Í kjölfar fordæmaleysis er komið fordæmi

Við erum að fara í gegnum fordæmalausa tíma, eða svo er okkur sagt. Hvers vegna? Jú, af því óþekkt veira fór á stjá og leysti úr læðingi aðgerðir og úrræði sem tóku svo á samfélagið að það mun seint jafna sig. Ríkisstjórnir víða um heim hafa hoppað upp á hvítan hest og bjargað samfélaginu frá veiru gegn því að taka sér – tímabundið – töluverð völd í hendur. Búið er að knésetja mörg fyrirtæki, hleypa opinberum skuldum í himinhæðir og setja heilu atvinnugreinarnar í öndunarvél.

En þetta voru hinir fordæmalausu tímar. Hvað er framundan?

Ef marka má tungutak ýmissa þrýstihópa taka við tímar byggðir á fordæmi hinna ford[æ]malausu tíma. Sem dæmi má taka Landvernd. Þar á bæ réðu menn Gallup til að biðja fólk um að taka afstöðu til eftirfarandi fullyrðingar: „Ríkisstjórn Íslands ætti að taka áskorunum Íslands vegna loftslagsbreytinga jafn alvarlega og áskorunum vegna COVID-19.“

Undir þetta tóku 61% af þeim sem svöruðu. Landvernd fagnaði og lét framkvæmdastjóri samtakanna eftir sér að ríkisstjórnin geti nú „fylgt eftir yfirlýsingum sínum um 40 prósenta samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda fyrir 2030 af fullum krafti“.

Því hún gat það ekki áður þrátt fyrir yfirlýsingagleðina af einhverjum ástæðum, eða svo virðist vera. 

Kannski af því ferðafrelsi, tortryggni gagnvart ríkisvaldinu og almennur vilji fólks til að ráða sínu lífi flæktist of mikið fyrir.

Kannski af því að nú er komið fordæmi fyrir varanlega auknum ríkisafskiptum og takmörkunum á samfélaginu.

Kannski af því að nú er lýðurinn orðinn svo skelkaður að það má láta kné fylgja kviði mótspyrnulaust.

Stjórnmálamenn og þrýstihópar láta aldrei gott neyðarástand fara til spillis. Fordæmalausum tímum á að fylgja eftir með fordæmi þeirra tíma.

Þessi grein birtist áður í Morgunblaðinu, 6. júní 2020, og er aðgengileg áskrifendum blaðsins hér.

Athugasemdir

[Þorsteinn Briem, 6.6.2020 kl. 12:27]

"Ísland á að ná 40% samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda miðað við árið 1990 fyrir árið 2030.

Ríkisstjórnin vill gera betur en Parísarsamkomulagið gerir ráð fyrir og stefna að kolefnishlutlausu Íslandi í síðasta lagi árið 2040."

Stjórnarsáttmáli Sjálfstæðisflokks, Framsóknarflokks og Vinstri grænna

[Þorsteinn Briem, 6.6.2020 kl. 12:30]

8.9.2015:

Grænn vöxt­ur sparar bilj­ón­ir Bandaríkjadala

[Þorsteinn Briem, 6.6.2020 kl. 12:32]

Útstreymi árið 2007 (CO2-ígildi):

Samgöngur:

"Útstreymi frá samgöngum árið 2007 skiptist í útstreymi vegna innanlandsflugs (2%), strandsiglinga (6%) og vegasamgangna (92%).

Nettóútstreymi gróðurhúsalofttegunda hér á Íslandi, sjá bls. 30-36

[Þorsteinn Briem, 6.6.2020 kl. 12:33]

Þeir sem ekki eru á ferðalögum utan síns heimabæjar ferðast þar flestir nær daglega til og frá skóla og vinnu. Og fólk er yfirleitt ekki á ferðalögum utan síns heimabæjar nema nokkrar vikur á ári.

Langflestir menga því mun meira í sinni heimabyggð en utan hennar, hvort sem þeir búa hér á Íslandi eða erlendis.

Í hverri rútu og flugvél eru yfirleitt fjölmargir farþegar en í hverjum einkabíl á höfuðborgarsvæðinu hér á Íslandi er eingöngu bílstjórinn í fjölmörgum tilfellum.

Ef erlendir ferðamenn kæmu ekki hingað til Íslands myndu þeir ferðast til annarra landa og menga álíka mikið í þeim ferðum.

Og innan við 1% af flugvélaflota Evrópu flýgur með farþega sem hér dvelja.

[Þorsteinn Briem, 6.6.2020 kl. 12:38]

11.11.2014:

"Nú er áætlað að heildarútblástur allra eldfjalla á jörðu sé um 300 milljón tonn af CO2 á ári (0,3 gígatonn). Gosið í Holuhrauni er því búið að losa meir en eitt prósent af árlegum skammti eldfjallanna.

Þá má velta fyrir sér hvort þetta sé mikið magn í samhengi við losun mannkyns af koltvíildi vegna bruna á olíu, kolum og jarðgasi.

Mannkynið losar um 35 gígatonn af CO2 á hverju ári. Til samanburðar losa eldfjöllin aðeins um eitt prósent af losun mannsins á ári hverju.

Þetta er vel þekkt staðreynd, en samt sem áður koma stjórnmálamenn og sumir fjölmiðlar oft fram með alvitlausar staðhæfingar um að eldgos dæli út miklu meira magni af koldíildi en mannkynið."

Haraldur Sigurðsson eldfjallafræðingur - Vísindavefurinn

[Þorsteinn Briem, 6.6.2020 kl. 12:40]

Vísindavefurinn:

"Síðan 1958 hefur styrkur koltvíoxíðs í andrúmsloftinu verið mældur á eyjunni Mauna Loa í Kyrrahafi og er mynd af niðurstöðunum aðgengileg á vefnum.

Myndin sýnir vel hina stöðugu aukningu koltvíoxíðsstyrksins."

"Regnskógareyðing er í öðru sæti, á eftir notkun jarðefnaeldsneytis, yfir það sem veldur mestri koltvíildismengun á jörðinni.

Skógareyðing á einum degi losar meira koltvíildi út í andrúmsloftið en tugþúsundir flugvéla sem fljúga milli Bandaríkjanna og Evrópu."

[Geir Ágústsson, 7.6.2020 kl. 08:40]

Þessi paranója út af losun manna á CO2 er orðin þreytt.