Umhverfinu fórnað fyrir mengandi iðnað

Laxeldi í kvíum er mengandi iðnaður. Það deilir vonandi enginn um það.

Mengunin bitnar ekki bara á eigendum laxeldiskvíanna. Sýktur lax getur blandast villtum laxi og rýrt verðmæti laxveiðirétta á jörðum bænda. Mengun á hafsbotni getur haft áhrif á villta fiskistofna og þar með rýrt veiðirétt sjómanna. Mengun vegna vinnslu eldislax getur líka verið mikil. 

Það á ekki að vera undir ríkisvaldinu komið að ákveða hvar megi setja upp mengandi iðnað. Það á að vera mál landeigenda og þeirra sem eiga verðmæti bundin í óspilltum sjó og lífríki. 

Laxeldi er ekki sú gullkista sem stjórnmálamenn telja hana vera. Viðbúið er að verð á laxi falli mikið á næstu árum, meðal annars vegna aukins eldis á laxi í fjölmörgum ríkjum, t.d. Chile. Vinsældir eldislaxins sem mengandi afurðar eru líka óvissar. 

Á upphafsárum iðnbyltingarinnar reyndu bændur og aðrir land- og húseigendur að verja sig gegn sótinu sem vall upp úr reykháfum verksmiðjanna og höfðu sumir erindi sem erfiði, iðnjöfrum til mikilla vonbrigða. Ríkisvaldið ákvað þá að iðnaður væri mikilvægur og lét eignaréttinn víkja með tilvísun í einhvers konar heildarhagsmuni. Iðnaðurinn þurfti ekki að taka sig taki og takmarka sótmengunina. Áhrifin voru víða skelfileg á heilsu fólks og fyrir eignir margra. 

Á núna að gera sömu mistök með iðnað í sjó?

„Óforsvaranlegt með öllu“

Ósjálfbjarga ungmennum smalað á kjörskrá til að kjósa vinstriflokkana

Einu sinni var gerð krafa um að til að fá að kjósa þurfti að reka eigið heimili, eða eiga eitthvað af eignum, en í það minnsta að vera sjálfbjarga.

Svipað fyrirkomulag er enn við lýði á flestum heimilum. Fyrirvinnurnar - mamma og pabbi - ákveða hvað skuli eytt í - hvort sjónvarpið skuli endurnýjast eða bíllinn, eða hvort fjölskyldan fari í frí til Thailands eða Tálknafjarðar.

Með þessu fyrirkomulagi er hugsunin sú að ákvarðanir séu í höndum "fullorðinna" ef svo má segja, en ekki barna sem vilja allt í dóta- eða nammibúðinni og hafa engan áhuga á að vita hvað neitt kostar eða hverjar afleiðingarnar eru til lengri tíma af neyslu og sukki.

Í dag þykir það nánast vera guðlast að tala um að kosningaréttur eigi að vera skilyrtur við eitthvað. Þó hafa menn sammælst um að sjálfráða og löglega fullorðnir einstaklingar eigi að fá að kjósa, en ekki aðrir, t.d. ósjálfbjarga börn.

Og svo leið tíminn, og niðurstöður kosninga fóru að verða fyrirsjáanlegar að einhverju leyti. Millistéttin kýs loforð um lægri skatta af launum en hærri bætur til húsnæðisreksturs og barnauppeldis. Fyrirtækjarekendur kjósa loforð um lægri skatta á fyrirtæki. Bótaþegar kjósa loforð um hærri bætur. Aldraðir kjósa loforð um færri innflytjendur, hærri framfærslu og niðurgreidda aðhlynningu. Og svona mætti lengi telja.

Unga fólkið kýs hins vegar enga því það er ekki með kosningarétt. Það fær samt að taka þátt í skoðanakönnunum. Í ljós kemur að ungt fólk er upp til hópa viljugt til að kjósa loforð um ókeypis allt, framfærslubætur og fjármögnun á mannúðarmálum í gegnum skattkerfið. Ungt fólk hefur minni áhuga en fyrri kynslóðir á að leggja fyrir, kaupa húsnæði, flytja að heiman og standa á eigin fótum. Það vill lífrænt ræktaðar kaffibaunir og ótakmarkaða nettengingu. Og að mamma sjái um þvottinn. 

Síðan þetta rann upp fyrir vinstriflokkunum hafa þeir barist fyrir lækkun kosningaréttarins. Nú skulu börn fá að kjósa. Þau mega ekki taka húsnæðislán og jafnvel ekki kaupa sér kippu af bjór. En að kjósa? Já, það á unga fólkið að fá að gera!

Þetta sérstaka áhugamál vinstriflokkanna er ekki bundið við þá íslensku. Í Danmörku er sama hugmynd oft til umræðu. Á yfirborðinu er talað um að breiða lýðræðið út til allra. Í raun eru vinstriflokkarnir bara að reyna fjölga ósjálfbjarga bótaþegum á kjörskrá sem er svo hægt að tæla með loforðum um ókeypis allt fyrir alla.

Ég vona að Íslendingum beri gæfa til að kæfa svona kjánaskap í fæðingu.

16 og 17 ára gætu fengið að kjósa

Tölvuteikning frá borg við Miðjarðarhafið

Þegar stjórnmálamenn vilja blása í risastór útgjöld á kostnað skattgreiðenda til að byggja varanlega minnisvarða um sjálfa sig er gjarnan látið gera tölvuteikningar.

Þessar tölvuteikningar sýna heiðskýran himinn, logn og sólskin. Maður fær yl um allan líkamann og ímyndar sér að með hinum risavöxnu útgjöldum muni jafnvel veðrið sjálft batna.

En höfum eitt á hreinu: Það er aldrei nein sæla að bíða í biðskýli á Íslandi. Veðráttan er einfaldlega of breytileg. Það er líka oft erfitt að komast að biðskýlunum - tugir og jafnvel hundruð metra af ísilögðum gangstéttum, söltuðum vegköntum og votum túnbreiðum bíða margra farþega almenningssamganga á Íslandi.

Ætli borgarstarfsmenn, með aðgang að bílakjallara undir vinnustað sínum, gleymi stundum raunveruleikanum?

Kostar heimili 1-2 milljónir

Vantar ekki auðlindagjald á Siggi's skyr?

Núna hefur einhverjum loksins tekist að græða almennilega á íslenskri landbúnaðarvöru sem skyr-uppskriftin er.

Það er því augljóst að Alþingi þarf að setja lög sem gera upptækan hinn mikla ofurhagnað, jafnvel þótt aðrir skyr-framleiðendur hagnist frekar lítið. Það má finna upp flóknar og síbreytilegar reiknireglur sem gera það að verkum að sumir borga meira í skatt en aðrir. Lögbundin mismunun með öðrum orðum - nokkuð sem er mjög í tísku í dag.

Það er ekki nóg að borga veltuskatta, skatta á hagnað, skatta á vexti, skatta á arðgreiðslur og skatta á laun, skatta á aðföng og skatta á aðkeypta vinnu.

Nei, takist einhverjum að hagnast þrátt fyrir alla skattana þarf að finna upp nýja skatta sem þjóðnýta þann hagnað.

Nasistarnir í Þriðja ríki Hitlers beittu svona ráðum til að fjármagna útþenslu ríkisvaldsins. Ríkið fékk allan hagnað "lánaðan" en í raun var hagnaðurinn bara gerður upptækur. Hagnaður var fyrirlitinn. Ríkisvaldið ákvað hvað væri rétt verð, svona svolítið eins og Seðlabanki Íslands ákveður hvað lán eigi að kosta og verðlagsráð bænda og ríkisvalds ákveða hvað mjólkin og lambalærið eiga að kosta.

Kannski mun Ísland einhvern tímann verða land frjálsrar verðlagningar, hófsamrar skattheimtu og skattkerfis sem mismunar ekki rekstraraðilum og einstaklingum. Kannski.

 

Skyrið hans Sigga í franska eigu

Þetta er kraftaverk!

Þá var maður færður til Jesú haldinn illum anda, blindur og mállaus. Hann læknaði hann svo að hinn mállausi gat talað og séð. (Matteusarguðspjall 12, vers 22)

Það má segja að efnahagsuppsveiflur hafi svipuð áhrif og snerting frá Jesús. Það má svo segja að efnahagsniðursveiflur hafi svipuð áhrif og plágan. Þegar mikið er um vinnu hættir fólk að fá króníska bak- og höfuðverki. Hin ósýnilegu mein sem er erfitt að greina eða setja undir smásjá hörfa. Þegar vinnan hörfar er eins og hin ósýnilegu mein snúi aftur.

Hver segir svo að peningar geti ekki keypt hamingjuna? Þeir virðast jú geta keypt heilsu og forðað fólki frá örkumlun!

En að öllu gríni slepptu þá er eitthvað bogið við kerfi örorkubóta. Það er greinilega of auðvelt að komast á þessar bætur. Það er slæmt því kerfið hefur ekki aðgang að endalausum peningum og þeir sem þurfa virkilega á aðstoð að halda fá minna en ella. 

Nýjum öryrkjum fækkar

Hlakkar í stóru útgerðunum

Veiðigjöldin eru landsbyggðaskattur sem er á góðri leið með að ryðja mörgum smáum útgerðum úr veginum og greiða leiðina fyrir þær stærri.

Jafnvel þótt stærri útgerðirnar greiði himinháar fjárhæðir í veiðigjöld geta þær aðlagast skattbyrðinni. Hver veit - kannski telja þær fram með þeim hætti, í gegnum erlend dótturfélög, að skattbyrðin er þolanlegri?

Háir skattar varðveita alltaf stöðu hinna stærri á kostnað þeirra smærri. Flókið skattkerfi hefur sömu áhrif. Menn tala um að með afnámi vörugjalda og flestra tolla hafi myndast svigrúm fyrir smærri aðila að koma inn, enda hafi háir skattar í flóknu skattkerfi fælt frá. Á sama tíma og skattar á innfluttan varning hafa einfaldast eru skattar á útgerðir flæktir. Það mætti jafnvel segja að skattkerfisbreytingar virki handahófskenndar og ekki byggðar á neinum samræmdum skilningi á áhrifum skatta á rekstur.

Á Íslandi er það af mörgum talið nánast glæpsamlegt að skila sómasamlegri afkomu. Hluthafar, sem eru meðal annars þúsundir einstaklinga og lífeyrissjóðir tugþúsunda einstaklinga, eiga ekki að fá að njóta ávöxtunar af arðbærum rekstri. Nei, þeirra ávöxtun má bara eiga sér stað í gegnum allskyns fjármálavafninga, gjaldeyrisbrask og bænir til almættisins. 

Er skrýtið að menn kvarti yfir vanmáttugum hlutabréfamarkaði á Íslandi?

Hættið að leggja sérstakan aukaskatt á útgerðina. Hún borgar alveg nóg í gegnum launaskatta, skatta á aðföng, skatta á aðkeypta vinnu, eldsneytisskatta, skatta á hagnað, skatta á arðgreiðslur og skatta á veltufé. 

Þeir sem tala um að það þurfi að skattleggja sérstaklega hina svokölluðu "auðlindarentu" hafa aldrei talað um að skattleggja Gullfoss sérstaklega fyrir fegurð og aðdráttarafl eða skattleggja berjamóa á löndum bænda. Það hefur enginn talað af samkvæmni um skatta á auðlindarentu á Íslandi - bara skatta á hagnað útgerða sem er nú óðum að þjappast saman á færri hendur, þökk sé skattlagningunni.

„Stórblæðir um hver mánaðamót“

Hvað með dagatöl slökkviliðsmanna?

Dagatöl með nöktu eða hálfnöktu fólki hafa lengi prýtt ýmsa vinnustaði. Núna hafa riddarar rétttrúnaðarins ákveðið að þau séu ekki við hæfi og eru þau jafnvel tengd við kynbundna mismunun og umræðu um kynferðislega áreitni.

Þetta er auðvitað algjör þvæla. Nektarmyndir leiða ekki til kynferðislegrar áreitni. Ef eitthvað þá draga slíkar myndir úr áreitninni með því að nýtast sem myndefni fyrir karlmenn í einrúmi sem geta þá svalað löngunum sínum þar án þess að angra aðra.

Stóra spurningin er samt: Hvernig eiga slökkviliðsmenn núna að fjármagna ferðalag sitt á íþróttamót erlendis? 

Undanfarin ár hafa slökkviliðsmenn safnað peningum með myndum af sjálfum sér hálfnöktum, skítugum og olíuglansandi. Þessum myndum hefur verið safnað saman í dagatöl sem fólk hefur keypt í stórum stíl (netverslun). Meðal fyrirsæta er bróðir minn, Ómar Ómar, og öll fjölskyldan er mjög ánægð með hann, þar á meðal eiginkona hans.

Er bróðir minn núna orðinn uppspretta kynferðislegrar mismununar og áreitis? Nei.

Er hann kyntákn sem hlutgerir sjálfan sig fyrir smápeninga, og niðurlægir um leið sig og sitt kyn? Nei.

Er hann flottur strákur sem nýtir hæfileika sína og eiginleika til að styrkja gott málefni (að niðurgreiða eigin ferðakostnað á íþróttamót)? Já.

Látum hann í friði og um leið aðra sem hanga naktir og hálfnaktir á vinnustöðum landsins. Eigendur fyrirtækja ættu að leyfa starfsfólki sínu um að skreyta vinnuumhverfi sitt í stað þess að troða pólitískum rétttrúnaði ofan í kok þess. 

(Fyrirvari: Ég styð auðvitað vald atvinnurekenda til að setja allar þær reglur og kvaðir á starfsfólk sem þeir telja sig þurfa að setja til að reka fyrirtæki sín. Menn þurfa samt að gæta hófs. Næsta rökrétta skref er að skylda starfsmenn til að ganga í regnbogalitum eða bleikum klútum til að friða einhvern sértrúarsöfnuð innan pólitísku rétttrúnaðarkirkjunnar. Það þarf að spyrna við fótum.)

Dagatölin „öll með tölu beint í ruslið“

Vandamál - raunveruleg, ímynduð og vanmetin

Í heiminum finnast mörg vandamál þótt heimur fari vissulega batnandi. Sum vandamál eru stór, önnur ekki. Sum eru hreinlega ímynduð. 

Sum stór vandamál eru vanmetin og önnur smærri ofmetin.

Aðalframkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna bendir ekki á stærstu vandamál heims og ímyndar sér vandamál sem eru ekki til staðar. Það eru slæm tíðindi. Sameinuðu þjóðirnar eiga að vera vettvangur ríkja til að ræða vandamál heimsins. Sóa menn þar tíma sínum og fé í vitleysu?

Stærsta vandamál heimsins eru viðskiptahöft. Þeim hefur vissulega farið fækkandi undanfarna áratugi en þar sem þau eru enn við lýði valda þau fátækt og vesæld. Viðskiptahöft má fella niður einhliða án tafa. Afríkuríki halda hverjum öðrum í gíslingu fátæktar með því að viðhalda háum tollamúrum milli hvers annars. Afnám viðskiptahafta er á góðri leið með að útrýma sárafátækt í Austur-Asíu. Viðskiptahöft þarf að uppræta hraðar og með öllu sem fyrst.

En aukið viðskiptafrelsi hefur mikilvæga forsendu sem heitir vel varin eignaréttindi. Maður sem á sinn skika fer betur með hann en maður sem getur búist við að missa hann fyrirvara- og ástæðulaust. Til að leysa stærsta vandamál heimsins - viðskiptahöftin - þarf líka að stuðla að betur vörðum eignaréttindum.

Næststærsta vandamál heimsins eru óhagganleg landamæri. Ríki eins og Sýrland, Tyrkland, Írak og Íran ættu í raun að vera safn margra smærri ríkja þar sem hver þjóð eða þjóðarbrot gæti stýrt eigin ríki eftir eigin höfði í stað þess að keppa um yfirráð yfir óteljandi öðrum þjóðum. Kúrdar gætu þá fengið sinn skika og verið þar til friðs og fengið frið. Í Afríku eru óhagganleg landamæri búin að vera uppspretta eilífra borgarastyrjalda í áratugi. 

Misskipting lífsgæða er annaðhvort afleiðing viðskiptahafta og spilltra stjórnmála eða þess að sumum er að takast að sinna neytendum á framúrskarandi hátt. Misskiptingin sem slík er ekki vandamál ef hún er til komin vegna framfara sem gagnast öllum. 

Loftslagsbreytingar eru ekki vandamál Sameinuðu þjóðanna. Sólvirkni er á niðurleið og kuldakast væntanlegt. Mannkynið þarf að einangra og kynda hús sín betur og kaupa sér þykkari flíkur en ekki leggja á haftir og skatta á hagkvæmustu orkugjafa heimsins, sérstaklega í fátækari hlutum heims. 

Vaxandi þjóðernishyggja er ekki heimsvandamál heldur staðbundið vandamál bundið við ríki sem hafa reist gjafmild velferðarkerfi á kostnað innfæddra, og mokað tugþúsundum einstaklinga inn í það frá menningar- og trúarbragðasvæðum þar sem hatur á Vesturlöndum er landlægt. 

Kjarnorkuvopn geta vissulega verið mikið vandamál. Menn ættu samt að hugleiða af hverju nokkurt ríki telur kjarnorkuvopn vera góða fjárfestingu. 

Sameinuðu þjóðirnar eru greinilega á villigötum, því miður. Ég er samt bjartsýnn á að árið 2018 verði enn eitt árið þar sem mannkyninu vegnar betur en árið á undan (en ef næsta hrun í fjármálakerfi heimsins skellur á í ár, þá verður það vonandi notað til að hreinsa upp skuldir, stöðva peningaprentvélar heimsins og leggja grunninn að enn meira velmegunarskeiði).

Gleðilegt ár!

Sendir heimsbyggðinni rauða viðvörun

Boginn spenntur í botn

Ríkisstjórnin ætlar, fyrirsjáanlega, að spenna bogann alveg í botn. Á hápunkti efnahagsuppsveiflu er hverri einustu krónu eytt. Framlög til allra afkima ríkisrekstursins eru aukin. Allir málaflokkar fá meira fé. 

Það vita allir að það er miklu auðveldara fyrir stjórnmálamenn að útvíkka ríkið og þenja út ríkisreksturinn en að einkavæða og draga saman ríkisreksturinn. 

Þegar næsta áfall skellur á - hvort sem það er eldgos í Kötlu, breytingar á tískustraumum í ferðamannaiðnaðinum, gjaldþrot einhvers erlends bankans eða ríkissjóðs, aðrar gönguleiðir einhverra fiskistofna, óvæntar vaxtabreytingar einhvers af stóru seðlabönkunum eða eitthvað allt annað - þá er ekkert svigrúm til að bregðast við.

Ríkisreksturinn er þaninn í botn, skuldir hans eru ennþá nálægt því 1000 milljarðar, lífeyrisskuldbindingar hans eru gríðarlegar og fjöldi opinberra starfsmanna eykst og laun þeirra hækka hraðar en almenns launafólks. 

Þetta fer illa á einn eða annan hátt.

Og við vitum öll hverjum verður kennt um, og það verður ekki forsætisráðherra að þessu sinni.

Brugðist við ákalli um auknar fjárveitingar

Gagnrýnir neytendur eru öflugri en nokkurt regluverk

Af hverju ætti nokkur að vilja kæfa rödd neytenda? Gera hana máttlausa? Taka hana úr sambandi?

Gagnrýnir neytendur eru öflugri en nokkurt regluverk. Þeir standa í hárinu á veitendum þjónustu og framleiðendum varnings. Um allan heim eru þúsundir neytendasamtaka sem láta mæla innihald, hraða og frammistöðu allskyns varnings, frá farsímum til leikfanga. Neytendur lesa niðurstöðurnar og taka afstöðu. Þeir láta ekki bjóða sér hvað sem er. Þeir sem eru sviknir láta vita af því og vara aðra við. Þeir sem eru ánægðir segja líka sögu sína og sannfæra aðra um að njóta sömu góðu kaupa. 

En það finnast afkimar í samfélaginu þar sem rödd neytenda er veik og jafnvel ekki til staðar. Það eru afkimar þar sem fólk þarf að eiga samskipti og viðskipti við rekstur í ástandi ríkiseinokunar. Margir foreldrar hafa t.d. engan raunverulegan valkost þegar kemur að menntun barna sinna. Margir sjúklingar hafa engan valkost þegar kemur að meðhöndlun á meinum sínum. Flestir ökumenn neyðast til að raða sér í sömu biðröðina í vegakerfinu á hverjum degi og keyra um á holóttum vegum.

Fólk sem neyðist til að eiga við rekstur í ástandi ríkiseinokunar getur kvartað, skrifað bréf eða biðlað til þingmanna en það þarf enginn að hlusta. Mál má setja í ferli, úrskurði má kveða og loforð má gefa út en það breytir engu. Ríkiseinokunarreksturinn heldur áfram að fá sínar tekjur og sína skjólstæðinga. Stjórnendur halda sínum störfum. 

Væri ekki ráð að efla frekar rödd neytenda en veikja hana?

Einkavæðum allt. 

Apple biðst afsökunar