Of mikið af háskólanámi?

Að fleiri og fleiri ljúki háskólanámi hefur verið hávær boðskapur undanfarin ár og jafnvel áratugi. Þetta er ekki heillavænleg stefna. Nú þegar afleiðingar hennar eru að koma betur og betur í ljós eru ýmsar raddir að gerast háværari sem segja að við séum með of mikið háskólanám. 

Fyrir slíku má færa mjög mörg rök.

Háskólanám er tímafrekt: Duglegu fólki er haldið frá atvinnumarkaðinum þar sem það gæti verið að framleiða verðmæti.

Margt háskólanám er útvatnað og óþarfi: Til að allir geti lokið háskólanámi hefur víða þurft að gera það léttara og innihaldssnauðara.

Eftirspurn eftir sumum gráðum er engin: Þegar mikið af háskólamenntuðu fólki er byrjað að raða sér á skrá yfir atvinnulausa, jafnvel í blússandi góðæri, þá er ljóst að það er engin eftirspurn eftir náminu. Hið opinbera hefur oft reynt að sjúga til sín offramboð háskólamenntaðra en það er eitruð skammtímalausn.

Margt annað nám er gert rýrara: Iðnmenntun og annað nám er oft talað niður til að gera háskólanámið heillandi. Háskólarnir sjúga til sín fé sem gæti nýst betur í annars konar námi (eða til skattalækkana).

Háskólanám er ekki fyrir alla: Þetta er viðkvæmur punktur en staðreyndin er sú að háskólanám er ekki fyrir alla. Hér geta margir þættir skipt máli: Greind, lesskilningur, áhugi á bóknámi eða geta til að halda einbeitingu.

Háskólagráða þýðir ekki endilega verðmætaskapandi þekking: Ýmsar stéttir hafa barist fyrir því að námi þeirra sé komið „á háskólastig“. Má þar nefna lögreglumenn og leikskólakennara. Þetta er bragð stéttarfélaga til að takmarka aðgengi að félagsskap sínum og vera þannig í betri stöðu til að knýja hið opinbera um launahækkanir. Hér má efast um að fjölgun námsára hafi bætt verðmætaskapandi þekkingu við námið. Hér þarf virkilega að spyrna við fótum. 

Kannski þessi áhersla á háskólanám sé óþarfi. Kannski smiðir, píparar, rafvirkjar og þúsundþjalasmiðir af náttúrunnar hendi megi þrátt fyrir allt una sáttir við sitt nám og hreykja sér af vinnu sinni þótt nám þeirra sé ekki „á háskólastigi“. Um leið geta þeir brosað af öllum sprenglærðu akademikurunum á atvinnuleysisskránni eða þeim sem standa bak við búðarborð og afgreiða cafe latté til hinna sem fengu vinnu - hjá hinu opinbera!

Aðgengi háskólanáms stærsta spurningin

Athugasemdir

[Hörður Halldórsson, 30.7.2018 kl. 11:25]

Nú er aðgangur í Kennaraháskólanum í lágmarki.Það tekur núna heil 5 ár að fá kennararéttindi. Ég held persónulega  að 2-3 ár séu nægjanleg.Svipuð staða er hjá leikskólakennurum. Ef við eigum að geta fyllt stöður með réttinda kennurum verður að hækka laun þeirra eða fjölga undanþágum. Þannig að þarna koma „parabóluáhrif“. Þú setur hærri tölu inn og summan lækkar.

[Geir Ágústsson, 31.7.2018 kl. 05:36]

Sennilega gleðst einhver yfir því hvað fáir nenna að fórna mörgum árum til að gerast opinberir starfsmenn sem fá borgað samkvæmt kjarasamningum en ekki eigin verðleikum. Dræm aðsókn fækkar þeim í efstu þrepum kjarasamninganna og það eykur líkurnar á að þar sé hægt að borga sæmileg laun með skattfé.

Af hverju þurfa allir kennarar að hafa öll þessi réttindi? Er ekki nóg að hafa örfáa á hverri stofnun (skóla eða leikskóla) til að taka á sérþörfum en að aðrir séu fyrst og fremst fullir af eldmóði og áhuga og vitaskuld búnir nægilegri þjálfun? Ég var einu sinni réttindalaus kennari í hlutastarfi í menntaskóla. Það gekk vel 95% tímans. Ég hefði sennilega haft gott af eins og einu námskeiði fyrir það sem upp á vantaði, en ekki mikið meira. Ég gat leitað til reyndari kennara og það var yfirleitt nóg.

[Guðmundur Jónsson, 1.8.2018 kl. 08:34]

Við á íslandi erum nú á 3. kynslóð kennara sem eru kennarar af því að þeim fannst gaman að vera í skólanum sem nemendur. það eru alltaf einn eða tveir þannig í hverjum bekk. Þeim líður vel í skólanum vegna þess að þetta eru einstaklingar sem rekast vel í hóp og gera bara það sem þeim er sagt glaðir. Þessir einstaklingar eru í raun mjög afmörkuð manngerð sem eru vissulega nitsamir um margt en eru samt alveg ónothæfir stjórnendur í skólastofu því þeir þurfa leiðtoga til að elta. Þessu fólki skortir sköpunargáfu það hefur sjaldan frumkvæði að nokkru og er oftast með greind við meðaltal í hópnum.

Námið er orðið ónýtt vegna þess að kennarastéttin er orðin innræktuð.  einsleitur hópur fólks sem lítið eða ekkert kann annað en að vera sjálft nemandi í skóla.

Lausnin gæti verið:

Að leggja niður kennaranám eins og það er í dag. Kennaranám (fyrir kennara að háskólastigi) ætti að vera námskeið (nokkrar vikur eða mánuðir) þar sem inntökuskilyrði væru gild próf og starfréttindi í einhverri iðn eða sérfræðigrein og einhver lámarks árafjöldi í launuðu starfi ,helst ekki hjá ríkinu.