Kjaraviðræður og tækifæri til tiltektar

Núna standa svokallaðir aðilar vinnumarkaðarins, sem einhvern veginn eru bara einhver samtök en ekki einstaklingar, í samningaviðræðum um svokallaða kjarasamninga, þ.e. launataxta og annað sem fólk er flokkað niður í, byggt á fjölda starfsára, námskeiða og háskólagráða.

Gott og vel, þetta er skipulag sem Íslendingar hafa valið að nota og skapar reglulega mikil vandræði fyrir alla.

Hið jákvæða er að margir af þessum svokölluðu aðilum vinnumarkaðarins hafa ákveðið að reyna semja skynsamlega og til lengri tíma í sameiginlegri baráttu gegn verðbólgu og óstöðugleika á vinnumarkaði.

Nema Sameyki og BSRB, sem eru samtök sem rúma opinbera starfsmenn (og enga aðra, að mér skilst).

Þar á bæ eru menn í fýlu:

Ekk­ert sam­ráð hef­ur verið haft við heild­ar­sam­tök op­in­berra starfs­manna í tengsl­um við þess­ar viðræður. „Mér vit­an­lega hef­ur eng­inn gert það, hvorki þess­ir aðilar, rík­is­stjórn­in né sveit­ar­fé­lög­in,” seg­ir hann. „Ég held að ekki nokk­ur maður hafi tekið upp sím­ann til að ræða við einn eða neinn á þeim vett­vangi.“

Hvað er þá til ráða? Vilja opinberir starfsmenn enn eina launahækkunina með tilheyrandi stökkbreytingu á útgjöldum ríkisins og auðvitað lífeyrisskuldbindingum? Meðlimir Sameykis þurfa jú að hafa efni á fluginu í sumarhús Sameykis á Tenerife og Alicante!

Hérna leynist mögulega tækifæri. Ímyndum okkur að allir meðlimir Sameykis og BSRB fari í verkfall. Hvernig bitnar það á venjulegu fólki, skattgreiðendum? Þar sem slíkt bitnar á skattgreiðendum: Er hægt að útvista þeim störfum - bjóða þau út? Einkavæða hlutverkin? Þar sem verkfall bitnar ekki á skattgreiðendum: Má ekki leggja niður slík störf?

Verkfallshótanir afhjúpa nefnilega þau störf sem þarf að vinna og þau sem skipta engu máli og geta horfið - hverjir skipta á rúmum hótela og hverjir vinna við að færa pappíra frá einu skrifborði til annars. Það blasir við að hið opinbera þarf að minnka og Sameyki og BSRB hafa á að skipa fólkinu sem þarf að lenda undir niðurskurðarhnífnum. Eða eins og fjármálaráðherra sagði nýlega í viðtali:

Ríkið á fyrst og fremst að sinna grunnþjónustu samfélagsins, kjarnanum. Og sinna henni almennilega. Öðru eigum við að leyfa öðrum að finna út úr og sinna ...

Einnig:

Óbreytt staða er oft einhvern veginn auðveldari pólitískt og það er ekki sérstaklega kallað eftir því af nægilega mörgum að draga úr eða halda aftur af ríkisútgjöldum. En ég segi fyrir mitt leyti, það er almenn kurteisi að fara vel með annarra manna fé.

Núna er kominn tími til að standa við stóru orðin, sýna kurteisi, taka óþægilegar pólitískar ákvarðanir og verja fé skattgreiðenda gegn sóun.

Og sem svolítil rúsína á pylsuendann: Ríkið gæti sagt við aðila vinnumarkaðarins (þá sem vinna raunveruleg og verðmætaskapandi störf) að sparnaðurinn við brottrekstur hundruða og jafnvel þúsunda opinberra starfsmanna geti orðið að skattalækkunum á laun venjulegs fólks. Hver veit nema Efling og ASÍ fari þá allt í einu að stinga upp á því hvaða opinberu starfsmenn mega fjúka! 

Tveir fyrir einn og allir vinna (líka opinberir starfsmenn sem missa vinnuna - það er nóg af störfum sem framleiða verðmæti en geta ekki keppt við sumarhús Sameykis á Alicante).

Standa utan sáttar

Almannakvarnir ríkisins

Þetta gengur ekkert betur hjá þeim núna en á veirutímum að verja almenning. Almannakvarnir ríkisins, sem mala almenning, eru ýmist á eftir áætlun eða með ranga forgangsröðun, ítrekað og jafnvel kerfisbundið.

Í kvörninni sitja núna Grindvíkingar sem héldu mögulega að einhvers konar hamfaratryggingar næðu til þeirra en í staðinn var það bara pappírsvinna og bið. Bið eftir gjaldþroti jafnvel. Eða taugaáfalli. 

Á tímabili var Grindvíkingum bannað að fara heim til sín. Þeir hótuðu lögsókn og þá hurfu þær takmarkanir. Kannski hefði mátt enda veirutíma fyrr með svipaðri aðferðafræði. Kannski þarf að lögsækja ríkið til að leysa út tryggingafé sem er svo auðvitað löngu horfið í bruðl hins opinbera.

Á eldfjallaeyju sem lendir í brjáluðu roki, brotsjó og snjóflóðum er ekki til ein króna í varasjóði til að hjálpa fólkinu í landinu. Ekki ein. 

Almannakvarnir ríkisins ættu mögulega bara að leggja upp laupana. Björgunarsveit skipuð sjálfboðaliðum gerir eflaust meira fyrir fólk, enda á staðnum en ekki á bak við eitthvað púlt á sjónvarpsskjá í miðri borg.

Ég óska Grindvíkingum svo sannarlega góðs gengis í baráttu þeirra við bæði náttúröflin og yfirvöldin, þar á meðal Almannakvarnir ríkisins.

Margar leiðir til að stuðla að skattahækkunum

Einn versti galli ríkisstjórnar Íslands er ekki að hún er hugmyndafræðilega gjaldþrota og geti ekki tekið neinar gagnlegar ákvarðanir fyrir land og þjóð, ella hætta á að springa. Nei, stærsti gallinn er sá að til að líma ríkisstjórnina saman fá allir flokkar að halda úti ráðherrum eins og litlum ríkjum í ríkinu. Þeir fá allir að banna og leyfa eins og þeim hentar, og eyða og eyða og eyða eins og enginn sé morgundagurinn. Allir þessir ráðherrar fá að fjármagna kosningabaráttu á kostnað skattgreiðenda, að því er virðist óheft.

Alveg gapandi dæmi um þetta er dekur menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra við RÚV. Núna á að minnka samkeppni ríkismiðilsins við einkarekna fjölmiðla á auglýsingamarkaði en dæla einfaldlega skattfé í hirslur hans í staðinn.

Af hverju ekki að minnka umsvif miðilsins? Nú eða leggja hann niður? Halda mögulega úti Rás 1, ef því að skipta. Mögulega að breyta eitthvað af neyslufé RÚV í styrki til innlendrar framleiðslu á efni sem einkaaðilar geta svo séð um að senda út. 

En nei, RÚV skal fá að standa á sínum litla tindi, með sína bólgnu sjóði og óstöðvandi hallarekstur, og spýja upplýsingaóreiðu og pólitískum áróðri út, óáreitt, á kostnað skattgreiðenda.

Skaðinn er kannski ekki svo mikill lengur. Hver tekur mark á RÚV í dag? En þetta kostar auðvitað, og skýtur skökku við að blása meira af lofti í þessa bólu á meðan yfirvöld boða aðhald og sparsemi fyrir aðra.

Nýskipaður fjármálaráðherra sagði nýlega í viðtali:

Ríkið á fyrst og fremst að sinna grunnþjónustu samfélagsins, kjarnanum. Og sinna henni almennilega. Öðru eigum við að leyfa öðrum að finna út úr og sinna ...

Hvernig rímar framleiðsla á lélegri afþreyingu og pólitískri upplýsingaóreiðu við þessa lýsingu? Illa. Mun fjármálaráðherra stíga inn í? Það efast ég um. Gerðu það sem ég segi, ekki það sem ég geri. Stjórnmálin í hnotskurn.

Hömlur á auglýsingar en tekjutap bætt

Er Ólafur Ragnar ekki á lausu?

Þá er forsetinn í skræpóttu sokkunum á leið eitthvað annað og kannski úr landi þar sem hann ætlar að „fylgjast með“ íslensku samfélagi frekar en að taka þátt í því.

Ekki skildi hann mikið eftir sig, sem var kannski ætlunin. Hann hafði mjög mikinn áhuga á íþróttamótum barna. Hann hvatti til útskúfunar á grundvelli lyfjagjafar á veirutímum. En að öðru leyti fór litlaus fræðimaður í stól forseta og varð litlaus forseti og verður nú litlaus áhorfandi að samfélaginu.

Maður veltir því þá fyrir sér hvort Ólafur Ragnar Grímsson sé ekki á lausu eða orðinn leiður á að boða bráðnun heimskautanna nú þegar þau eru kaldari en þau hafa verið lengi. Hann var svo sannarlega ekki litlaus forseti enda reyndur stjórnmálamaður sem stóð alla tíð í lappirnar - líka þegar Evrópusambandið og tindátar þess á Íslandi reyndu að vefja íslenskan almenning í skuldahjúp um alla eilífð.

Það gæti jú verið stutt í næsta áfall í heimshagkerfinu - afdollaravæðing, óðaverðbólga og fleira slíkt - og ekkert víst að Íslendingar hafi efni á því að vera með litlausan forseta með veik hné.

Auðvitað eru þeir fleiri sem geta staðið í lappirnar og á sínu. Má þar nefna Ögmund Jónasson og Davíð Oddsson - hugmyndafræðilega í stjórnmálum á öndverðum meiði en báðir skornir úr sama grjótinu. Eins mætti nefna Kolbrúnu Bergþórsdóttur. Þetta fólk gæti dugað vel í embætti forseta ef þingið sendir einhverja þvæluna til undirskriftar.

Ég vona að Íslendingar vandi sig hérna og rifji upp að einu sinni, fyrir ekki löngu síðan, þurfti almenningur að treysta á forseta sinn til að verja þá gegn ásælni útlendinga og íslenskra strengjabrúða þeirra á Alþingi og víðar. Ef forsetinn á þeim tíma hefði verið litlaus hryggleysingi er ekki víst að Ísland væri meðal ríkra þjóða í dag.

Samkvæmisleikurinn hafinn

Hugsað í lausnum - þetta reddast

Íslendingar búa á eldfjallaeyju nálægt heimskautabaug. Þetta felur í sér bæði tækifæri og áskoranir en með réttu hugviti og hugarfari er hægt að nýta tækifærin til að takast á við áskoranirnar. Þetta hefur gengið sæmilega. Eldfjöll búa til hita sem er hægt að nýta til að kynda hús. Kuldi býr til jökla sem bráðna og vatnsaflið má nýta til að búa til rafmagn. Með því að hugsa í lausnum, frekar en vandamálum, er hægt að tryggja nokkuð fín lífskjör.

Núna skella áskoranir á Íslendinga eins og enginn sé morgundagurinn, en flestar eru manngerðar (verðbólgan, skattarnir, reglugerðirnar). Eitt slíkra vandamála er sú þörf venjulegs fólks til að losna við rusl með reglulegum og hagkvæmum hætti. Núna er það allt í einu ekki hægt. Tunnur eru ekki tæmdar og allskyns gámar fullir. Hvað gera þá lausnamiðaðir Íslendingar? Leysa málin!

Skoðum litla mynd sem mér barst til augna því til staðfestingar (frá manni sem er vægast sagt ekki Sjálfstæðismaður).

Er þetta ekki góð leið til að komast í gegnum manngerð vandamál yfirvalda sem við treystum fyrir skóla- og heilbrigðiskerfi, innviðum og orkuöflun? Öllu klúðrað í dag, en alveg hægt að laga.

Að minnsta kosti á meðan við bíðum eftir því að sýn fjármálaráðherra, og sennilega verðandi formanns Sjálfstæðisflokksins, rætist eins og hún var orðuð í nýlegu viðtali:

Ríkið á fyrst og fremst að sinna grunnþjónustu samfélagsins, kjarnanum. Og sinna henni almennilega. Öðru eigum við að leyfa öðrum að finna út úr og sinna

Sjáum hvað setur. 

Eitt er ljóst: Ef Íslendingar eru hættir að hugsa í lausnum þá verða þeir gleyptir af eldgosum, snjóflóðum, gjaldþroti, kulda og hungri. Ekki er nema um öld síðan það var raunveruleikinn og gæti hæglega orðið það aftur.

2023: Árið þegar pendúllinn skipti um stefnu

Í mörg ár hefur pendúll umræðunnar sveiflast í eina átt - í átt að meiri og meiri pólitískum rétttrúnaði, rökstuddum með falsvísindum og órökstuddum fullyrðingum. Menn misstu vinnuna út á ásakanir, skattar til breytinga á veðrinu lagðir á og hækkaðir í sífellu, börn sett á lyf sem handsama kynþroska þeirra áður en þau ná að átta sig á samkynhneigð sinni, fullorðnir karlmannslíkamar (skilgreindir sem eitthvað annað kyn en hið raunverulega) fá að veifa sínum vindli í kvennaklefum fyrir framan litla stelpur, barnarán umborið án afleiðinga og þvert á niðurstöður réttarríkisins, mokað undir stríð í nafni friðar og reynt að stöðva loftbornar veirur með því að loka glugganum og sprauta í fólk erfðaefnum.

Ég tel að á árinu 2023 hafi tekist að höggva sprungur í mörg versin af þessu trúarbragði. Sífellt fjölgar þeim sem gagnrýna loftslagsvegferðina sem mun kosta okkur lífskjörin ef hún fær að halda áfram mikið lengur. Mér finnst líklegt að þeim fjölgi í hópi foreldra sem hika við að gera börn sín að ævilöngum lyfjaþrælum lyfjarisanna. Mönnum sem hafði verið útskúfað af vafasömum ástæðum hefur tekist að snúa aftur og gengið vel að selja áskriftir og tónleikamiða. Börnum hefur verið bjargað úr tálmun og aðskilnaði. Sveitarfélögin hafa mætt gagnrýni fyrir að hleypa tittlingum að nöktum stúlkum. Í haust gengu margar veirur yfir samfélagið og það hélt áfram að ganga eins og klukka. Strengjabrúðustríðið sem átti að vinnast í sumar er núna orðið langdregið og leiðigjarnt og hætt að skipta okkur máli.

Sjálfstæðir blaðamenn hafa potað í kýlin og í mörgum tilvikum tekist að hleypa greftrinum út og ofan í ruslið. Í öðrum tilvikum er sú vinna á fullu og gengur víða vel.

Hátindi geðveikinnar er kannski náð. Árið 2023 var kannski árið þegar pendúllinn fór að sveiflast í hina áttina, jafnvel mjög hratt. Ester í Bónus er hugsanlega orðin að persónugerving þessa viðsnúnings þegar hún rak frá sér kynjafræðing og hrakti ofan í holu.

Ég leyfi mér vona, og ætla að leggja mitt af mörkum á árinu 2024 til að liðsinna þessari stefnubreytingu pendúlsins. Lesendur þessarar síðu vita þá að hverju þeir ganga, í hið minnsta.

Samstaða um gjaldskrár- og skattahækkanir

Yfirvöld biðla nú til fyrirtækja að stilla verðhækkunum og bónusgreiðslum í hóf. Þau biðla til aðila á vinnumarkaði að koma sér saman um hóflegar launahækkanir. Þau segja okkur að sýna aðhald og þolinmæði.

Á sama tíma hækka yfirvöld skatta og gjöld og eyða um efni fram.

Er þetta ekki yndisleg mótsögn?

Ef ég skil fjárlagafrumvarpið fyrir árið 2024 rétt þá eru ríkisútgjöld að fara tútna út um yfir 10% frá 2023. Vá!

Menn hafa auðvitað allar heimsins ástæður fyrir því: Aukin framlög til spítala og biðlista og hvaðeina. En hér eru menn sífellt að fá minna fyrir meira, eins og viðhald á gömlum bíl. Þessi gamla drusla er að krefjast meiri og meiri fjármuna til að einfaldlega fara í gang, og er að auki á lánum sem krefjast afborgana. Hún á heima á brotajárnshaug og í staðinn á að koma nýr bíll sem er sparneytinn, hagkvæmur og þarfnast ekki svona mikils viðhalds. 

Fjármálaráðherra hitti naglann á höfuðið um daginn í viðtali:

Ríkið á fyrst og fremst að sinna grunnþjónustu samfélagsins, kjarnanum. Og sinna henni almennilega. Öðru eigum við að leyfa öðrum að finna út úr og sinna ...

Þetta þýðir einkavæðingar, fækkun opinberra starfsmanna og niðurskurður á reglugerðum og eftirlitsiðnaðinum.

Það þarf að selja gömlu drusluna. Strax.

Samstaðan kemur okkur í gegnum áföll

Græna svikamyllan

Fjárlagafrumvarp ríkisstjórnarinnar fyrir árið 2024 er ekki góður lestur fyrir hjartveika, en engu að síður upplýsandi. Þar sést meðal annars að græna svikamyllan (aðgerðir gegn loftslagsbreytingum) snýst á fullu og mylur verðmæti samfélagsins í duft.

Meðal leiða til að sjúga verðmæti út úr samfélaginu og ofan í ríkisjóð eru eftirfarandi liðir:

• Vörugjald af ökutækjum: 8,9 milljarðar
• Vörugjald af bensíni, almennt: 4,2 milljarðar
• Sérstakt vörugjald af blýlausu bensíni: 6,7 milljarðar
• Kolefnisgjald: 14 milljarðar
• Olíugjald: 15,5 milljarðar
• Kílómetragjald af ökutækjum: 1,8 milljarðar
• Bifreiðagjald: 12,3 milljarðar
• Umferðaröryggisgjald: 0,2 milljarðar
• Sala á heimildum til losunar gróðurhúsalofttegunda: 2,6 milljarðar

Ég verð að viðurkenna að ég hafði aldrei heyrt um suma af þessum sköttum fyrr en á þessum laugardagsmorgni.

Auðvitað ættu allir þessir skattar að renna í viðhald og uppbyggingu innviða en það gera þeir ekki. Til dæmis renna um 31 milljarðar í fjármagnskostnað, ábyrgðir og lífeyrisskuldbindindi, sem er útgjaldaliður með þrjá drifkrafta:

• Óráðsía og skuldsetning hins opinbera, til dæmis til að fjármagna óvísindalega og óþarfa geldingu samfélagsins árin 2020-2022 (og auðvitað dauðasprauturnar líka)
• Alltof margir opinberir starfsmenn sem njóta alltof ríkulegra lífeyrisréttinda
• Eyðilegging gjaldmiðilsins í boði yfirvalda, seðlabanka og viðskiptabanka

Einnig stendur til að senda nokkur hundruð milljónir til útlanda á hverju ári til að borga fyrir aflátsbréf loftslagskirkjunnar. Það er pólitísk ákvörðun en ekki einhver óvænt yfirsjón í heimilisbókhaldinu. 

Gleymum svo ekki 12,2 milljörðum undir liðnum almennur varasjóður og sértækar fjárráðstafanir, sem mætti einnig kalla vasapeninga ríkisstjórnarinnar sem hún getur notað í hvað sem er án umræðu á Alþingi. Þessi sjóður tæmist alltaf og rúmlega það og er því enginn varasjóður í þeim skilningi. Miklu frekar mætti líta á þennan sjóð eins og veski unglings á útihátíð: Á meðan það er eitthvað eftir í því má halda partýinu áfram án þess að mamma og pabbi verði nokkurs vísari.

Græna svikamyllan stækkar svo á hverju ári, óháð því hvaða markmiðum menn telja sig vera að ná. Núna er ruslið komið í margar tunnur og þá hækka bara sorphirðugjöld sveitarfélaganna. Rafmagnsbílum fjölgar í sífellu en þá bætist bara við kílómetragjald á alla bíla. Menn fjárfesta í dýrum tengivirkjum til að skipta úr olíu í rafmagn en fá þá ekkert rafmagn. Arðbær fyrirtæki sem borga fúlgur í skatta og gjöld fá ekki lengur rafmagn og ekki er blásið í virkjanir. Græna svikamyllan er óseðjandi og kallar ekki bara á endalausa peninga heldur líka stanslausar lífskjaraskerðingar. Henni þurfa Íslendingar að hafna sem fyrst.

Nýskipaður fjármálaráðherra sagði nýlega í viðtali:

Ríkið á fyrst og fremst að sinna grunnþjónustu samfélagsins, kjarnanum. Og sinna henni almennilega. Öðru eigum við að leyfa öðrum að finna út úr og sinna ...

Hljómar vel! En trúir þessu einhver? Erum við ekki miklu nær því að ríkisvaldið þjóðnýti farsímafyrirtækin en að hið opinbera láti fé fylgja nemendum og sjúklingum í stað þess að reka stofnanirnar sjálft? Það held ég.

Gjaldskrárhækkanir blási í glæður verðbólgu

Tálmunardeild lögreglunnar, get ég aðstoðað?

Þau sitja enn töluvert í mér þessi orð úr frétt Nútímans:

Samkvæmt heimildum Nútímans innan úr lögreglunni var mál drengjanna þriggja búið að skipta upp embættinu í tvö lið – þar voru starfsmenn sem láku upplýsingum til vina og vandamanna Eddu Bjarkar og höfðu mikla samúð með málstað hennar en svo hópur starfsmanna sem hélt leitinni linnulaust áfram en með mikilli leynd frá miðjum desember þar sem grunur um leka hafði ítrekað komið upp. Síðarnefndi hópurinn fann svo drengina í gær.

Hérna get ég ekki betur séð en að innan lögreglunnar séu reknar tvær algjörlega aðskildar nálganir á löggæslu þegar móðir sviptir börn föður þeirra: 

• Lögreglumenn sem sinna löggæslu
• Lögreglumenn sem styðja við tálmun

Ef einhver svarar í símann, „tálmunardeild lögreglunnar, get ég aðstoðað?“, þá þarf að biðja um að símtalið sé flutt á löggæsludeildina.

Fyrri hópurinn virðist vera frekar nýlega stofnaður því tugir íslenskra feðra hafa þurft að horfa upp á mæður barna þeirra rífa þau upp með rótum og flytja á hjara veraldar, þvert á alla samninga, án afleiðinga. Núna geta feður mögulega hringt í lögregluna í slíkum málum og beðið um löggæsluhluta hennar. 

Nú veit ég að það eru til einstaklingar sem telja að ef mamman vill bara meðlögin en ekki föðurinn í líf barnanna að þá geti faðirinn bara haldið kjafti og sætt sig við það. Hann má gleyma öllum rannsóknum sem sýna hvað slíkt sé slæmt fyrir börnin. Hans metnaður fyrir hönd barna hans má fjúka út um gluggann. Hans ást á börnunum, og ást þeirra á föður, telur ekki af mamman er fjárþurfi tálmunarkvendi. En ég er ósammála, og vonandi löggæsludeild lögreglunnar líka, ef hún á annað borð fær að starfa áfram.

Rökin fyrir aðgerðaleysi í loftslagsmálum

Mikið er rætt og skrifað um loftslagsmál og af hverju það þurfi að takmarka losun manna á koltvísýringi í andrúmsloftið til að koma í veg fyrir einhverja ákveðna hlýnun loftslagsins eftir einhverja áratugi. Hér verða færð nokkur rök fyrir aðgerðaleysi í loftslagsmálum, þ.e. því að gera ekkert til að reyna minnka losun manna á koltvísýringi og njóta einfaldlega ávaxta slíkrar losunar.

Áður en lengra er haldið vil ég taka fram að ég útiloka auðvitað ekki að athafnir manna geti haft áhrif á loftslagið á einn eða annan hátt. Augljóslega getur þetta átt sér stað staðbundið með losun á ryki og sóti í loftið. En áhrif koltvísýrings eru orðum aukin.

Kostnaðurinn er óendanlegur

Loftslagsaðgerðir eru alveg svakalega dýrar. Þær sjúga fé úr innviðum, úr launaumslögum, úr sjóðum fyrirtækja, úr öllu. Þær kalla á að ódýr og hagkvæm tæki séu tekin úr umferð og að í staðinn komi dýr og óhagkvæm tæki. Þær kalla á að venjulegt fólk missi bílinn, flugferðalögin og kjötið. Í raun er þetta skrímsli óseðjandi í fjárþörf sinni. Á sama tíma lengjast biðlistar og innviðir grotna niður.

Ávinningurinn er enginn

Segjum sem svo að allar þessar loftslagsaðgerðir nái fram að ganga og samfélagið einhvern veginn ekki komið endanlega á hausinn í kjölfarið. Hver er ávinningurinn? Örlítið lægra hitastig? Öllu var eytt í að draga úr losun og ekki króna eftir til að byggja varnargarða, styrkja hafnir, reisa síki og fjárfesta í dælum. Ef allar svörtustu sviðsmyndir svokallaðrar hamfarahlýnunar rætast þá er auðsköpun í krafti notkunar á hagkvæmu jarðefnaeldsneyti (eða kjarnorku) alveg feykinóg til að aðlagast öllu sem náttúran hendir á okkur. En sú auðsköpun er vitaskuld horfin, og aðlögunarhæfnin sömuleiðis. Eftir situr fátækur, orkusnauður og varnarlaus almenningur.

Allir þræðir á hendi ríkisvaldsins

Loftslagsaðgerðir kalla á aukin völd hins opinbera til að banna, niðurgreiða, fresta og flýta. Í nafni loftslagsaðgerða er búið að gera fólki ómögulegt að losna við sorpið nema leggja undir sig hálft eldhúsið og sjá orma skríða upp úr ruslatunnunum. Rekstur bílsins er orðinn svíðandi dýr. Plastpokarnir þurftu af einhverjum ástæðum að fara, og plaströrin auðvitað líka svo mjólkurhristingur er ekki lengur í boði. Áform eru uppi um að mæla kolefnisfótspor okkar sem verður síðan að stjórntæki sem skammtar okkur kjötbita og flugmiða. Ríkisvaldið getur teygt og togað þessar loftslagsaðgerðir til að ná yfir allt og alla. Þær eru tæki til að ná tökum og stjórn á samfélaginu. Í nafni vísinda, auðvitað.

Dropi í hafið

Við í hinum auðugu ríkjum byggðum alla okkar velsæld á notkun hagkvæms eldsneytis. Núna viljum við segja heiminum að gera eitthvað annað. Heimurinn er ekki að hlusta. Kínverjar, Indverjar, Brasilíumenn og ótal önnur fjölmenn ríki eru ekki að fara hætta vegferð sinni að orkuvæðingu samfélagsins. Afríka mun líka fyrr eða síðar opna allar olíu- og gaslindir og kolanámur upp á gátt til að koma orku til fólks síns. Við hin rembumst á meðan við að reyna framleiða vetni með vindmyllum til að skipta út olíunni, og mun mistakast. En þótt allar okkar loftslagsaðgerðir séu eins og prump út í loftið þá valda þær venjulegu fólki raunverulegum þjáningum. Að þarflausu.

Skautun samfélagsins

Hræsnin er öllum ljós: Stjórnmálamenn og milljarðamæringar streyma á loftslagsráðstefnur á einkaþotum og snæða þar steikur og drekka kampavín á meðan almenningur sér rafmagnsreikninginn hækka enn einu sinni. Blóðsugur á framfæri skattgreiðenda baða sig í sviðsljósinu og rukka meira að segja almenning fyrir aflátsbréf sín - svokallaða kolefnisjöfnun á lífsstíl fína fólksins. Skattgreiðendur þurfa í staðinn að velja á milli þess að kynda húsið, kaupa bensín á bílinn eða versla í matinn. Þessi skautun á samfélaginu minnir á myrkar miðaldir aðalsfólks og smábænda, í ánauð.

Raunveruleg vandamál fá enga athygli

Það er til nóg af raunverulegum vandamálum í heiminum sem er hægt að leysa fyrir tiltölulega lítið fé, séð í stóra samhenginu. Við erum ekki að tala um þau og hvað þá fjármagna lausnirnar. Algengir sjúkdómar sem þjökuðu áður allan heiminn þjaka núna bara fátæka heimshluta, og fá litla athygli. Það er búið að líma andlitin á okkur föst við eitt svokallað vandamál og við sjáum ekkert annað. Sérstaklega er unga fólkið illa statt hérna.

Með því að hætta aðgerðum í loftslagsmálum mætti einnig auka stuðning við rannsóknir í valkostum við jarðefnaeldsneyti. Þar er eins og allt sé stopp. Eftir nokkra áratugi, þegar olíuna og gasið fer að þverra (en nóg eftir af kolum) þá væri fínt að hafa aðgang að háþróuðum kjarnorkuverum til að fylla í skarðið.

Niðurstaða: Gerum ekkert

Mér finnst blasa við að gera ekkert í loftslagsmálum. Íslendingar þurfa að segja sig frá öllum skuldbindingum í loftslagsmálum og spara sér milljarða í greiðslu aflátsbréfa - fé sem er tekið af skattgreiðendum og sent í erlendar hirslur. 

Það væri fínt að hefja aðgerðaleysi í loftslagsmálum sem fyrst. Biðlistarnir og innviðirnir þurfa athygli, strax.