Frjálshyggja: Réttlát eða hagkvæm? Bæði!

Skemmtilegar "ritdeilur" eða rökræður eiga sér nú stað um frjálshyggju á milli frjálshyggjumannsins Gunnlaugs Jónssonar [1|2] og vinstrimannsins Jóns Steinssonar [1|2]. 

Skrif þeirra um frjálshyggjuna bera öll klassísk einkenni slíkrar umræðu: Þegar frjálshyggjumaðurinn talar um réttlæti hugsjóna sinna er hann ásakaður um að líta framhjá hagkvæmni hinna ýmsu ríkisafskipta (skattheimtu, lögskyldra trygginga og sitthvað fleira). Þegar frjálshyggjumaðurinn talar um hagkvæmni valfrelsisins og fjarveru hafta er hann ásakaður um að vera á veikum siðferðisgrundvelli og einblína um of á hagkvæmnisrökin.

Þegar frjálshyggjumaðurinn bendir á rannsóknir er honum gefið að einblína á tölfræði. Þegar hann beitir hreinum rökum er hann ásakaður um að líta fram hjá rannsóknum. Þegar hann talar um siðferðisleg gildi er hann ásakaður um að búa í skýjaborg. Þegar hann bendir á augljós dæmi úr hversdagsleikanum er hann ásakaður um að líta framhjá heildarmyndinni. Þegar hann fordæmir allt ofbeldi er hann ásakaður um að vera óraunsær. Þegar hann fordæmir forræðishyggju er það sagt að hann vilji að allir fari sér að voða. 

Frjálshyggjumaðurinn á auðvitað ekki í vandræðum með þetta. Hann getur sagt að frjálshyggjan sé bæði réttlát og hagkvæm. Hann getur rökstutt á ýmsa vegu. En vinstrimaðurinn lætur sér ekki segjast. Hann er þess fullviss að ofbeldi á réttum tíma og réttum stað sé bæði hagkvæmt og réttlátt. En þannig er það bara. Menn verða sammála um að vera ósammála. Sá fyrri segir "ofbeldi er slæmt" og sá síðar segir að ofbeldi sé hægt að flokka í "gott" eða "illnauðsynlegt" ofbeldi annars vegar, og "slæmt" ofbeldi hins vegar. Hver sér um að flokka? Það sér vinstrimaðurinn um.

Ég vona að þeir Jón og Gunnlaugur haldi áfram að skiptast á ágætlega skrifuðum pistlum sem eru í senn fræðandi og skemmtilegir.