Áramótaspá fyrir árið 2013

Nú þegar einu versta ári í íslenskri hagsögu er lokið er ekki úr vegi að líta fram á veginn og reyna að spá í það sem koma skal.

Heilsa hagkerfisins mun halda áfram að versna. Skuldsett neysla eykst. Lántökur fara vaxandi. Fjárfesting verður áfram við frostmark. Fólk flyst áfram frá landinu. Fyrirtæki ganga á eignir sínar og sjóði. Mörg fara á hausinn eða loka einfaldlega dyrum sínum. Sjávarútvegurinn heldur að sér höndum til að ráða við aukna skattheimtu. Ríkisvaldið heldur áfram að moka fé í taprekstur og fjárfestingu sem skilar engu, ekki einu sinni atkvæðum til ríkisstjórnarflokkanna. Skattar hækka og sumir mjög mikið.

Svona verður þetta líka fram yfir kosningar. Það gæti tekist fyrir Samfylkinguna og einhvern klónaflokk hennar (Björg framtíð eða Dögun) að krækja í nógu mörg atkvæði til að geta myndað ríkisstjórn með Framsóknarflokknum og kannski frá Vinstri-grænir að vera með. Sjálfstæðisflokkurinn virðist ekki ætla að skerpa línurnar og verða að raunverulegum valkosti fyrir þá sem flokka sig til hægri. Hann er ennþá of langt til vinstri - vill ennþá að ríkið reki seðlabanka, skattleggi suma meira en aðra og að ríkisvaldið sé með puttana í allskyns rekstri sem í eðli sínu er ekkert frábrugðinn pylsusölu eða bílaverkstæði, t.d. skóla og heilbrigðisstofnana.  

Niðurstöður kosninganna verða því ekki afgerandi á neinn hátt. Þær munu leiða til flókinna stjórnarmyndunarviðræðna þar sem málamiðlanir verða allsráðandi. Niðurstaðan verður loðið plagg sem lofar í raun engu nema nýjum umbúðum á gamalt innihald. Hallarekstur verður áfram boðaður í fjárlagafrumvarpinu í lok ársins. Enginn raunverulegur niðurskurður á ríkisrekstrinum mun eiga sér stað. "Loforð" um að eyða verður að virða, en "loforð" um að skera niður verður að geyma til seinni tíma. Rétt eins og ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks 1991-1995 mistókst að útrýma hallarekstri fráfarandi vinstristjórnar mun næstu ríkisstjórn ekki takast að eyða hallarekstri núverandi ríkisstjórnar, sama hvernig hún verður samsett, en alveg sérstaklega ekki ef vinstriflokkarnir fá áfram að koma að ríkisstjórn. 

Hagkerfið, í stuttu máli, mun því halda áfram að missa heilsuna.

Eitthvað jákvætt kemur kannski út úr þessari áframhaldandi kreppu. Kannski fá fleiri áhuga á því að skilja hvers vegna ráðherrar geta talað um "bata", "rísandi land", "hagkerfi í vari" og að eftir þrjú ár af vinstristjórn "hillir undir sjálfbæran ríkisrekstur" (að sögn forsætisráðherra). 

Kannski eykst áhuginn á því að skilja hvað á sér stað í hagkerfi sem safnar skuldum og brennir sparnaði sínum til að fjármagna neyslu en treystir sér ekki í fjárfestingar.

Kannski, í lok ársins, þegar gjaldþrotahrina fjölmargra Evrópuríkja blasir við, fara fleiri að hlusta á þá sem hafa lengi varað við en litla áheyrn fengið.

Árið 2013 verður seinasta árið sem almenningur lét bjóða sér upp á kjaftæði. Þetta er spá vafin inn í von. 

Athugasemdir

[Helgi (IP-tala skráð) 7.1.2013 kl. 14:47]

Sæll og gleðilegt ár.

Ég tek undir með þér varðandi gjaldþrot ríkja, nefndi það raunar á þínu ágæta bloggi fyrir fáeinum vikum. Við munum sjá hrinu þjóðargjaldþrota á næstu örfáu árum og sennilega mun verðbólga fylgja með, svona sem krydd. Þetta gæti gerst hratt, alveg eins og varð með bankakrísuna. Kanarnir gætu hæglega lent í miklum vandræðum undir lok kjörtímabils Obama. Fjárfestar hljóta að kveikja á perunni fljótlega.

Stóra málið er samt ekkert rætt almennt: Það sem vantar inn í stjórnarskrár hér og annars staðar í dag er skýrt ákvæði varðandi eignarrétt.

Eignarréttur varinn af stjórnarskrá er afskaplega holur ef stjórnmálamenn geta skattlagt eigur fólks að vild - setja þarf skýrt þak á heimildir stjórnmálamanna til að taka eigur fólks af því með skattheimtu og öðrum opinberum álögum.

Enginn spyr stóru spurningarinnar í dag: Hvenær hættir skattheimta að vera skattheimta og verður að löglegum þjófnaði?

Það er ekkert sem stoppar stjórnmálamenn í eignaupptöku, þetta sjáum við víða í hinum Vestræna heimi, almenningur á t.d. Írlandi þarf að bera ábyrgð á illa reknum bönkum og litlu munaði að almenningur á Íslandi yrði látinn bera ábyrgð á íslensku bönkunum (hér stoppaði almenningur og forsetinn það af - ekki stjórnmálamenn).

Í gegnum tíðina hefur sumum verið refsað fyrir að ganga vel og þeir skattlagðir sérstaklega - Hollande (70% skattur á tekjur yfir milljón evrum á ári) var að reyna það sem áður hefur verið gert t.d. af Wilson.

Má mismuna fólki eftir því hve mikið það á með mismunandi skattprósentu? Heimilar stjórnarskráin það? Heimilar stjórnarskráin að fólk vinni marga mánuði á hverju ári fyrir aðila sem fólk vill kannski ekki greiða krónu til og hefur ekki samið um að greiða til? Heimilar stjórnarskráin sumum að taka af eigum annarra? Má mismuna fólki eftir því hve mikið það á? Þetta vonlausa stjórnlagaráð hefði átt að taka á þessu atriði.

Ég tel þá sem staðið hafa að hallarekstri hins opinbera vera persónulega ábyrga fyrir því fé sem þeir hafa sólundað til að kosta eigið endurkjör, ég hef aldrei samtþykkt óábyrga meðferð þeirra á mínu skattfé. Þetta fólk verður að bera fjárhagslega ábyrgð á því sem það gerði, þeirra eigur eiga að fara í að greiða upp þær skuldir sem það hefur stofnað til! Ég og fleiri sakleysingjar getum ekki endalaust borgað fyrir annarra manna mistök.