Lág fæðingartíðni og frjósemi

Frjósemi íslenskra kvenna hefur aldrei verið minni en í fyrra. Helsti mælikvarðinn á frjósemi er fjöldi lifandi fæddra barna á ævi hverrar konu. Miðað er við að frjósemi þurfi að vera 2,1 barn til að viðhalda mannfjölda til lengri tíma. Árið 2018 var frjósemin 1,7 barn á ævi hverrar konu.

Þessu hafa ýmsir áhyggjur af, skiljanlega. En má skrifa fækkun fæðinga á minnkandi frjósemi? Það er að segja, á minnkandi getu kvenna til að þungast og fæða barn? Ég er ekki viss.

Miklu frekar held ég að barneignir séu fyrir karlmenn orðnar að frekar óhugnanlegri óvissuferð. Þeir selja í raun sál sína til kvenmanns í 18 ár. Skiptir engu máli hvort samband karlmanns og konu lifi þann tíma af eða ekki. Á sérhverjum tímapunkti getur konan ákveðið að ýta pabbanum út úr lífi barnsins og senda svimandi rukkanir á eftir honum. Og jafnvel þótt barnið fái aðgang að pabba sínum, jafnvel til jafns við móður, þá þýðir það ekki að innheimtuseðlarnir hætti að streyma inn um lúgu pabbans. 

Svolítið dæmi um svona lagað má finna hér.

Bryndís segir að í hinum fullkomna heimi hefði málið verið látið niður falla, enda galið í alla staði. „En við vissum áður en út í þetta var farið að það væri borin von, enda lögin ekki með okkur. Þessir peningar eiga vissulega að fara til barnsins en við munum líklega aldrei vita hvort þeir einhvern tímann rötuðu þangað”.

Hún bendir ennfremur á að sambúðaslitapappír hjá sýslumanni sé ekki samningur eins og hann kallast heldur ekkert annað en ávísun sem gildir í fjögur ár hið minnsta. Ávísun sem lögheimilisforeldri hefur í höndunum og getur notað til hótana og fjárkúgunar.

Galið, en svona er þetta. 

Móðir getur jafnvel bætt í og ásakað pabbann um hitt og þetta og kerfið tekur því sjálfkrafa sem heilögum sannleik. Barnið og pabbi þess eiga enga möguleika í slíkum aðstæðum. Ég þekki góðan mann sem fær ekki að vera í pabbahlutverki í lífi barns síns vegna einmitt ásakana sem enginn hefur fyrir því að skoða nánar. Ég þekki annan sem er mjólkaður eins og belja um hverja krónu í meðlög og frístundir og fær varla að hitta barnið sitt nema mamman þurfi að komast á djammið. 

Einstæðir feður eru oft og iðulega gerðir gjaldþrota. Sumir gefast upp og fremja sjálfsmorð. Aðrir reyna að láta skrá sig sem öryrkja í kerfinu og losna þannig við svimandi meðlagsgreiðslurnar. Meðlög á Íslandi eru töluvert hærri en t.d. í Danmörku og alltaf talað um að bæta í því tölfræði um lífskjör einstæðra foreldra er meðaltalið af sómasamlegum ráðstöfunartekjum mæðranna og hörmulegum ráðstöfunartekjum feðranna, og það túlkað sem svo að mömmurnar þurfi meira.

Kerfið bregst ekki við þessu en allir sem vilja vita alveg hvernig ástandið er. Það kemur mér því ekkert á óvart að fæðingatíðni sé á niðurleið en kannski er ástæðan ekki frjósemi kvenna.