Sóttvarnarfangelsið og samstaðan

Svo virðist sem sóttvarnarfangabúðirnar hafi fengið marga til að hugleiða hvert markmið sóttvarnaryfirvalda eiginlega sé. 

Sennilega er markmiðið að útrýma veiru með öllu þótt enginn hafi sagt það upphátt.

Svarthöfði veltir til dæmis fyrir sér stöðu unga fólksins, sem öllum virðist annars vera skítsama um:

Svarthöfði telur þó mikilvægt að við leyfum okkur að sjá og viðurkenna hvað við höfum misst, hverju við höfum glatað og hverju við höfum fórnað á altari faraldursins. Fyrir okkur sem eldri erum þá er rétt rúmt ár ekki svo langur tími í stóra samhenginu. Aðeins fleiri grá hár, nokkrar fleiri hrukkur í safnið og enn eitt afmælið. Ekki svo mikið mál. Þetta reddast, venst og allt það heila stef.

Svo er það unga fólkið, ungmennin og börnin. Þau hafa aðra sögu að segja. Frá því að Svarthöfði man eftir sér predikuðu foreldrar hans yfir honum að muna að njóta þess að vera unglingur, njóta þess að vera í framhaldsskóla því það væru bestu ár lífs hans og hann fengi þau aldrei til baka.

Leiðarahöfundur á Viðskiptablaðinu er líka efins um stefnuna, eða stefnuleysið réttara sagt:

Ef vernd heilbrigðiskerfis og viðkvæmustu hópa er ekki lengur markmiðið og þess er að vænta að takmarkanir verði enn við lýði eftir að hjarðónæmi hefur verið náð, hvar liggur þá endamark faraldursins og tilheyrandi frelsisskerðinga?

Hagfræðikenningar hafa fæðst og dáið á veirutímum. Allt í einu virðist ekki skipta máli að hafa lamað hagkerfið. Þetta reddast, ekki satt?

Ringulreiðin er algjör. Með galtóm sjúkrahús eru örfá smit talin ástæða til að skella öllu í lás. Með bóluefni að renna inn í æðar viðkvæmra og aldraðra mætti ætla að hraust fólk gæti þolað svolitla veiru sem skaðar það líklega ekki meira en flensan. Grímurnar eru gagnslausar en með þær á hverju andliti mætti ætla að eitthvað fengist í staðinn. 

En nei. Bíðum eftir næsta fundi. Kannski Íslendingar í útlöndum geti bráðum heimsótt vini og ættingja á Íslandi án þess að vera settir í fangabúðir. Kannski einn daginn, en allt í einu ekki þann næsta. Kannski börn geti leyft sér að hlakka til æfinga eða íþróttamóta. En svo allt í einu ekki. Allir viðkvæmir með bóluefni? Skiptir ekki máli. Veiran þarf að hverfa á heimsvísu áður en þríeykið sleppir tökunum.

En samstaðan er að molna niður. Það er gott.

Bilið milli ástands og aðgerða breikkar

Í mars 2020 var tekið viðtal við yfirlækni COVID-deildar Landspítalans. Það lá vel á honum þótt hann stæði í fremstu víglínu (bókstaflega) í baráttunni við glænýja og frekar lítt þekkta veiru:

Tíu eru á gjörgæsludeild Landspítalans vegna COVID-19 og 15 til viðbótar eru á sjúkrahúsi. Þetta segir Ragnar Freyr Ingvarsson, yfirlæknir COVID-19 deildar Landspítalans. ... Hann segir spítalann hafa undirbúið sig fyrir verstu sviðsmyndina og aðeins meira en það. Enn sem komið er haldi spítalinn vel í við farsóttina.

3 mánuðum síðar var búið að veita fálkaorður.

Í desember sama ár var aftur tekið viðtal við sama mann, og aftur lá vel á honum. Hann hvatti til þess að aðgerðir yrðu hófstilltari í framhaldinu, hvað sem öllu bylgjutali líður, svo fólk gæti haldið ástandið út.

Búast má við að minnsta kosti einni bylgju kórónuveirufaraldursins til viðbótar. Ekkert fararsnið er á veirunni og við þurfum að aðlaga okkur að því að búa við hana að minnsta kosti fram á vor. Leyfa þyrfti íþróttir og líkamsrækt í meiri mæli en nú er, svo fólk haldi ástandið út. Þetta segir Ragnar Freyr Ingvarsson umsjónarlæknir COVID-göngudeildar Landspítala. ... „Við vissum að önnur og þriðja bylgjan myndi koma og við skulum ekkert láta okkur bregða þó fjórða bylgjan komi. En ég held að í því ljósi verðum við að nota meira þá þekkingu sem við höfum aflað okkur og lifa með þessari veiru,“ sagði Ragnar Freyr.

Ekki var hlustað á manninn, því miður (sóttvarnarlæknir hlustar bara á sjálfan sig og veit varla hvaða lög gilda á Íslandi). Nánast enginn er á spítala vegna veirunnar og sóttvarnaraðgerðir með þeim hörðustu hingað til. Bilið á milli ástandsins og aðgerðanna er orðið mjög breitt. Fólk er handtekið á landamærunum og fært í fangageymslur (í húsi hótels) og að auki gert að greiða fyrir fangavistina og fær ekki einu sinni að viðra sig. Hörðustu glæpamenn í hefðbundnum fangelsum búa við meiri mannréttindi. Sem betur fer er þessi meðferð á venjulegu fólki nú komin á borð dómstóla. Þó er hætt við að búið sé að panta niðurstöðu þeirra fyrirfram, hvað sem líður lögunum. 

Í Danmörku komast yfirvöld ekki upp með svona yfirgang og þökk sé þrýstings frá stjórnarandstöðunni er loksins búið að gefa út áætlun um opnanir sem hangir saman við dagatal bólusetninga á þeim eldri og viðkvæmari (auk aðstandenda). Á Íslandi er engin slík áætlun til. Menn ákveða einfaldlega frá degi til dags hvernig fólk getur skipulagt framtíð sína, sem þýðir auðvitað að enginn getur skipulagt neitt. Og nú er venjulegt fólk fært í fangelsi. Þetta verður ríkisvaldinu dýrkeypt, ef ekki í fé þá orðstír.

Telja sóttvarnalög og stjórnarskrá brotna

Þar fauk koltvísýringssparnaðurinn

Í misskildri viðleitni til að stjórna veðurfari Jarðar með notkun skattkerfisins hefur nú eldgos gert alla þá þrautagöngu að engu. Í Geldingadal vellur nú hraun frá miklu dýpi, troðfullt af koltvísýringi. Öll skattheimtan á hagkvæmustu orkugjafana undanfarin ár mun engu breyta nema auðvitað því að rýra fjárhag almennings.

Kannski er nú ráð að lækka skattheimtu niður í raunverulegan kostnað af því að halda úti vegakerfi og þróa í takt við breyttar þarfir. 

Þá verða að vísu ekki lengur til stórir sjóðir sem stjórnmálamenn geta notað til að fjármagna kosningabaráttu sína, en farið hefur fé betra.

Kvikan frumstæðari en áður

Valkostir í samgöngum

Mikið hefur verið rætt og skrifað um samgöngumál, sérstaklega á höfuðborgarsvæðinu. Það er gott því samgöngur eru mjög mikilvægar.

Meðal hugmynda um samgöngumál sem nú eru í deiglunni er auðvitað Borgarlínan (stórir vagnar á sérakreinum sem keyra oft og áreiðanlega), sérstakir hraðvagnar, fleiri akreinar fyrir bíla auk mislægra gatnamóta og betri ljósastýringar, auknar hjólreiðar og aukin notkun rafhlaupahjóla með fleiri hjólastígum, og svo auðvitað aðgerðir til að minnka samgöngur í það heila með sjálfbærari hverfum (t.d. með því að hleypa víni í matvöruverslanir og útrýma biðlistum á hverfisleikskólum). 

En á meðan leigubílar eru rándýrir, strætó svifaseinn og á ónýtu leiðakerfi, Uber bannað með lögum og samgöngumálin eins og þau eru þá eru ónefndar hetjur sem kalla sig Skutlara og eru aldrei í umræðunni. Þeir hafa bjargað mörgum manninum frá því að nota eigin bíl, e.t.v. eftir að hafa fengið sér nokkra bjóra. Í stað þess að margir bílar séu á ferð eru færri bílar að skutla fleira fólki á frekar hagkvæman hátt. Sumir Skutlarar selja meira að segja áfengi úr skottinu og bjarga þannig kvöldinu hjá mörgum. 

Takk, Skutlarar! Þið látið verkin tala á meðan stjórnmálamenn og sérfræðingar skiptast á skýrslum!