Skattgreiðendur og hið opinbera: Andstæðingar

Hvenær kemur að því að það megi með réttu segja að hið opinbera sé orðið að andstæðingi skattgreiðenda?

Stundum er sagt að hið opinbera eigi að þjóna almenningi. Veita, styðja, bæta, tryggja. Að reka þjónustu og velferðarkerfi í skiptum fyrir skattgreiðslurnar.

Svo kemur annað í ljós. Það er til nóg fyrir alla nema skattgreiðendur: Vopn í erlend stríð, peningar fyrir útlendinga gegn því að þeir finni sér ekki vinnu, kynjuð fjárlög og nýjar opinberar stofnanir sem flækja lífið. Listinn er miklu lengri.

Á meðan ekki er til fé til að koma öldruðu fólki í sómasamlega hjúkrun eru til milljarðar til að kaupa sprengjur í fjarlæg átök sem koma Íslandi nákvæmlega ekkert við, bókstaflega. 

Hið opinbera er ekki að þjóna fólkinu. Fólkið er að þjóna hinu opinbera. Fólk er að fjármagna dellu sem fæðist í hugum útlendinga sem hata samfélagið. Hata gildi þín og markmið. Hata lífsstíl þinn og venjur.

Í stað þess að hafna þvælunni, því þvæla er það, þá látum við strengjabrúður sem kalla sig stjórnmálamenn, prófessora og blaðamenn mata okkur með hatursumræðunni gegn okkur sjálfum.

Og við samþykkjum, borgum og tileinkum sífellt meira af fé okkar og tíma til að tryggja tortímingu okkar.

Skrýtið, en samt ekki. Margar bækur - yfirleitt skáldsögur - hafa séð þessa þróun fyrir. Við leikum bara okkar hlutverk í því leikriti. Sjálfviljug. 

En kannski er kominn tími til að staldra við og hugsa málið. 

Kannski þurfum við ekki að hata okkur sjálf. Við getum auðvitað valið að gera það, en gætum mögulega hætt því.

Stjórnmálin eru mögulega ekki leiðin út úr sjálfstortímingu okkar. Kannski þarf meira til.

Fyrsta skrefið er að læra að efast. Að efast um að við, sem höfum aflað okkur sæmilegra lífskjara í náttúru sem vill fyrst og fremst drepa okkur, séum hið stóra vandamál heimsins. 

Næsta skref er að hugleiða allt það sem okkur er ekki sagt frekar en að einblína á það sem okkur er sagt. Hvaða álitsgjafi var valinn í viðtal? Hvaða myndskeið var sýnt, og hverju var sleppt? 

Þetta krefst vinnu en er þess virði. 

Sjálfur lét ég plata mig til að klappa fyrir tortímingu Bandaríkjanna og bandamanna, þar á meðal Íslendinga, á samfélagi Íraks á sínum tíma. Aldrei aftur, vona ég.

Kourani áfrýjar dómnum

Heilbrigði er að vera háður lyfjum

Við lærðum það á veirutímum að til að geta talist heilbrigður er nauðsynlegt að láta sprauta efnum inn í líkama sinn til að tækla veiru sem er fyrir flesta engu verri en hin árlega flensa eða jafnvel kvefpest. 

Við lærum að mörg börn þurfi að fá lyf til að geta talist heilbrigð og lifað af staðnað umhverfi skólastofunnar. Þau geta mögulega verið heilbrigð án lyfja á sumrin, þegar þau fá að vera úti að læra á lífið á eigin forsendum, en verða svo veik á haustin og þurfa lyf.

Við lærum að það er ekki hægt að breyta mataræði, umhverfi og venjum til að komast hjá lyfjagjöf. Heilbrigði fæst bara í pilluglasinu. Nema um sé að ræða fæðubótarefni, þau eru gagnslaus, sérstaklega í heimsfaraldri.

Þarf ekki aðeins að spyrna við fótum hérna? Eða eru allir bara hamingjusamir að vera í áskrift hjá fyrirtækjum sem vilja gera okkur veik svo þau geti læknað okkur?

Missti sköpunargleðina á geðlyfjunum

Ekki í mínum bakgarði (NIMBY)

Aðspurðir segja Íslendingar, og Evrópubúar flestir, að það sé mikilvægt að takmarka og jafnvel stöðva losun á koltvísýring í andrúmsloftið til að breyta veðrinu. Þetta segja þeir um leið og þeir vilja hagkvæma orku, hagkvæmar og nothæfar umbúðir, hagkvæmt eldsneyti, ódýr föt, ódýr ferðalög og matvæli sem fólk hefur efni á að kaupa, og hafa helst svolítið næringargildi.

En hvað þýðir það að játast þeirri kirkju sem boðar útrýmingu eða verulega skerðingu á koltvísýringslosun manna? Þessari kirkju sem flestir segjast tilheyra.

Dauði mannkyns? Kannski, en ekki endilega.

En tvímælalaust að stór flæmi af landi og sjó þurfi að tileinka orkuframleiðslu, svo dæmi sé tekið. Eitt kolaorkuver, sem fyllir nokkra hektara, er ígildi vindmyllugarðs sem fyllir fleiri hundruð hektara. 

Það blasir líka við að ekki verður öll losun stöðvuð ef við viljum halda í lífskjör okkar og nothæfa hluti. Við viljum til dæmis nota sement, sem er framleitt með ferlum sem losa mjög mikinn koltvísýring.

Hvað er þá til ráða?

Eitt ráð er að fanga losunina á koltvísýringnum og farga með því að dæla honum ofan í jörðina. 

Farga, hvar?

Ýmsar lausnir eru í deiglunni, sumar nýstárlegri en aðrar. Ein er sú að dæla koltvísýring í tómar gas- og olíulindir, eða önnur svæði neðanjarðar sem gætu haldið í koltvísýringinn. CarbFix býður upp á mjög aðlaðandi lausn, að mati iðnaðarins, þar sem koltvísýringurinn breytist fljótlega í grjót. Það útrýmir lekahættu sem er annars mikið rætt um í þessu samhengi.

Allir fylgismenn kolefniskirkjunnar hljóta að styðja þessa vegferð, ekki satt?

Nei, aldeilis ekki.

Kynnum til leiks hugtakið Not in My Backyard, eða NIMBY. Á íslensku: Ekki í mínum bakgarði.

Þar kvarta fylgismenn kolefniskirkjunnar yfir öllum þeim úrræðum sem þarf til að koma á boðskap hennar ef þau eru í bakgarði þeirra. Minnkun á losun? Já, frábært! Með notkun á bakgarði mínum? Nei takk!

Þeir vilja ekki búa við hliðina á vindmyllu eða svæði þar sem koltvísýring er dælt niður í jörðina. En þeir játast samt kolefniskirkjunni. 

Út úr þessari holu eru tvær leiðir: Að yfirgefa kolefniskirkjuna eða sætta sig við að kirkjan þarf á bakgarði þínum að halda. Hún þarf mikið af plássi, bæði ofan- og neðanjarðar. Hún þarf stór flæmi lands fyrir stór mannvirki. 

NIMBY er vel þekkt hugtak í áhættugreiningu á verkefnum. Á Íslandi hefur lítið farið fyrir því enda fer orkuöflunin aðallega fram úti á landi, fjarri mannabyggðum. En kolefniskirkjan þarf bakgarð þinn. Hvað viltu gera í því?

Kannski er það líknameðferð

Eins og blaðamaðurinn Alex Berenson greindi fyrstur frá (ekki New York Times, sem stal einfaldlega fréttinni án þess að vísa í heimildir) þá hefur læknir sem sérhæfir sig í Parkinsons-sjúkdómum heimsótt Hvíta húsið nokkrum sinnum seinustu misseri. Það kemur ekki á óvart. Lygar talsmanna Hvíta hússins breyta þar engu. Nema Hvíta húsið sé ekki að ljúga. Þá er Biden í líknameðferð. Það þarf að losna við hann að mati þeirra sem óska Demókrataflokknum velgengni. 

En það eru ekki lygar Hvíta hússins í nákvæmlega þessu máli sem eru áhugaverðar, heldur að Hvíta húsið haldi áfram að halda úti lygi sem allir sjá svo augljóslega í gegnum. Þetta er mögulega nýtt. Á veirutímum var a.m.k. reynt að gefa lygunum einhvern trúverðugleika - einhverjir rykfallnir prófessorar og menn í læknasloppum dregnir fram til að segja ákveðna hluti. Núna er eins og yfirvöldum sé skítsama um slíkan trúverðugleika - að það sé ennþá nóg að segja eitthvað úr ræðupúlti Hvíta hússins til að allir trúi. 

Það eru sem betur fer breyttir tímar. Traustið er á undanhaldi. Þetta hefur margar afleiðingar. Við hættum að trúa á hlýnun Jarðar af mannavöldum. Við hættum að trúa á ágæti þess að flokka í fimm ruslafötur. Við viljum áfram að landbúnaður sé stundaður. Við látum ekki bjóða okkur pöddur í matinn. Við hættum að styðja við þau stríð sem falla að utanríkisstefnu Bandaríkjanna. 

Þetta tekur tíma en dropinn holar steininn, og holan fer ört stækkandi.

Snörp orðaskipti: Biden ekki í parkinsonsmeðferð

Kosningasvindl undirbúið

Kosningar til forseta Bandaríkjanna nálgast óðfluga. Þar munu takast á Trump fyrir hönd Repúblikana og fyrir Demókrata einhver sem tekur við af Biden þegar er búið að ýta honum til hliðar. 

Undanfarnar margar kosningar hefur aðilinn sem tapar ásakað aðilann sem vinnur um kosningasvindl. Þegar Trump var fyrst kjörinn forseti áttu Rússar á einhvern undraverðan hátt að hafa staðið þar að baki. Þegar Biden var kjörinn var töluvert rætt um atkvæði sem bárust í pósti á seinustu stundu og mjög yfirgnæfandi á einn veg. Víða eru notaðar sérstakar kosningavélar sem er auðvelt að eiga við. Og svo er víða hægt að kjósa í Bandaríkjunum án þess að sýna svo mikið sem skilríki, hvað þá skilríki með mynd, sem býður upp á ýmsa möguleika.

Núna, og í auknum mæli, verður farið að undirbúa okkur til að samþykkja niðurstöður kosninganna án þess að spá mikið í kosningasvindli. Svolítil grein á Deutsche Welle er dæmi um slíkan undirbúning. Þar er farið yfir allar ásakanirnar og þær hraktar, þannig séð. Ekki mjög sannfærandi samt. Til dæmis er okkur sagt að í ríkjum sem krefjast engra skilríkja frá kjósendum séu mjög hörð viðurlög við því að villa á sér heimildir, og þetta kort sýnt.

Ljósbláu svæðin sýna ríki í Bandaríkjunum þar sem menn geta sem sagt labbað á kjörstað, sagt nafn og kannski einhvers konar kennitölu, fengið kjörseðil og kosið. Að þurfa sýna skilríki (jafnvel eitthvað með engri mynd) er talið óþarfi. Það eru jú ströng viðurlög!

En auðvitað er allt svona tal, nema ásakanir um að Rússar hafi aðstoðað Trump, bara bull og þvæla. Þessi boðskapur mun sennilega heyrast oftar og víðar eftir því sem nær dregur. Ef valdastéttinni, sem ræður í raun á bak við tjöldin, tekst að koma sínum manni í stór forseta þá má ekki efast um slíkt í augnablik. Meira spennandi verður að sjá hvað verður sagt ef Trump tekst að sigra, eins og allt stefnir í. 

Verður það þá Kínverjum að kenna?

Bákn? Nei, völundarhús

Innan hins opinbera eru margar stoppistöðvar fyrir þá sem þurfa á þjónustu eða áliti þess að halda. Þar er að finna ráðuneyti, eftirlitsstofnanir, nefndir, stofur, stofnanir og skrár af ýmsu tagi. Þetta veldur of vandræðum því ofan á flækjustigið kemur ákvarðanafælni og málum oft vísað hingað og þangað. Ég veit ekki hversu oft ég hef lesið lýsingar eins og þessa, en of oft:

Málinu hafi verið kastað milli ráðuneyta innviðamála, umhverfismála og matvæla, auk þess sem forsætisráðuneytið hefði einnig haft það á sínu borði.

Kostnaðinn bera auðvitað einstaklingar og fyrirtæki.

Stjórnmálamenn gera ekkert í þessu. Þeir þora ekki að rísa upp gegn bákninu og vilja jafnvel ekki gera það. Séu stofnanirnar og embættin nógu andskoti mörg eru meiri líkur á að útbrenndur stjórnmálamaður geti krækt sér í eitthvað tilgangslaust starf á góðum launum þegar kjósendur eru búnir að hrækja honum út. Þau eru fleiri embættin en embætti sendiherra til að koma hlýðnum flokkshundi fyrir við trog í boði skattgreiðenda. 

Ekki eru kjósendur að vakna upp við vondan draum ef marka má skoðanakannanir, en kannski er þeim líka vorkunn í því að fáir stjórnmálamenn þora að taka málstað almennings og fyrirtækja í baráttu þeirra við báknið, eða völundarhúsið réttara sagt. 

Hið opinbera fyrir fólkið? Nei, fólkið fyrir hið opinbera.

Vestrænir blaðamenn í fjáröflun fyrir Trump?

Af hverju eru vestrænir blaðamenn að vinna launalaust við að fylla á kosningasjóði Donald Trump, fráfarandi forseta Bandaríkjanna og frambjóðanda til embættisins?

Er einhver með gott svar við því?

Mér dettur ekkert í hug.

Staðreyndin er samt sú að þeir eru í slíkri vinnu. Þeir eru að láta nafn hans birtast í óteljandi fyrirsögnum. Þeir eru að birta myndbönd af honum að segja það sem sífellt fleiri eru að hugsa - láta hann líta út fyrir að vera mann fólksins.

Ég skil vel að sífellt færri vestrænir blaðamann geti hugsað sér að Biden haldi áfram að vera strengjabrúðu í Hvíta húsinu. En að óbeint spyrða sig saman við Donald Trump? Ég hélt að enginn þeirra þyrði því.

Margt er skrýtið í kýrhausnum.

Segir Biden vera gamla niðurbrotna skítahrúgu

Hási forsetinn

Framundan eru forsetakosningar í Bandaríkjunum. Þar er í bili í framboði núverandi forseti sem er líklega með Parkinson-sjúkdóminn á háu stigi og hefur ekki ráðið neinu síðan hann var kjörinn í embættið. Núna er hafin einhver áætlun um að losna við hann án þess að þurfa eiga við forval innan flokks hans. Þess í stað verður handvalinn einhver gæðingurinn og honum rúllað inn.

Það er af þessari ástæðu að blásið var til kappræðna í júní frekar en í haust. Vitað var að Biden myndi klúðra þeim og með samstilltu ákalli fjölmiðla, í bland við einhverja áframhaldandi en sífellt minnkandi afneitun á ástandi hans, koma honum frá á einn hátt eða annan nógu seint til að flokksmenn geti ekki komið að tilnefningu staðgengils, en ekki of seint til að staðgengillinn nái nú að kynna sig fyrir kjósendum.

Eða svona hljómar ein samsæriskenningin sem mér finnst vera sannfærandi.

Sé hún rétt þá erum við með öðrum orðum stödd í miðju leikriti, vel skipulögðu, og fóðruð með molum sem eiga að leiða okkur að réttri niðurstöðu: Biden þarf að fara og í staðinn að koma einhver skelfing eins og ríkisstjóri Kaliforníu eða hver það nú er sem flokkseigendavélin er búin að velja. 

Líklega hefur örvæntingin farið af stað í baklandi Biden þegar kom í ljós að sakfelling á Trump fyrir tæknilega gallaðar bókhaldsfærslur hafði öfug tilætluð áhrif: Fylgi Trump hefur haldist hátt og kosningasjóðir hans eru orðnir stærri en hjá Biden. Væri Biden að mælast hár í könnunum væri auðvitað engin ástæða til að skipta honum út sem strengjabrúðu.

Sú samsæriskenning að yfirvöld og valdamenn stundi ekki samsæri er röng. Í gangi er samsæri um að skipta Biden út á þann hátt að þeir sem í raun fara með völdin haldi áfram að fara með völdin. 

Stundum eru leikrit svo vel hönnuð að áhorfendur bókstaflega lifa sig inn í söguþráðinn. Það virðist vera raunin núna. Eða hvenær ætla íslenskir fjölmiðlar að segja það sem allir vita frekar en að tala um hása forsetann?

Viðurkennir að fjarað geti undan framboðinu

Hægristefnan

Hægristefnan, hvað er það?

Er það stuðningur við að það sé ekki lengur hægt að skilgreina hvað sé kona? 

Er það stuðningur við að ungmenni, sem mega ekki fá sér húðflúr og yfirdrátt, gifta sig og kaupa bjór, séu send í sjálfsmorðshugleiðingar af því þau fá ekki að sneiða af sér kynfærin af því það er búið að telja þeim í trú um að þau séu í röngum líkama?

Er það stuðningur við strengjabrúðustríð Bandaríkjanna við Rússland og fleiri ríki?

Er það stuðningur við að borgaralegt frelsi sé tekið úr sambandi til að berjast við kvefpest? Og þrýsta fólki í lyfjagjöf til að það geti kallað sig heilbrigt?

Er það stuðningur við orkuskort?

Er það stuðningur við tugmilljarða útgjöld til að halda uppi útlendingum og jafnvel að bjóða þeim betra velferðarkerfi en innfæddum?

Er það stuðningur við að hið opinbera blóðmjólki fyrirtæki í sinni eigu um arðgreiðslur til að borga af yfirdrættinum á meðan viðskiptavinir sömu fyrirtækja, sárþjáðir skattgreiðendur, sjá stighækkandi reikninga og jafnvel skerðingu á þjónustu á sama tíma?

Er það stuðningur við stjórnlausa útþenslu opinberrar stjórnsýslu?

Er það stuðningur við yfirgengilega íþyngjandi regluverk, sem er kallað evrópskt og innflutt en er í raun íslenskt og heimatilbúið?

Naflaskoðun Sjálfstæðismanna er bundin við útlendingamálin að því er virðist, sem Samfylkingin hefur svo snyrtilega stolið af þeim.

Það þarf meira til.

Það þarf að gera Sigmund Davíð Gunnlaugsson að forsætisráðherra Íslands á ný til að takast á við skrímslin sem aðrir leggja ekki í, rétt eins og hann gerði eftir að hafa tekið við brunarústum þaraseinustu vinstristjórnar (sú sem nú situr er önnur slík). 

Eða sér það einhver öðruvísi? Af hverju?

Gamalt vín í nýjum belgjum

Um daginn skrifaði ég grein á vefritið Krossgötur um svokallað nýmál (newspeak) hins opinbera. Nýmál er breyting á tungumálinu til að hafa áhrif, vekja hughrif eða jafnvel ná stjórn á hugsunum fólks. Við sjáum í sífellu ný dæmi um slíkt mál. Stríð er friður, lyfjagjöf er heilsa, ritskoðun er fræðsla. 

Úr grein minni:

Okkur er sagt að hið opinbera hafi nú keypt „kynjuð skuldabréf“ eða „sjálfbær skuldabréf“ sem eru bara aðrar leiðir til að segja að ríkisvaldið sé að steypa sér í frekari skuldir, en í meiri mæli að eyrnamerkja þær ákveðinni eyðslu. Þessu má líkja við að á heimili sé sótt um nýtt kreditkort fyrir hverja sólarlandaferð, „sólræn skuldabréf“ á tungutaki hins opinbera.

Blaðamenn taka yfirleitt fullan þátt í svona orðaleikjum og virðast vera ánægðir með hlutskipti sitt sem illa launaðir fjölmiðlafulltrúar. Háskólasamfélagið er himinlifandi enda er því oft falið að smíða orð til að réttlæta ritskoðun, skautun og nýjustu delluna. 

Við hin verðum bara að vera á varðbergi og reyna kalla hlutina sínum réttu nöfnum. Grænt skuldabréf er nýr yfirdráttur. Sjálfbært skuldabréf er nýtt kreditkort. Sóttvarnaraðgerðir eru smækkuð útgáfa af fasisma. Baráttan gegn mein- og misupplýsingum er ritskoðun. Yfirvöld eru valdhafi, ekki þjónn almennings.

Hvernig getur skuldabréf verið kynjað?