Ókeypis andspyrna

Í hagfræði tala menn stundum um "externality", eða utanaðkomandi þátt sem getur ýmist verið jákvæður eða neikvæður. Neikvæður þáttur væri nágranni að safna í mykjuhaug á næstu lóð sem sendir vonda lykt í allar áttir. Jákvæður þáttur væri nágranni að leggja mikla alúð í vel lyktandi rósarunna sem dæla frá sér ilmi og góðu útsýni.

Þeir sem rífa kjaft þegar yfirvöld eru að reyna selja okkur skáldsögu eru "externality" sem í fyrstu fer í taugarnar á þeim sem vilja syngja í kór en endar oftar en ekki á að gagnast sama liði þegar það nýtur ávaxtanna.

Icesave I, II og III eru dæmi um slíkar skáldsögur sem enduðu sem betur fer á að gagnast þeim sem vilja syngja í kór en létu kvabbið í gagnrýnisröddum fara í taugarnar á sér.

Innrás Bandaríkjamanna og bandamanna inn í Írak, Líbýu, Sýrland og fleiri ríki eru skáldsögur sem flestir trúa en eru hannaðar til að moka fé í vasa og völdum í hendur útvalinna aðila.

Seinasta veira var notuð sem afsökun til að leggja samfélög manna í rúst en gagnrýnisraddir létu ekki þagga niður í sér og niðurstaðan í dag er nokkuð venjulegt ástand, ef örfá ríki og svæði eru undanskilin. Þeir sem vildu sprauta krakka og kæfa þá með grímum hafa dregið sig þegjandi og hljóðalaust í hlé en njóta afraksturs gagnrýninnar án þess að þakka fyrir sig, jafnvel þótt margir hafi tekið á sig mikinn fórnarkostnað fyrir að hafa spyrnt við fótum.

Þeir sem láta ekki selja sér pöddur í kvöldmatinn, nýmóðins sprautur, loftslagssönginn, greiðslugetu í samræmi við hlýðni, stigmögnun hernaðar í gegnum strengjabrúður, einhliða kröfur vogunarsjóða, "we own the science" áróðurinn og hatur á lífsstíl miðstéttarinnar eru ókeypis "externality" fyrir hina sem klappa í takt, syngja í kór og loka svo á sér þverrifunni þegar réttlætinu hefur verið náð fram vegna vinnu þeirra sem létu hrópa að sér, útiloka sig, reka sig og rægja sig.

Verði ykkur að góðu, klappstýrur! Ókeypis andspyrna fyrir þig sem trúir skáldsögum og kannt ekki að þakka fyrir þig!

Frelsi til að vera sammála

Ronald Reagan, fyrrverandi forseti Bandaríkjanna, var með mjög skemmtilegt áhugamál: Að segja brandara um lífið í Sovétríkjunum. Hann lærði þessa brandara af Sovétmönnum sem notuðu grínið til að þrauka í þrúgandi umhverfi. Úrval nokkura slíkra brandara má sjá í myndbandinu hér fyrir neðan.

Einn brandarinn er nokkurn veginn á þessa leið:

Bandaríkjamaður og Sovétmaður voru að rífast um ágæti ríkjanna tveggja. Bandaríkjamaðurinn segir: 
„Í mínu landi get ég stormað inn á skrifstofu forsetans, barið í borðið og sagt: Mér líkar ekki við það hvernig þú stjórnar landinu!“
Sovétmaðurinn svarar: „Það get ég líka gert!“
„Er það?“ svarar Bandaríkjamaðurinn, hissa. 
„Já,“ svarar Sovétmaðurinn. „Ég get stormað inn á skrifstofu aðalritarans í Kremlin, barið í borðið og sagt: Herra aðalritari, mér líkar ekki við hvernig Reagan forseti er að stjórna landi sínu!“

Er þessi brandari ekki búinn að eldast nokkuð vel? Það þarf bara að skipta um nöfn á aðalhlutverkunum og við erum komin í veirutíma, Úkraínutíma og annað gott þar sem allir mega vitaskuld tjá sig á meðan þeir eru sammála strengjabrúðumeisturunum.

Eða eins og góður maður skrifaði í fyrirsögn nýlega: „Segðu aðeins það sem við viljum heyra, eða við sviptum þig lífsviðurværinu,“ og fjallar þar um nýlegar tilraunir Paypal til að þagga niður í óþægilegum skoðunum.

En gott og vel. Leyfum þeim að reyna. Þegar fjésbókin og tvítin stíga á óþægilega rödd þá spretta tvær aðrar upp í staðinn. Þegar síða lokar á aðgang sprettur upp önnur sem veitir aðgang. Síður eins og Substack og Rumble eru skjól sem sífellt fleiri kunna að meta á tímum þöggunar, kúgunar og atlögu að málfrelsinu.

Brandarar Reagan um Sovétríkin eiga skilið framhaldslíf. Þeir minna okkur á að við sjálfumglöðu Vesturlandabúar erum búnir að gleyma sögunni og ætlum að endurtaka hana.