyst sem þrýsta á stækkun báknsins, en slík lög má afnema. Ekki dugir hér að benda á ESB og EES og kenna þeim stofnunum um - Íslendingar innleiða hraðar og á meira íþyngjandi hátt en mörg ESB-ríki (í Danmörku má ennþá gefa viðskiptavinum ókeypis plastpoka í ávaxta- og grænmetisdeildinni, svo dæmi sé tekið, enda henda Danir mjög sjaldan plastruslinu sínu í sjóinn þar sem það berst í lífríkið). 

Ég vona að umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra eyði ekki of miklu af starfsþreki sínu í þessa tilgangslausu æfingu sem mun ekki gera neitt nema espa opinbera starfsmenn upp og á endanum leiða til þess að báknið þyngist enn meira fyrir venjulega borgara.

Tíu stofnanir sameinaðar í þrjár

Dauðasprauturnar

Ég hef á þessari síðu stundum kallað sprauturnar gegn COVID-19 dauðasprauturnar. Það er af því að allskyns gögn frá fjölda ríkja hafa í langan tíma gefið til kynna nokkur tengsl á milli umframdauðsfalla og sprautu fyrir utan allar alvarlegu aukaverkanirnar sem drepa ekki strax heldur seinna í kjölfar veikinda sem koma jafnvel ekki í ljós fyrr en við krufningu (þ.e. þegar menn sætta sig ekki einfaldlega við skyndilegt dauðsfall ungrar og hraustrar manneskju).

Núna þarf ég ekki að nota orðið dauðasprauturnar sem uppnefni heldur sem mjög góða lýsingu á staðreyndum sprautnanna, þökk sé nýútgefinni rannsókn þýskra vísindamanna sem enginn fjölmiðlamaður mun þora að snerta með priki. (Hengi rannsóknina við sem skjal til öryggis, ef hreinsieldur ritskoðunar þurrkar hana út.)

Rannsóknin heitir Estimation of Excess Mortality in Germany During 2020-2022 (DOI: 10.7759/cureus.39371) og hún leynir á sér því höfundar fara sparlega með stóru orðin í þeim köflum sem blaðamenn lesa (útdráttur og niðurstöður). Það þarf að kafa aðeins til að finna sláandi niðurstöður. 

Tvö lítil dæmi:

Aldursháð greining sýndi mikla umframdánartíðni sem kom fram á árunum 2021 og 2022 stafaði aðallega af aukningu dauðsfalla yfir meðallagi í aldurshópum á milli 15 og 79 ára. Greining á mánaðarlegri umframdánartíðni í aldurshópum á milli 15 og 79 ára sýndi að há umframdánartíðni byrjaði að safnast upp frá og með apríl 2021. Svipað mynstur varð fyrir fjölda andvana fæddra, sem var svipaður og undanfarin ár fram í mars 2021, eftir það varð einnig skyndileg og viðvarandi fjölgun. ...

Tímasambandið milli bólusetninga og umframdauða er sérstaklega áberandi fyrir þriðju bólusetninguna. Í september og október 2021 fylgdi lítilli fjölgun þriðju bólusetninga í upphafi tiltölulega lítil aukning umframdauða. Í nóvember og desember 2021 fjölgaði þriðju bólusetningunum mikið ásamt tiltölulega mikilli aukningu umframdauða. Í janúar 2022 fækkaði þriðju bólusetningum verulega, samfara því að umfram dauðsföllum fækkaði tiltölulega mikið.

**********

An age-dependent analysis showed that the strong excess mortality observed in 2021 and 2022 was mainly due to an above-average increase in deaths in the age groups between 15 and 79 years. The analysis of the monthly excess mortality in the age groups between 15 and 79 years showed that the high excess mortality started to accumulate from April 2021 onward. A similar pattern was observed for the number of stillbirths, which was similar to the previous years until March 2021, after which also a sudden and sustained increase was observed. ...

The temporal relationship between the courses of vaccinations and excess deaths is especially pronounced for the third vaccination. In September and October 2021, the initial small increase in the number of third vaccinations was accompanied by a comparably small increase in excess deaths. In November and December 2021, the number of third vaccinations increased sharply, accompanied by a comparably sharp increase in excess deaths. In January 2022, the number of third vaccinations decreased sharply, accompanied by a comparably sharp decrease in the number of excess deaths.

Þetta eru ekki fréttir fyrir mér en engu að síður er sláandi að sjá línuritin, túlkun vísindamannanna og það hversu hratt dauðasprauturnar tóku líf, og þá sérstaklega sú þriðja (sem var á þeim tíma gegn löngu útdauðu afbrigði veirunnar).

Höfundar rannsóknarinnar stíga mjög varlega til jarðar í túlkunum sínum á gögnunum og virðast svolítið efins um sláandi niðurstöður sínar. En það er auðvitað vísindamanna að ræða aðferðafræði, gæði gagna, skiptingar í tímabil og aldurshópa og túlkanir í opinni vísindalegri umræðu án ritskoðunar, og vonandi gera þeir það.

En ég held mig við heitið dauðasprauturnar og finnst það jafnvel eiga meiri rétt á sér en nokkru sinni. 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Estimation of Excess Mortality in Germany During 2020-2022 (May 23, 2023)

Staðreynd sem undanfari þvælu

Blaðamennska tekur sífellt á sig furðulegri myndir.

Eitt stílbragð blaðamennskunnar er það sem sálfræðingar kalla "priming". Þá er einhverri hugsun komið fyrir í huga manneskju sem eykur líkurnar á að hún bregðist við einhverju í kjölfarið á ákveðinn hátt. 

Auðvitað ætti þetta stílbragð ekki að eiga heima í fréttum. Þetta er aðferð markaðssetningarfólks og stjórnmálamanna til að hafa áhrif á fólk. En núna sjáum við þetta í auknum mæli í fjölmiðlun.

Lítil frétt segir frá síhækkandi hitastigi í miðborg Sjanghæ. Mögulega er um að ræða fyrirbærið "urban heat island" þar sem hitageislun frá malbiki, hiti frá allskyns tækjum, aukin umferð og meira skjól vegna mannvirkja leggst á eytt og hækkar hitastig á ákveðnum svæðum umfram önnur, sérstaklega í þéttum miðborgum. Þetta virðist meira að segja vera vel rannsakað í tilviki Sjanghæ og áhyggjuefni sem menn reyna að koma til móts við, t.d. með því að bæta við grænum svæðum. 

Blaðamaður fer ekki yfir þetta heldur hendir sér beint úr hitatölum úr þéttri og stækkandi kínverskri stórborg yfir í spálíkön:

Sam­einuðu þjóðirn­ar hafa varað við því að það sé nær ör­uggt að tíma­bilið 2023 til 2027 verði hlýj­asta fimm ára tíma­bil sög­unn­ar, þar sem gróður­húsaloft­teg­und­ir og El Nino muni ýta und­ir hækk­andi hita­stig.

Þetta er ævintýralegt stökk. Var ekki hægt að finna betri mælingu en eina úr þéttri stórborg til að troða í hausinn á okkur þessum spálíkönum sem aldrei hafa spáð neinu rétt? Kannski ekki, sem segir þá sitt. Munum einnig að El Niño fyrirbærið er ekki einu sinni komið af stað eins og ég hef fjallað um áður. Hvað kemur það þá hitastigsmælingunni í Sjanghæ við? Ekki neitt. Einfaldlega ekki neitt. Blaðamaður er að reyna tengja saman eitthvað tvennt óskylt og spurningin er þá bara: Hvers vegna?

Hundrað ára hitamet slegið í Sjanghæ

Lygarnar bráðna hver af annarri

Þær endurnýjast í sífellu, þessar lygar sem dynja á okkur úr helstu fjölmiðlum og úr munni stjórnmálamanna og borgaðra blaðamannafulltrúa þeirra (sem kalla sig stundum blaðamenn). En þær bráðna líka margar hverjar jafnóðum (apabóla, einhver?).

Flestum þessara lyga trúum við enda varla stætt á öðru. Þeir sem gleypa lygarnar aðeins of hægt eru stimplaðir samsæriskenningasmiðir, það er lokað á aðgang þeirra á samfélagsmiðlum og þeir fá ekki birtingar á greinum né boð á fundi. Hver vill vera kallaður Pútín-sleikja og stuðningsmaður þess að gamalt fólk deyi úr veiru? Fáir hafa bein í slíkt. 

En mögulega voru veirutímar of mikið. Lygarnar voru keyrðar fast og hratt og fylgt eftir með sektum og reglugerðum. Við fengum engan tíma til að ræða hlutina og ákvarðanir voru teknar á bak við lokaðar dyr. Þetta virkaði á tímabili en að lokum fékk fólk nóg og yfirvöld fóru að draga í land. 

Margir áttuðu sig á þessu og sáu í gegnum þvæluna og spyrntu við fótum. En það gerðist eitthvað annað og meira hjá mörgum sem vöknuðu úr værum blundi á veirutímum. Það myndast vantraust á yfirvöld almennt. Hvaða fleiri lygar er verið að segja okkur? Standast þær einhverja skoðun? Eru mögulega einhver stærri hagsmunaöfl þar að baki, sem koma lýðræðislegu stjórnarfyrirkomulagi ekkert við?

Hvað með loftslagsumræðuna?

Stríðsleiðangra vestrænna ríkja víða um heim?

Ákall til barna um að afneita líffræðilegu kyni sínu, en til vara að efast um að það sé rétt skráð?

Fyrirkomulag peningaútgáfu?

Aðförina að hagkvæmum bílum almennings?

Endalausar kröfur um að flokka rusl niður í smæstu frumeindir?

Ágæti þess að gera einstæða feður að fátækum þunglyndissjúklingum?

Þann valkost við réttarríkið að það sé einfaldlega nóg að ásaka einhvern um eitthvað til að koma viðkomandi úr starfi?

Mögulega leynast sannleikskorn hér og þar en í öllum tilvikum - þeim sem hér hafa verið talin upp meðal annarra - er áróðurinn keyrður svo fast með einróma rödd úr öllum áttum að það má þykja furðuleg einsleitni í samfélagi sem að nafninu til á að virða frelsi af ýmsu tagi.

Margir eru að vakna úr dáinu, sem betur fer, og byrjaðir að hugsa málin upp á nýtt. Sérstaklega fagna ég þessu í tilviki loftslagsumræðu, en sífellt er verið að skerða lífskjör okkar í nafni hennar, og mögulega verður hreinlega ómögulegt fyrir venjulegt fólk að ferðast í bílum og flugvélum í náinni framtíð.

Nema auðvitað að nógu margir spyrni við fótum.

Um helgina var ég viðstaddur Stúdentafögnuð Menntaskólans í Reykjavík og sat þar með 25 ára útskriftarárgangi mínum í sal með stúdentum frá unglingsaldri til hárrar elli. Ég var viðstaddur nákvæmlega eins viðburð fyrir 25 árum (þó í öðrum sal), þá nýstúdent, og bæði skiptin alveg geggjuð. Það rann upp fyrir mér að stundum er best að breyta engu. Ef það er ekki bilað, ekki reyna að laga það. Kannski þetta hugarfar sé nothæft í baráttunni gegn nýjustu þvælu yfirvalda.

Almennt er talið að blaðamenn séu ekki blaðamenn

Stundum eru fréttir skrifaðar á þann hátt að maður telji að 15 ára heilaþveginn unglingur hafi skrifað þær. Mögulega fullur að auki.

Í einni slíkri frétt er skrifað:

Al­mennt var talið að Rúss­ar væru ábyrg­ir þegar spreng­ing varð við gas­leiðsluna [Nordstream gasleiðslurnar í eigu Rússa] en þeir sóru það af sér og kenndu vest­ræn­um ríkj­um um.

Almennt er talið!

Almennt er talið, af hverjum? Hver trúir þessu í raun?

Nordstream gasleiðslurnar (alls fjögur rör, sem blaðamaður virðist ekki vita þegar hann notar eintölu í frásögn sinni) eru hágæðarör úr þykku stáli á dýpi sem er óaðgengilegt venjulegum köfurum og þola að fiskiskip dragi troll yfir þau og missi akkeri ofan á þau. Það kostaði rússneska eigendur þeirra töluvert fé að leggja þær. Þær öfluðu Rússum töluverðra tekna. Rússar gátu opnað og lokað á gasið enda með aðgang að lokunarbúnaðinum. Ef Rússar vildu ekki eiga þær lengur gætu þeir selt þær og lítill vandi að búa þannig til tengingar milli annarra ríkja í Eystrasaltinu, til dæmis fyrir fyrirhugaðar skýjaborgir um vetni sem orkugjafa framtíðarinnar. Rörin geta líka nýst sem geymsla á gasi af hverju tagi. 

Af hverju ættur Rússar að sprengja eigin fjársjóði í loft upp? Til að senda skilaboð? Til að tryggja að blaðamenn hafi eitthvað til að skrifa um? 

Sé almennt talið að eitthvað ríki hafi ákveðið að sprengja upp eigin innviði, sem það hafði fulla stjórn á og gat nýtt til tekjuöflunar eða kúgunar á ýmsa vegu, þá mætti segja að almennt sé talið að það sem sé almennt talið sé vitleysa. Heilaþvottur úr verksmiðju blaðamannafulltrúa hagsmunaaðila sem borga venjulegum blaðamönnum til að enduróma boðskapinn.

Mjög sannfærandi rök hafa verið færð fyrir því að Bandaríkjamenn með aðstoð ýmissa Evrópuríkja (t.d. Breta og Norðmanna) hafi komið að eyðileggingu Nordstream gasleiðslnanna. Almennt tel ég að almenningur sé ekki mikið upplýstur um slíkt. Ég tel að almennt viti menn ekki að Nordstream rörin voru samkeppnisaðilar Norðmanna í sölu á gasi til Evrópu og hafi lengi verið þyrnir í augum Bandaríkjamanna sem vildu ekki gott samstarf á milli Þýskalands of Rússlands.

En kennum Rússunum um. Það er svo hentugt. Almennt talið.

Sködduðu Úkraínumenn gasleiðsluna?

Hringrásarhagkerfið

Ég heyrði í dag skemmtilega sögu úr Grafarholtinu. Þar er nú búið að koma fyrir óteljandi ruslatunnum fyrir mismunandi tegundir af úrgangi og íbúum sagt að ef flokkun er ekki rétt þá verði ruslið ekki sótt.

Kemur svo ruslabíllinn og tæmir allar tunnurnar í sama sarpinn, að sögn vitna. 

Hringrásin í hringrásarhagkerfinu er þá kannski hringrás bæklinga um hringrásarhagkerfið: Þeir eru framleiddir úr pappír sem er búinn til úr trjám, bornir út, settir í ruslið, safnað saman og brenndir, koltvísýringurinn stígur til himins og lendir á trjám sem vaxa, eru höggin niður og breytt í pappír fyrir nýja bæklinga um hringrásarhagkerfi.

Ekkert annað breytist.

Reikningurinn lendir á þeim sem lenda í hótununum um að sorp þeirra verði ekki lengur sótt.

Já, báknið er gott.

Hvað ætlar ESB að segja við Kínverja næst?

Li Hui, sérlegur erindreki kínverskra stjórnvalda, lauk för sinni um Evrópu í dag í Brussel. Fékk hann skýr skilaboð er hann hitti fulltrúa ESB um að Kína ætti að beita þrýstingi sínum á Rússa að hætta árásum sínum á Úkraínu og að draga herafla sinn úr landi.

Þessari hugmynd stinga Kínverjar rólegir ofan í skúffu. Þeir eru jú að æfa herafla sinn við landamæri Indlands og í nálægð við Tævan. Á sama tíma eru þeir í samstarfi við Rússa um aukin viðskipti með orku, meðal annars, og að reyna sannfæra Arabana um að selja frekar olíuna til Kína en Vesturlanda. Það er nóg að gera hjá Kínverjum. 

En vonandi eru þeir líka að setja þrýsting á Rússa um að leita leiða til að stöðva átökin í Úkraínu. Sú lausn gæti samt verið önnur en ESB og NATO hafa í huga. Kannski munu Kínverjar styðja við hugmyndir um sjálfstæði austustu héraða Úkraína undir verndarvæng Rússlands, eða að besta hugmyndin sé sú að Rússar taki einfaldlega bita úr Austur-Úkraínu, varanlega. Hvað ætlar ESB að segja við Kínverja þá?

Auðvitað er alveg hræðilegt og fordæmingar virði að Rússar hafi ráðist inn í Úkraínu og komið af stað hrinu dauðsfalla og eyðileggingar sem engin leið er að sjá fyrir endann á. En það er líka slæmt að menn viðurkenni ekki að allt hafði þetta aðdraganda, yfir mörg ár, og að Vesturlönd og sérstaklega Bandaríkin léku stór hlutverk þar. Snjóbolta af ýtt af stað og fór af stað. Kannski lausnin sé sú að hætta að ýta snjóboltum. 

ESB hvetur Kínverja til að þrýsta á Rússa

Blaðamennska

Ég hef áður nefnt það hér að af öllum íslenskum fjölmiðlum þá finnist mér blaðamennskan á Vísi vera sú versta. Nú skal tekið dæmi til að rökstyðja þá persónulegu skoðun mína.

Nýleg frétt um lagabreytingar í ýmsum ríkjum Bandaríkjanna um þungunarrof (eða fóstureyðingu, eins og það var einu sinni kallað) ætti í raun að vera einfalt að skrifa. Ríki eru að breyta því hvað margar vikur mega líða frá getnaði til þungunarrofs og rökin fyrir því fjölbreytt og oft umdeild. Sumir fagna og aðrir mótmæla. Einfalt mál að fjalla um, ekki satt? Greinilega ekki.

Öldungadeildarþingmenn í ríkisþingi Suður-Karólínu samþykktu í gær að banna þungunarrof eftir sex vikna meðgöngu. Fæstar konur vita að þær eru þungaðar innan sex vikna og er í raun verið að alfarið banna þungungarof í ríkinu en Repúblikanar hafa gripið til sambærilegra aðgerða víða um Bandaríkin.

Ég sem hélt að frjósamar konur sem eru ekki óléttar færu á blæðingar á um 28 daga fresti, sem fyrir talnaglögga svarar til fjögurra vikna. Konur fylgjast oftar en ekki vel með tíðahring sínum og taka eftir því þegar blæðingum seinkar, sérstaklega eftir að hafa stundað óvarið kynlíf. En kannski einhver geri leiðrétt mig hérna.

Núgildandi lög Suður-Karólínu heimila konum að gangast þungunarrof á fyrstu 22 vikum meðgöngu.

Hérna er óbeint gefið til kynna að 22 vikur séu alveg eðlileg mörk. Í Danmörku eru mörkin 12 vikur og færri danskar konur en karlar styðja lengingu þess tíma og 22 vikur eru varla í myndinni sem hugmynd. Kannski blaðamaður sé að undirbúa grein um Repúblikana í Danmörku þessa dagana. Hver veit! 

Í Þýskalandi er þungunarrof nánast algjörlega ólöglegt en heimilt til 12 vikna (14 vikna frá seinustu blæðingum) gegn því að þiggja ráðgjöf. Hvar er blaðamaður núna?

Frumvarpið verður sent til Henry McMaster, ríkisstjórans, sem segist ætla að skrifa undir það en hann er einnig Repúblikani. Samkvæmt því mega konur gangast þungunarrof innan tólf vikna í tilfellum nauðgunar og/eða sifjaspells. Þar eru einnig undanþágur sem snúa að heilsu kvenna og fóstra.

Þessir Repúblikanar! Ætla sér að innleiða þýska fyrirkomulagið eins og hver annar afdalamaður úr bandarísku miðríkjunum!

Frá því Hæstiréttur Bandaríkjanna felldi stjórnarskrárvarinn rétt kvenna til þungunarrofs úr gildi í fyrra hafa Repúblikanar víðsvegar um Bandaríkin hert lög um þungunarrof mjög. Þetta á sérstaklega við ríki í sunnanverðum Bandaríkjunum, þar sem Repúblikanar fara með stjórnartaumana.

Hvar stendur í stjórnarskrá Bandaríkjanna að konur eigi rétt á að fara í þungunarrof? Það gerir það auðvitað ekki. Það sem breyttist var að fyrri dómur um meintan rétt var felldur úr gildi enda þakinn göllum sem meira að segja stuðningsmenn þungunarrofs viðurkenna. 

En sem afleiðing þess þá eru Repúblikanar að innleiða evrópska nálgun á þungunarrof. Verra er það ekki.

Nú er ég persónulega á þeirri skoðun að þungun sem uppgötvast snemma eigi ekki að mæta fyrirstöðum þegar kemur að þungunarrofi. Um leið er þungunarrof ekki sniðug getnaðarvörn eins og smokkur og getnaðarvarnarpilla, enda er í raun verið að eyða mannslífi. Mér finnst nálgun evrópskra ríkja yfirleitt vera skynsamleg, og fagna því að mörg bandarísk ríki séu að taka hana til sín.

En það breytir því ekki að blaðamaður er hérna algjörlega úti á þekju, skrifaði lélega frétt fulla af fordómum og eigi kannski að hugleiða grunnskólakennslu í stafsetningu í stað ferils sem einhvers konar fjölmiðlamaður. En kannski það sé ástæðan fyrir því að Vísir réði hann.

Trump-heilkennið sem afþreying

Það er ekkert leyndarmál að öllum árum er nú róið að því að stöðva endurkjör Donald Trump í embætti Bandaríkjaforseta. Öllum! Hann er ákærður, hann er rannsakaður, honum er kennt um embættisverk annarra. Listinn er endalaus.

Fjölmiðlar taka þátt í þessu á sinn hátt með því að hafa hátt um sumt og þegja um annað. Sem gott sýnidæmi má nefna tvær nýlegar fréttir íslenskra miðla um Trump.

Í Morgunblaðinu er fjallað um skýrslu sem nýlega kom út í Bandaríkjunum og hreinsar Trump af öllum ásökunum um kosningasvindl með aðstoð Rússa. 

Í Vísir er fjallað um enn eina rannsóknina á meðhöndlun Trump á svonefndum leyniskjölum, en ekki stafkrókur skrifaður um skýrsluna sem Morgunblaðið fjallar um.

Eru báðir fjölmiðlar þá að keyra sinn áróður með því að handvelja hvað telst eiga erindi við lesendur og hvað ekki? Eða bara annar þeirra? Eða hvorugur í raun?

Það breytir ekki öllu. En boðskapurinn er mögulega sá að það er ekki hægt að treysta á einhvern einn fjölmiðil eða tvo til að segja frá heildarmyndinni. Við þurfum alltaf að kynna okkur málin á eigin spýtur og frá fjölda uppspretta, ef áhugi er á að vita eitthvað. 

Mitt persónulega mat er að Vísir sé versta afskræming blaðamennsku í íslensku fjölmiðlaumhverfi - jafnvel verri en RÚV og DV. Hvernig aðrir raðast er svo óljósara í mínum huga. Trump-heilkennið hrjáir þá samt alla, þótt það sé mismikið. Það út af fyrir sig gerir fjölmiðlana oftar en ekki að afþreyingu frekar en fréttaveitum, og kannski það sé betra en ekkert.

Söguskoðun Bandaríkjamanna

Við eigum það til á Vesturlöndum að framleiða ákveðna söguskoðun eða söguþráð og keyra hann svo í öllum miðlum, uppnefna þá sem eru með önnur sjónarhorn og reyna jafnvel að þagga niður í þeim sem eru ósammála.

Þetta gerðum við þegar Bandaríkin réðust fyrst inn í Írak. Þetta gerðum við allt Kalda stríðið. Þetta gerðum við á veirutímum. Þetta gerum við í dag, í tilviki Úkraínu.

Sem betur fer er ekki hægt að þagga niður í neinum á Vesturlöndum nema með því að drepa viðkomandi, en jafnvel þá er nánast öruggt að sannleikurinn komi fyrr eða síðar upp á yfirborðið. 

Vandamálið er miklu frekar að koma boðskapnum áleiðis. Er best að skrifa bækur? Halda fyrirlestra? Stofna eigin fjölmiðil? Reka hlaðvarp?

Norski blaðamaðurinn Åsne Seierstad virðist hafa fundið aðferð sem virkar og fær meira að segja viðtöl við sig birt. Hún er með aðra söguskoðun en Bandaríkin og fylgitungl þeirra. Mér sýnist hún hafa margt gott til málanna að leggja. Fyrir ekki löngu las ég tvær bækur um vegferð Bandaríkjamanna og annarra árásaraðila, eins og Íslands, í Miðausturlöndum, Afríku og víðar, Fool’s Errand: Time to End the War in Afghanistan og Enough Already: Time to End the War on Terrorism, báðar eftir Scott Horton (sem skrifar núna bók um undanfara og aðdraganda innrásar Rússlands í Úkraínu, og er hægt að heyra meira um hér). Norski blaðamaðurinn segir hluti sem ég kannast við úr þessum bókum og ég fagna því.

Er Morgunblaðið eitthvað byrjað að endurskoða tilgang sinn í samfélaginu? Ég vona það. Í nýlegri grein á Krossgötum, Blaðamenn og fíllinn í herberginu, er farið rækilega ofan í saumana á því hvernig fjölmiðlar hafa svikið okkur neytendur frétta á veirutímum og enn er haldið áfram og stuðst við nýlega frétt Morgunblaðsins um rannsókn á röskunum á tíðahring kvenna í kjölfar sprautu. Vonandi leiddi greinin til þess að ritstjórn Morgunblaðsins fór að skrifast á um það hvernig blaðið getur aðgreint sig frá borguðum blaðamannafulltrúum lyfjafyrirtækja.

Írak, veira, Úkraína, Afganistan, loftslagsmál, Sýrland, kynskipti, fartölvur frægra eiturlyfjaneytendra og margt annað er hluti af löngum lista umræðuefna sem fjölmiðlum er ekki treystandi fyrir. Sjálfstæðir blaðamenn eins og hin norska Åsne Seierstad ættu miklu frekar skilið athygli okkar, hvort sem við erum sammála þeim eða ekki. Söguskoðun Bandaríkjanna síður.

Finnst hún svikin og yfirgefin