Samhengi seðlaprentunar og sveiflukennds hagkerfis

Fyrir tæpum 100 árum útskýrði austurríski hagfræðingurinn Ludwig von Mises hvernig seðlaprentun seðlabanka (ríkisstudd aukning á peningamagni í umferð - peningafölsun í einu orði sagt) tengist eilífum upp- og niðursveiflum í hagkerfinu. Sjá til dæmis hér. Seinasta hrun, "dot com"-bólan, er þar ekki undanskilin. Kenningin er rétt og hefur verið margsönnuð.

Stjórnvöld heims vilja hins vegar ekki kannast við kenningu Mises. Hún grefur undan réttmæti ríkisstjórna heims til að auka peningamagn til að láta hagkerfið líta út fyrir að vera í blóma. Í Bandaríkjunum er til dæmis vel þekkt kosningabrella sitjandi forseta að freista endurkjörs að stórauka peningamagn í umferð og vona að hrunið komi ekki fyrr en eftir kosningar.

Myndin hér að neðan (héðan) sýnir hvernig rýrnandi kaupmáttur bandaríska dollarans (sem, í fjarveru mannlegrar trúgirni, er í öfugu hlutfalli við breytingar á magni dollara í umferð) á það til að þýða upphaf "kreppu" í hagkerfinu (samkvæmt einhverri skilgreiningu).  Myndina má stækka með því að smella á hana.

PPIACO_Max_630_378

Athyglisverðast þykir mér seinasta niðursveifla (sú sem kennd er við punktur-com) þegar ástandið var um margt svipað því sem nú er. Hver ætlar að láta koma sér á óvart að markaðurinn leiðrétti verðlag gjaldmiðils (kaupmátt hans) eftir áralanga, vísvitandi rýrnun hans í formi lágra stýrivaxta, undir því yfirskyni að skortur sé á lausafé úr galdrasmiðju ríkisvaldsins?


mbl.is Kreppa í uppsiglingu?
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

« Síðasta færsla | Næsta færsla »

Athugasemdir

1 Smámynd: Sindri Guðjónsson

Ertu sammála Ron Paul forsetaframbjóðanda um að það eigi að koma á fót "gold standard"?

Sindri Guðjónsson, 2.1.2008 kl. 15:12

2 Smámynd: Geir Ágústsson

Tvímælalaust, en einnig í því að eðlilegt og sjálfsagt fyrsta skref sé að afnema BANN við útgáfu sjálfstæðra gjaldmiðla og veita þannig rýrnandi ríkisgjaldmiðlum samkeppni um hylli okkar.

Geir Ágústsson, 3.1.2008 kl. 02:52

3 Smámynd: Sigurður Karl Lúðvíksson

En hvernig væri að búa til frjálsa mynt sem væri grundvölluð í hlutabréfum í fyrirtækjasjóði, þ.e tiltekið einkarekið fyrirtæki gerir samninga við nokkur hundruð fyrirtæki á almennum markaði og gefur út mynt þar sem gengi gjaldmiðilsins væri grundvallað í gengi fyrirtækjanna, þ.e myntin væri alltaf hægt að skipta fyrir hlutabréf. Þá væri alveg fatalt að prenta peninga eftir þörfum. Aldrei almennilega skilið þennan gullfót þar sem gull er hálfgagnslaus málmur og þar fyrir utan er einkennilegt að einhver geti grafið málminn upp úr jörðu og gengisfellt þannig gjaldmiðilinn. Staðinn fyrir gullfót væri þetta svona hlutabréfafótur. Bara pæling.

Sigurður Karl Lúðvíksson, 4.1.2008 kl. 00:17

4 Smámynd: Geir Ágústsson

Sigurður, já, góð hugmynd, en bara hugmynd. Gullfóturinn er ekki einhver guðs-send ákvörðun. Hann er einfaldlega það sem hinn frjálsi markaður hefur hingað til valið (ásamt silfurfæti í minni mæli, t.d. í Skandinavíu víkinga/landnámsaldar) til að jarðbinda verðmæti gjaldmiðla.

Til dæmis varð gullfótur ekki til að koma í veg fyrir mikla verðbólgu í Evrópu þegar Spánverjar byrjuðu að flytja heilu skipsfarmana af stolnu Mið- og Suður-Ameríku gulli til Evrópu á landsnámstímum þeirra. Magn gjaldmiðils jókst = kaupgeta hans rýrnaði. Engu að síður mun hægari rýrnun en felst í einfaldri prentun pappírsseðla nútímans. 

Ríkið þarf í raun bara að afnema bann við útgáfu einkarekinna gjaldmiðla og markaðurinn sjálfur mun finna út úr því hvar traust neytenda, fjárfesta og almennings alls liggur. Gullið hefur þann kost að vera ill-fáanlegt, auð-deilanlegt og tiltölulega meðfærilegt miðað við margt annað. Þar liggur galdur þess sem fótur mynta í gegnum söguna. Magn hans í umferð sem slíkt (100 tonn? milljón tonn? trilljón tonn?) skiptir litlu máli því markaðurinn er snöggur að útjafna það út í verðlagið og setja í samhengi við framboð og eftirspurn á öllu.

Hver veit hvað mun gerast eða verða með afnámi ríkiseinokunar á gjaldmiðlaútgáfu, hálfri öld eftir að gullfóturinn var endanlega og formlega aftengdur dollara og þar með flestum öðrum myntum heims? Ekki ég. 

Geir Ágústsson, 4.1.2008 kl. 00:37

5 Smámynd: Sigurður Karl Lúðvíksson

Já ég er því hjartanlega sammála að auðvitað myndi markaðurinn leysa þetta eins farsællega og kostur mun nokkurn tíman gefast, það vitum við báðir. Væri samt mjög gaman að sjá hvað myndi gerast þegar ríkisdauðakrumlan sleppir takinu, gullfótur á keppa við fyrirtækjafót, þetta væri efni í doktorsritgerð. En miðað við hve markaðurinn er órentíeraður í kringum fyrirtækið og hlutabréfin finnst mér þetta heillandi hugmynd, frekar en að grundvalla myntina í einni tegund af framleiðslueiningu umfram aðra. Maður gæti ávaxtað féð sitt bara með því að eiga það, nú eða tapað ef illa gengur. En eins ég sagði, bara pæling.

Sigurður Karl Lúðvíksson, 4.1.2008 kl. 01:15

6 Smámynd: Sigurður Karl Lúðvíksson

En annars, hefur þú séð Money Masters, how international bankers gained control over America? Hundlöng en frábær heimildamynd um sögu gjaldmiðla og hvernig einkaaðilar náðu tökum á ríkistjórn BNA. Sérstaklega áhugavert að skoða hana með augum frjálshyggjumannsins.

Sigurður Karl Lúðvíksson, 4.1.2008 kl. 07:46

Bæta við athugasemd

Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband