Gamalt vín í nýjum belg

Hönnunarstofa Harðar Lárussonar og Kolofon hefur hannað alveg nýtt útlit fyrir strætó sem seinna mun nýtast borgarlínunni.

Hugmyndin virðist ganga út á að finna upp hjólið upp á nýtt. 

Það er eflaust atvinnuskapandi og gaman fyrir uppfinningamanninn en fyrir þá sem borga brúsann kannski síður.

Í Kaupmannahöfn er hið nýja kerfi nú þegar innleitt. Í borginni er borgarlína en hlutverk hennar er ekki að ýta bílnum inn á færri akreinar heldur að auka enn við úrval almenningssamgangna, samhliða bílaumferð. Strætóar og borgarlína keyra í fráreinar við biðskýli, svo dæmi sé tekið. Bílarnir keyra framhjá á meðan fólk stígur um borð eða frá borði. Allt er rafrænt, aðgengilegt í hinum ýmsu öppum (t.d. Google Maps), sjónrænt og auðskiljanlegt. Borgarlínan í Kaupmannahöfn fólst í að kaupa nokkra risastóra strætisvagna og aðlaga biðskýlin og nokkra vegspotta að því. 

Það er eflaust góð hugmynd að innleiða kerfi stórra strætisvagna sem keyra ört á fjölförnum leiðum og moka fólki inn í styttri strætisvagnaleiðir eftir þörfum, en sú uppfinning er hvorki ný né flókin. Hana má innleiða á morgun með minniháttar framkvæmdum og stofnkostnaði sem felst fyrst og fremst í vagnakaupunum.

Af hverju að láta selja sér annað?

Hvenær kemur strætó?

Veiran sem margir fengu en vissu ekki af því

Það er fátt eins mikilvægt og rannsaka vel alla króka og kima kórónuveirunnar svo koma megi í veg fyrir nýja bylgju fasisma þegar hún fer á stjá aftur, sennilega með haustinu.

Margt er vitað með sæmilegri vissu nú þegar:

• Börn smitast síður og smita síður. Það er því óhætt að halda skólum og leikskólum opnum í næstu bylgju veirunnar.
• Fæstir undir áttrætt eða án undirliggjandi sjúkdóma veikjast alvarlega og flestir taka hreinlega ekki eftir því að líkami þeirra er að vinna á veiru og drepa. Það er því óhætt að leyfa flestu fólki að ferðast, mæta til vinnu, stunda líkamsrækt og skemmta sér á kaffihúsum. Fullorðið fólk á að fá að taka sénsinn, ef svo má að orði komast
• Ákveðin vítamín virðast hjálpa fólki að sigrast á veirunni. Fólk frá menningarsvæðum þar sem D-vítamín er sjaldgæft í mataræðinu virðist veikjast verr en aðrir. Raunar á það við um mjög marga sjúkdóma.
• Það er alltaf góð hugmynd að vera heima þegar maður er lasinn, og það er alltaf góð hugmynd að þvo sér vel og reglulega um hendurnar. Þetta tvennt heldur mörgum sjúkdómum í skefjum, þar á meðal hinni árlegu inflúensu. Og auðvitað á alltaf að hnerra í ermina. 
• Með því að hlífa hinum fáu og litlu áhættuhópum gegn þessari veiru og öðrum má tryggja að heilbrigðiskerfið ráði við álagið í næstu bylgju, en staðreyndin er líka sú að heilbrigðiskerfið lendir óumflýjanlega í álagspunktum. Það hefur bara ekki talist fréttnæmt hingað til. Ef ríkisvaldið telur sig þurfa að loka samfélaginu til að verja einokunarrekstur sinn gegn álagi ætti það að hugleiða að gefast upp og hleypa einkaaðilum að í staðinn.
• Bóluefni eru vissulega góð en finnist ekki bóluefni er það ekki réttlæting á innleiðingu fasisma. Lokanir kórónuveirunnar hafa rústað hagkerfum, eyðilagt lífsviðurværi, lengt biðlista eftir lækningu á öllu mögulegu öðru, hafa víða leitt til örvæntingar og fjölgunar sjálfsmorða og í stuttu máli verið lækning sem er verri en sjúkdómurinn. 

Aldrei aftur, takk.

Rúm 40% íbúa Ischgl með mótefni

Fólk og vindmyllur

Fleiri og fleiri aðilar á Íslandi eru að skoða þann kost að reista vindorkuver. Að einhverju leyti er það skiljanlegt. Vindmyllurnar eru orðnar sæmilega öflugar og kannski byrjaðar að fást á góðum kjörum. Á Íslandi blæs oft vel.

Að vísu þurfa vindmyllur mikið viðhald og brotna stundum í spað, jafnvel með alvarlegum afleiðingum. Þær eiga það líka til að rota fugla, sérstaklega þá stærri, enda leitar bráð þeirra í skjól undir vindmyllunum sem um leið dregur að sér fuglana. Framleiðsla þeirra er líka hráefnaþyrst, og þegar hráefnin koma frá Kína á náttúran það til að deyja.

En gott og vel, eru vindmyllur ekki eftir sem áður góð hugmynd?

Nei, segir fólk sem spurt hvort það vilji vindmyllu í nærumhverfi sitt.

Fólk nennir ekki að horfa á vindmyllur né heyra í þeim. Ég var að vinna að verkefni hérna í Danmörku þar sem menn lögðu mikið á sig til að þurfa ekki að höggva nokkur tré sem hefði þar með opnað á útsýni á vindmyllur úr glugga dansks bónda. Bóndinn lagði fram skriflegar kvartanir til að trén fengju að standa. Nei takk við útsýni á vindmyllur!

Ég þekki annan sem réði sig í þróunarverkefni hjá vindmylluframleiðanda sem snérist um að minnka hljóðmengun frá þeim. Já, menn segja að þær séu hljóðlátar þar til þær eru reistar í bakgarði þínum.

Á Íslandi eru frekar fáar vindmyllur en menn mótmæla engu að síður áformum um að reisa slíkar með dramatískum hætti. Það er því ekki skrýtið að viðhorfskannanir séu nú að verða fastur liður í slíkum áformum.

Það hljómar kannski vel að láta vindinn framleiða orkuna en það nennir enginn að horfa á þær hvað sem öðru líður.

Kanna viðhorf íbúa til nýtingar vindorku

Þegar yfirvöld standa í vegi fyrir nýsköpun

Hið opinbera stendur á mörgum stöðum í vegi fyrir nýsköpun. 

Til dæmis eru settar margar hömlur á nýsköpun í fyrirtækjarekstri. Fyrirtæki stækka ekki bara og minnka. Stundum sameinast þau eða eru klofin upp. Sameining fyrirtækja ætti að vera sjálfsagt mál en þess í stað þarft slíkt að hljóta blessun yfirvalda. Oft fæst þessi blessun ekki eða fæst gegn allskyns hamlandi skilyrðum. Þetta heitir að standa í vegi fyrir nýsköpun.

Skattgreiðslur á hagnað fyrirtækja hamla nýsköpun. Fé sem að hluta hefði farið í nýsköpun er í staðinn sent í ríkissjóð. Þetta heitir að standa í vegi fyrir nýsköpun. 

Allskyns löggjöf kæfir nýsköpun í fæðingu. Augljóst dæmi er rekstur leigubíla. Nýjar lausnir í slíku eru beint eða óbeint bannaðar. Þetta heitir að standa í vegi fyrir nýsköpun.

En auðvitað er gaman fyrir stjórnmálamenn að setja á stofn sjóði sem bjóða skattfé til fyrirtækja sem flest fara á hausinn. Þá er jú verið að styðja við nýsköpun og blaðamenn koma hlaupandi til að taka myndir.

Sigríður og Sigurður létu sig ekki vanta

Aðferðir til að skera sig úr í stjórnmálum

Stjórnmálamenn eða tilvonandi stjórnmálamenn geta leitað í margar áttir eftir hugmyndum til að skera sig úr og fá athygli, verðskuldaða eða ekki.

Samgöngumál eru hérna frjósamur akur. Í þeim má stinga upp á endalausum leiðum sem snúast aðallega um að hægja á fjölskyldubílnum og sóa tíma fólks í umferðinni eða við biðskýli í roki og rigningu.

Það má til dæmis stinga upp á því að setja þriggja stafa milljarðaupphæð í að byggja lestarteina og setja á það lestarvagna. 

Menn eru nú þegar að vinna að áætlunum um að setja risastóra strætisvagna á umferðargötur og ýta fjölskyldubílnum inn á færri akreinar. 

Einhverjir hafa líka stungið upp sporvagninum, gamla góða. En auðvitað með nýju nafni, léttlestir.

Og strætóskýlin eiga helst að liggja þannig að strætisvagninn stöðvi umferðina þegar hann dvelur við þau. Ekki veit ég hvaðan sú hugmynd kom, a.m.k. ekki frá Kaupmannahöfn.

Ekki má byggja fleiri mislæg gatnamót til að greiða leið umferðarinnar. Nei, það á að leggja fleiri hjólastíga. Ekki má losa um reglugerðarfrumskóginn í kringum leigubílaakstur og hleypa framsæknum aðilum inn á þann markað sem gætu stuðlað að því að fleiri hætti hreinlega að nenna eiga bíl því það borgar sig ekki, hvorki í tíma né fé. 

Ég vil því leggja til að yfirvöld skoði alvarlega kosti þess að ýta undir notkun hestvagna. Þeir menga ekki, geta nýst á öllum tegundum vega, tryggja að farþegar fái mikið af fersku lofti og er tiltölulega ódýrt að setja í fjöldaframleiðslu sem getur notast við umhverfisvænt timbur.  

Gróðavon í sérhverri vitleysu

Íslendingar eru duglegir uppfinningamenn og kunna oft að nýta sér breytilegar aðstæður til að skapa verðmæti.

Að sjálfsögðu er þessi koltvísýringsótti tækifæri fyrir suma. Sú ranghugmynd að styrkur koltvísýrings í andrúmsloftinu sé afgerandi fyrir þróun hitastigs lofthjúpsins er orðin að risastórri peningakistu sem skattgreiðendur, hluthafar og neytendur eru látnir hella stórfé ofan í.

Í því felast svo auðvitað tækifæri fyrir snjalla uppfinningamenn. Það er ákveðinn plástur á sárið í tilfelli Íslendinga. Eftir að vera neyddir til að moka milljörðum í orkusnauð íblöndunarefni í bensín og olíu, vera rændir stórfé í gegnum útblástursskatta og borga svimandi fjárhæðir í allskyns umhverfisgjöld er gott að sjá einhver merki um að það megi ná fé til baka, t.d. með því að selja tækni til útlendinga. 

Vonandi gengur CarbFix sem best áður en mesta taugaveiklunin gengur yfir.

BBC fjallar um íslensku „gaströllin“

Litla-Rússland

Ég legg til að menn byrji nú að kalla Reykjavík Litla-Rússland. Það er margt sameiginlegt með stjórnarháttum Rússa og þeim í ráðhúsi Reykjavíkur.

Í báðum tilvikum nota menn stærð sína til að svína á litlu nágrönnunum. Rússar leika sér að því að loka fyrir gasleiðslur sínar á meðan Reykjavík lokar götum án samráðs til að knýja áfram eigin stefnumál.

Í báðum tilvikum gætu litlu nágrannarnir haft gagn af leiðum til að forðast kúgun stóra nágrannans. Í Austur-Evrópu eru menn að tengja sig við gasframleiðslu Norðursjávar (með hinni svokölluðu Baltic Pipe). Á Seltjarnarnesi hljóta menn að vera hugleiða nýjar vegtengingar til að forðast miðbæ Reykjavíkur. 

Í báðum tilvikum langar þeim stóra að stækka enn meira. Rússar hirtu svolítinn skika af Úkraínu fyrir ekki svo löngu og komust upp með það, og þar á bæ eru menn sennilega að skoða frekari landvinninga. Í Reykjavík dreymir menn um skattgreiðendur Garðabæjar og Kópavogs og jafnvel Seltjarnarness og Mosfellsbæjar til að auka enn möguleika sína til að safna skuldum, reisa hallir og greiða leið vel valdra verktaka. Um leið verður lengra og erfiðara að flýja krumlur ráðhússins.

Er þá ekki samþykkt að kalla Reykjavík héðan í frá Litla-Rússland?

Seltirningar í vörn í samgöngumálum

Þegiðu, fatlafól!

Frægur er texti Megas um fatlafólið sem ók í veg fyrir valtara og varð að klessu, ojbara. Núna er kannski kominn tími á nýjan texta í svipuðum dúr. Hér er hugmynd:

Ég þekkti einu sinni fatlafól
sem flakkaði um á hjólastól
með bros á vör en berjandi þó lóminn.
Hann reyndi að komast í miðbæinn,
en komst ekkert með hjólastólinn,
Þeir læst ann inn í mál og menning
slökktu ljósin, sögðu að lokum; þegiðu fatlafól!

Fatlafól, fatlafól,
hérna er bara pláss fyrir miðbæjargól,
Lundabúðir, kaffihús
og starfsmenn ríkis sem drekka bús.
Þeir læst ann inn í mál og menning
slökktu ljósin, sögðu að lokum; þegiðu fatlafól!

Sjálfsbjörg ósátt við stefnu borgarinnar

Núna eru allir rasistar

Eru ekki allir rasistar núna?

Þú þarft bara að detta hænuskref frá hinni réttu línu og, voila!, þú ert rasisti! Eða fasisti! 

Kannski eru allir þá bara rasistar og hugtakið gjaldfellt niður í ekkert.

Í mínum gamla grunnskóla varstu uppnefndur hommi við minnsta tilefni. Ég veit ekki hvaða sálfræðilegu áhrif það hafði en ég veit ekki til þess að neinn af minni kynslóð (fæddur 1978) hafi neitt á móti því að fólk af sama kyni giftist, ættleiði og þannig, á meðan það er ábyrgt. Sem sagt, uppfylli sömu skilyrði til lífsins og allt mögulegt annað fólk.

En gott og vel, höldum áfram að gjaldfella hugtök. Það gagnast engum en er í tísku.

Hommar.

Sakar Pétur um rasisma og kvenfyrirlitningu

Í kjölfar fordæmaleysis er komið fordæmi

Við erum að fara í gegnum fordæmalausa tíma, eða svo er okkur sagt. Hvers vegna? Jú, af því óþekkt veira fór á stjá og leysti úr læðingi aðgerðir og úrræði sem tóku svo á samfélagið að það mun seint jafna sig. Ríkisstjórnir víða um heim hafa hoppað upp á hvítan hest og bjargað samfélaginu frá veiru gegn því að taka sér – tímabundið – töluverð völd í hendur. Búið er að knésetja mörg fyrirtæki, hleypa opinberum skuldum í himinhæðir og setja heilu atvinnugreinarnar í öndunarvél.

En þetta voru hinir fordæmalausu tímar. Hvað er framundan?

Ef marka má tungutak ýmissa þrýstihópa taka við tímar byggðir á fordæmi hinna ford[æ]malausu tíma. Sem dæmi má taka Landvernd. Þar á bæ réðu menn Gallup til að biðja fólk um að taka afstöðu til eftirfarandi fullyrðingar: „Ríkisstjórn Íslands ætti að taka áskorunum Íslands vegna loftslagsbreytinga jafn alvarlega og áskorunum vegna COVID-19.“

Undir þetta tóku 61% af þeim sem svöruðu. Landvernd fagnaði og lét framkvæmdastjóri samtakanna eftir sér að ríkisstjórnin geti nú „fylgt eftir yfirlýsingum sínum um 40 prósenta samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda fyrir 2030 af fullum krafti“.

Því hún gat það ekki áður þrátt fyrir yfirlýsingagleðina af einhverjum ástæðum, eða svo virðist vera. 

Kannski af því ferðafrelsi, tortryggni gagnvart ríkisvaldinu og almennur vilji fólks til að ráða sínu lífi flæktist of mikið fyrir.

Kannski af því að nú er komið fordæmi fyrir varanlega auknum ríkisafskiptum og takmörkunum á samfélaginu.

Kannski af því að nú er lýðurinn orðinn svo skelkaður að það má láta kné fylgja kviði mótspyrnulaust.

Stjórnmálamenn og þrýstihópar láta aldrei gott neyðarástand fara til spillis. Fordæmalausum tímum á að fylgja eftir með fordæmi þeirra tíma.

Þessi grein birtist áður í Morgunblaðinu, 6. júní 2020, og er aðgengileg áskrifendum blaðsins hér.