Að eyða í ekkert

Við sjáum það aftur og aftur að það er hægt að eyða miklum peningum í nákvæmlega ekki neitt. Eyða og eyða og ekkert gerist. Eyða í biðlista og þeir styttast ekki. Eyða í heilbrigðisþjónustu og þjónustan minnkar. Eyða í fleiri starfsmenn og færri sinna vinnunni.

Í eitthvað fara peningarnir, vissulega. Þeir geta farið í millistjórnendur eða stjórnsýslu af öðru tagi. Þeir geta farið í að setja upp rosalega fallega snaga fyrir jakka á meðan húsnæðið er að mygla. Þeir geta farið í launuð frí, námskeiðadaga, starfsdaga, aukafrídaga, laun sem svara til fullrar vinnuviku sem er svo stytt vinnuvika, og listinn er eflaust lengri og jafnvel endalaus. 

Nú er okkur sagt að Íslendingar eyði hlutfallslega mest allra Evrópuþjóða í leikskóla, eða heil 1,8% af landsframleiðslu, og höfum í huga að landsframleiðsla á Íslandi er einhver sú mesta í Evrópu og þar með heimi miðað við höfðatölu. Til samanburðar eyða Danir 1,0% landsframleiðslu í leikskóla. Ég hef búið í Danmörku öll mín ár sem faðir leikskólabarna og get sagt að samanburðurinn við Ísland er sláandi. Ég hef aldrei lent á biðlista fyrir nálægasta leikskólann, starfsdagar eru einn á ári og það er aldrei lokað heilu vikurnar í einu, ekki einu sinni á sumrin. 

Allt þetta fyrir um helminginn af framlagi Íslendinga í nákvæmlega sama kerfi: Sömu starfsmenn, sama húsnæði, sömu leiktæki, sami matur, sömu uppeldisfræðin (geri ég ráð fyrir, fyrir utan ýmsan heilaþvott sem er ekki til staðar í Danmörku að mér vitandi).

Mér finnst blasa við nokkur atriði sem gætu skýrt þennan mun, fyrir utan styttu vinnuvikuna á Íslandi og ógnarfjölda starfsdaga, og það er notkun á ungu afleysingafólki sem kann í raun og veru vel við að umgangast börn. Stundum jafnvel of mikil notkun afleysingafólks á köflum - ég hef komið á leikskóla til að sækja barn þar sem var nánast enginn leikskólakennari í sjónmáli. En börnin voru í umsjón fullorðinna og voru að leika sér og allt þetta - nokkuð sem mér þætti kannski þurfa að vera í meiri forgangi en menntun starfsfólksins. 

Ég er ekki að gera lítið úr sérþjálfuðum leikskólakennurum. Auðvitað þarf slíka til að leggja línurnar, skipuleggja starfið, leggja mat á þroska og hæfni barnanna og allt þetta. En að þurfa loka leikskóla af því slíkir einstaklingur eru lasnir eða annað slíkt, og senda í raun allt heimili barnanna í algjöra ringulreið, er það úrræðið? Þetta skilst mér að sé algengt á Íslandi, en ég hef aldrei upplifað slíkt í Danmörku (í alls þremur mismunandi sveitarfélögum).

Svo í eitthvað er eytt þegar fé er ráðstafað til leikskólanna á Íslandi, en ekki er það rekstur á leik-skóla, sem þarf fyrst og fremst fullorðið fólk til að opna dótakassana, greiða úr einstaka árekstrum og skipta á einstaka bleiu, a.m.k. megnið af deginum flesta dagana.

Ekki hægt að hunsa Argentínu-undrið lengur

Ástandið mun versna áður en það batnar.

Þetta sagði Javier Milei þegar hann í lok ársins 2023 var að hefja embættisferil sinn sem forseti Argentínu. 

Hann lofaði að skera djúpt niður í útgjöldum ríkisins og hætta að prenta peninga til að stöðva verðbólgu. Ástandið versnaði. Flestir af okkur spekingum og snillingum spáðu því að áætlun forsetans myndi mistakast. Hann væri jú bara reynslulaus hægri-öfgamaður.

En það leið ekki ár þar til Milei hafði þaggað niður í öllum gagnrýnisröddum. Sumar hafa jafnvel breyst í viðurkenningu á árangri hans. 

Um allt þetta og meira er fjallað í stuttu myndskeiði John Stossel:

Í Bandaríkjunum hafa menn tekið eftir og ný yfirvöld þar boða eitthvað svipað, þótt þar sé flækjustigið aðeins meira.

En hvað með Evrópu? Ekkert. Í Evrópu neita menn einfaldlega að læra nokkurn skapaðan hlut, því miður. Betra er gjaldþrot en timburmenn býst ég við.

Það verður samt erfiðara og erfiðara fyrir sósíaldemókrata þessa heims að halda uppi tálsýninni um endalausa eyðslu á lánsfé. Báknið er einfaldlega orðið svo stórt að ef minnsta stoð undir því brotnar þá leiðir það til þess að það hrynur ofan á samfélagið. 

Tóku Argentínumenn áhættu af því þeir voru örvæntingarfullir?

Já, því þeir voru örvæntingafullur. Nei, því auðvitað virka aðferðir Milei, alltaf og hvar sem er.

Var árangur tryggður?

Nei, því innan stjórnsýslu eru alltaf leiðir til að koma í veg fyrir nauðsynlegar breytingar, svo sem spilltir dómstólar og löggjöf sem ver spillt stjórnmál á kostnað almennings.

Er nýtt fordæmi fyrir stjórnmálamenn fætt?

Svo sannarlega.

Og mikilvirkasti þátturinn er að tala við kjósendur eins og fullorðið fólk sem kann á heimilisbókhald, en ekki eins og svanga krakka í nammibúð.

Er það eitthvað sem við viljum? Þá ættu næstu kosningar að afhjúpa það.

Nú verður skákað í skjóli Trumps

Einn óheppnasti álitsgjafi og pistlahöfundur Íslands þessi árin er Sigmundur Ernir Rúnarsson, ræðumaður. Hann vildi á veirutímum mismuna fólki eftir vali á lyfjagjöf, og boðar auðvitað allt þetta venjulega: Hærri skatta, lægri skatta, meira frelsi og minna frelsi. Staðfastur eða ekki, og drifinn áfram af hugsjónum eða andrúmslofti dagsins.

Nýlega sleppti hann lausum pistli þar sem hann varar við nýkjörnum forseta Bandaríkjanna. Heimsendir er í nánd, ef marka má Sigmund Erni:

Mannréttindasigrum síðustu áratuga, sem hafa unnist með blóði, tárum, dauða og útlegð, verður snúið í tap. Líklega afhroð.

Úff! Blóð!

Það er búið að gefa út leyfi til að láta hvað eina út úr sér.

Ónei! Það er búið að gefa út leyfi! Leyfi! 

Fyrir vikið munu hatursglæpir aukast. Og þeir verða hræðilegri en áður hefur þekkst.

Af því það er búið að gefa út leyfi fyrir glæpi? Það fylgir ekki sögunni.

Það skal þegar snúið af þeirri beinu braut mannréttinda þar sem hlustað er á allar raddir samfélagsins.

Ekki satt?

Og vel að merkja, hér eftir eru kynin aðeins tvö, karl og kona.

Jæja þá, líffræðikennslan mín í grunnskóla var þá ekki algjör vitleysa. Eftir stendur hugtakið kynvitund, sem öllum er þannig séð sama um: Fólk á hafa hvaða þá vitund sem það kærir sig um. Kynin verða áfram tvö.

Það læðist að manni sá grunur að ræðumaðurinn Sigmundur Ernir Rúnarsson hafi verið hér að verki sem pistlahöfundurinn Sigumundur Ernir Rúnarsson, en látum það liggja á milli hluta.

Margir eru enn að fara á taugum yfir niðurstöðum forsetakosninga í Bandaríkjunum. Gott og vel, forseti Bandaríkjanna er valdamikill og áhrifamikill. En kannski reynslan af fyrri forsetatíða sama manns gefi ástæðu til að taka því rólega. Á þeirri forsetatíð hófust engin ný stríð og sum vopnlaus átök tóku jafnvel enda. Allt tal um að taka þetta og hitt er samningatækni manns sem hefur rifist við byggingaverktaka í áratugi og beitir núna sömu aðferðafræði sem stjórnmálamaður. Hvort það virki eða ekki kemur í ljós, og í lýðræðisríki afhjúpa kjósendur skoðun sína á því í næstu kosningum. Köllum það lýðræði, hvort sem okkur líkar betur eða verra. 

Ég er enginn sérstakur stuðningsmaður eða andstæður núverandi Bandaríkjaforseta en frekar rólegri en hitt að það tókst að moka út fráfarandi strengjabrúðunni sem var að steypa heiminum svolitla ringulreið, mögulega í svefni.

Sjáum bara hvað setur, segi ég. 

Beittir blaðamenn

Um árabil virtist eins og einu virkilega beittu blaðamennirnir væru þeir á vinstri vængnum að pota í stjórnmálamenn á hægri vængnum. Að baki voru auðvitað pólitískar ástæður en stundum má segja að það er sama hvaðan aðhaldið kemur, óháð sannleiksgildi ásakana. Ráðherrar bognuðu, aðstoðarmenn stjórnmálamanna látnir segja af sér og hlutabréfakaup ættingja stjórnmálamanna gerð að umfjöllunarefni í leit að spillingu.

Það skipti ekki alltaf máli að stundum var ekkert að finna. Það sem skipti máli var að blaðamenn voru að þefa og lyfta sérhverjum steini og veita aðhald.

Nú er eins og öllu hafi verið snúið við. Nú eru það vinstrisinnuðu stjórnmálamennirnir sem fá erfiðu spurningarnar. Fyrir vikið hafa menn gefið frá sér þingsæti og mögulega er heill stjórnmálaflokkur að fara þurrkast út á næstu vikum. Yfirlýsingar um aðhald og sparnað og skattahækkanir fá góða umfjöllun og eftirfylgni. Blaðamennska, í stuttu máli.

En betur má ef duga skal. Reykjavík er rekin á yfirdrætti og atvinnulífið má ekki við meiri skattahækkunum. Innviðir eru komnir að þolmörkum og peningar flæða í vasa útlendinga í leit að bótum. Á meðan sitja öryrkjar og aldraðir eftir og öfunda vistmenn fangelsa sem er gætt af íslenskumælandi fólki og fá laun fyrir dvölina. 

Blaðamenn geta samt ekki unnið alla vinnuna. Kjósendur þurfa líka að leggja sitt af mörkum. Þeir þurfa að hætta að falla fyrir gylliboðum og átta sig á því að stundum þarf að taka út höfuðverk eftir mikið sukk áður en heilsan batnar. Hérna er bjartsýni mín vægast sagt takmörkuð en lyftist aðeins við að sjá þróun mála í ýmsum öðrum ríkjum - jafnvel Danmörku - þar sem er eins og allt í einu hafi kviknað á perunni.

Út með vók, girðum okkur í brók - það er verk að vinna!

Kristrún vill ekkert segja

Innilokaðir hæfileikar

Reykjavíkurborg hefur undanfarin ár unnið hratt og vel að því að hlaða á sig starfsmönnum sem þurfa lítið að gera og borið við ýmsu eins og þróun stafrænna lausna sem segja nei við leikskólaplássum og tilkynna um myglu í húsnæði. Borgin hefur yfirboðið einkafyrirtæki og sogað til sín hæfileika. Það má líta á þá hæfileika sem vannýtta auðlind, eða sóun á auðlindum, og borgin orðin gjaldþrota.

Borgin þarf að taka til hjá sér. Hún er að fjármagna sig á vaxtakjörum sem yfirlýstur fjárhættuspilari með áfengisfíkn gæti verið stoltur af, en ekki aðrir. Opnunartímar þjónustu eru á niðurleið og ekki eru leikskólaplássin að láta sjá sig. Um leið er skattheimta í algjöru hámarki og hefur verið í áraraðir.

Niðurstaðan hlýtur að lokum að verða sú að stórir hópar borgarstarfsmanna - væntanlega yfirgnæfandi skrifstofufólk sem snertir hvorki sóp né hamar, og kemur ekki nálægt skólastofum eða leikskólum - fái reisupassann. 

Þetta myndi losa um töluvert vinnuafl sem má í kjölfarið nýta í verðmætaskapandi vinnu. Einkafyrirtæki gætu haft minni áhyggjur af yfirboðum, útsvarsgreiðendur gætu andað léttar, og þeim sem var sagt upp hjá borginni og fundu sér verðmætaskapandi vinnu sleppa við vanlíðan, tilgangsleysi og leiða á vinnutíma, enda hefur vinnudagurinn allt í einu öðlast merkingu.

Mun þetta gerast í fyrirsjáanlegri framtíð? Undir stjórn núverandi borgarstjóra?

Auðvitað ekki.

Munu ýmsir flokkar bjóða upp á skarpari valkost við núverandi aðstæður í næstu kosningum? Valkost sem segir það sem þarf að segja þótt ofborgaðir ráðgjafar vari við því?

Sennilega ekki.

Er hægt að vona?

Alltaf.

Borgin yfirbauð einkafyrirtæki

Ætla Sjallar að taka til?

Stundum breytist allt svo hratt eftir að eitthvað eitt gerist. Eitthvað veigamikið, en bara eitthvað eitt. Nýlega tilkynnti Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, að hann ætlaði ekki að gefa kost á sér í þá formannsstöðu aftur og þar með forystu flokksins. Fjölmiðlar fóru á flug að spá í því hver gæti tekið við af honum. Augljóslega var varaformaðurinn, Þordís Kolbrún Gylfadóttir, nefnd. En hvað gerir hún? Lýsir því yfir að hún ætli ekki að gefa kost á sér í stjórnarsetu í flokknum. Sama dag les ég svo að Diljá Mist Einarsdóttir vilji bjóða fram krafta sína, sé eftirspurn eftir því. Ritari flokksins er ekki nefndur í neinu samhengi, skiljanlega, og má taka út fyrir sviga. Sú staða er laus til umsóknar.

Þetta lofar góðu og sýnir að flokkurinn er kannski mögulega opinn fyrir því að líta í eigin barm og leyfa ferskum röddum að heyrast og grunnstefi flokksins mögulega í leiðinni. Ég tek það fram að ég er hjartanlega ósammála eiginlega öllum Sjálfstæðismönnum í einhverju - jafnvel veigamiklum málum - en játa að ég hef taugar til flokksins sem ég tilheyrði á tímabili og kaus þegar ég gat kosið og valdi að kjósa, sem er fyrir áratugum síðan.

En það er ekki nóg að ein Þórdís stígi til baka og ein Diljá stígi fram. Það er vissulega góð byrjun, en það þarf meira. Það er gott að flokkurinn ákvað ekki að draga landsfund sinn og hnignun sína á langinn með vísun í veðurspá og undirbúningstíma. Enn betra væri að fá sæmilega úthreinsun og fólk í forystu sem hefur sumt orðið vinsælt á því að segja óvinsæla hluti, en um leið rétta. Diljá er dæmi um slíka manneskju í ákveðnum málum, en hverjir aðrir? Sjáum hvað setur.

Engar sannanir og líklegasta skýringin

Maður spyr sig stundum að því hvort skrifstofa Landlæknis sé pappírslaus með öllu og að fólk nenni ekki að lesa bækur og langar vísindagreinar á skjá. Niðurstaðan er sú að engin ný vitneskja ratar þarna inn nema stuttar fyrirsagnir frá BBC og CNN.

Þetta fékk ég oft á tilfinninguna á veirutímum. Þar var örsjaldan vísað í nokkurn skapaðan hlut. Þegar Íslendingum var sagt að það væri óhætt að fá í sig sprautur frá mismunandi framleiðendum þá lágu engar rannsóknir þar að baki. Tveggja metra reglan í Evrópu var sex feta reglan í Bandaríkjunum, sem er styttri vegalengd, en líka bara þægileg tala. 

Höfum eitt á hreinu: Sóttvarnartakmarkanir voru lækning verri en sjúkdómurinn. Það blasir við, og gerði nánast frá upphafi.

Svo er það uppruni veirunnar. Sóttvarnarlæknir rígheldur hérna í gömlu útgáfuna um að veiran hafi fyrst orðið til í dýrum og smitast yfir í menn. Segir að engar „óyggjandi“ sannanir séu fyrir öðru og að þar með sé það líklegasta skýringin.

Hérna afhjúpar embættismaðurinn auðvitað þetta andrúmsloft á vinnustað sínum þar sem ekkert er lesið nema fyrirsagnir.

Hinar „óyggjandi“ sannanir munu aldrei fást því þær liggja læstar í kínverskum skúffum undir stjórn kínverskra yfirvalda. Þar eru rannsóknargögnin sem sýna hvernig menn tóku náttúrulega veiru - mögulega SARS-CoV (númer eitt) - og erfðabreyttu henni. Upprunalega SARS-CoV veiran var ekkert sérstaklega góð í að smita menn enda tekur veirur tíma að stökkbreyta sér til að gera það auðveldlega, og uppruna hennar voru menn enga stund að afhjúpa í dýraríkinu.

Hin nýja veira, SARS-CoV-2, var tilbúin frá upphafi til að binda sig við frumur manna og eftir mörg þúsund prófanir á dýrum hefur enginn náttúrulegur uppruni verið afhjúpaður. Fyrstu smitin voru í bakgarði rannsóknarstofu sem rannsakar veiru og fyrstu hópsmitin í almenningssamgöngum til og frá þeim vinnustað. 

Ekki „óyggjandi“ sannanir en gera samt rannsóknarstofuna að miklu líklegri upprunakenningu en leðurblökuna eða þvottabjörninn. Náttúrulegi uppruninn er raunar nánast afsannaður með öllu - þó ekki „óyggjandi“ því ekki er hægt að prófa hverja einustu lífveru í Kína.

Eftir stendur spurningin:

Af hverju leggur sóttvarnarlæknir á sig þessa flóknu og vafasömu krókaleið? Af hverju ekki bara að lýsa yfir algjöru afstöðuleysi? Af hverju að kalla ólíklegu kenninguna þá líklegustu?

Ekki veit ég það en þetta segir mér að embættið hefur ekkert lært, ekkert lesið og ekkert kynnt sér, jafnvel eftir mestu lýðheilsumistök í manna minnum og þótt lengra sé leitað.

Sparnaðarráð fyrir ríkisstjórnina að fæðast?

Upphaf Covid–19 líklega tengt leðurblöku

Þeir eru víða, nasistarnir

Árið er núna 2025. Það eru 80 ár síðan Þýskaland nasismans gafst upp og helstu böðlar ríkisins handteknir og jafnvel teknir af lífi. Ekkert nasistaríki hefur orðið til síðan þá. Að vísu lifir systurhugmyndafræði nasismans, kommúnisminn, enn víða góðu lífi en það er önnur saga.

Það er enginn í dag nasismi. Kannski eru tíu slíkir á Íslandi og í álíka hlutföllum í öðrum ríkjum og þeir eru áhrifalausir og enginn tekur mark á þeim. Að vísu eru hugmyndafræðileg systkini nasistanna, kommúnistar, mun víðar og jafnvel áhrifamiklir, en það er önnur saga.

Engu að síður er okkur sagt og kennt að nasistar séu á hverju götuhorni og láta mikið á sér bera. Þeir eru þar að senda allskyns nasistakveðjur, húðflúra sig með nasistamerkjum og nota jafnvel nasistakveðjur til að lýsa yfir ánægju sinni með eitthvað í daglegum samskiptum. 

Nasistar notuðu mikið af táknum og merkjum og mörgum stálu þeir og breyttu merkingu þeirra. Hakakrossinn er til að mynda eldgamalt tákn sem upprunalega þýddi það sem stuðlaði að vellíðan og þýddi um ár og aldir eitthvað svipað í fjölmörgum menningarheimum. Nasistakveðjan er líklega mörg þúsund ára gömul og ósköp venjuleg kveðja, mögulega með rætur í gamla Rómarveldi. 

En nei, detti einhverjum bjánanum sem er raunverulega kynþáttahatari og Gyðingahatari í hug að teikna eitthvað tákn, gefa eitthvað merki eða fá sér eitthvað húðflúr þá skulum við hin þefa uppi aðra sem hafa teiknað eitthvað svipað, gefið svipað merki eða fengið sér nánast sama húðflúr og stimpla þá sem nasista, af öllu, og láta þá rata í langar greinar hjá alvarlegum miðlum.

Sá sem skreytir sig með hamar og sigð Sovétríkjanna sleppur svo af einhverjum ástæðum við gagnrýni þótt kommúnistar hafi drepið margfalt fleiri en nasistarnir gerðu, enda hafa þeir fengið að murka lífið úr saklausu fólki í áratugi og fá enn.

„Var hann að gefa nasistakveðjuna?“

„Var hann að senda skilaboð til nasista?“

„Var hann að merkja sig sem nasista?“

Svona spurningum má í 99,9% tilfella svara með einu stóru nei-i, og við getum eytt okkar takmörkuðu andlegu orku í að hugsa um aðra hluti. Það eru engir nasistar og þeir eru ekki að flagga skoðunum sínum á almannafæri. Punktur.

20. janúar 2025

Ég vil byrja á að deila myndbandi með fyrirsögninni „Ó kæra/kæri, þetta myndband eltist ekki vel“, þar sem farið er yfir djarfar yfirlýsingar fyrrverandi Bandaríkjaforseta, þáttastjórnenda, Hollywood-stjarna, álitsgjafa og annarra í aðdraganda forsetakjörs Donald Trumps fyrir kosningarnar 2016:

En það er eitthvað miklu meira að gerast en að gamlir spádómar þeirra vitrustu og hæfileikaríkustu séu að hrynja eins og spilaborgir (enn og aftur). 

Það er eins og að heil spilaborg hafi hrunið og að margir geti dregið andann á ný (nema flugfreyjur). Trump er auðvitað eins og hann er, eða var, eða er. Ég spái ekki svo mikið í hans persónu eða skapgerð. En tilvist hans ein og sér virðist vera nothæf sem tækifæri til að sparka niður allskyns þvælu og rugli sem hefur plagað okkur eins og heilavírus í fjölda ára. Ekki lengur eru kynin óendanlega mörg, loftslagið að tortímast af því þú átt bensínbíl og ólöglegir innflytjendur með glæpahneigð einhvers konar blessun. Ég er ósammála Trump í mjög mörgu, og er ekki viss um að ég vilji heyra hann tala um konur og rassa og slíkt í minni nærveru. En kjör hans eitt og sér virðist hafa opnað glugga í kæfandi herbergi og leyft fólki að draga andann á ný.

Svo sem að fyrirtæki telja aftur óhætt að ráða starfsfólk á grundvelli hæfileika, getu, þekkingar og reynslu frekar en á grundvelli húðlitar og tegund kynfæra. 

Svo sem að átök eru að færast í vopnahlé.

Svo sem að Evrópa telji sig þurfa að taka ábyrgð á sjálfri sér frekar en að treysta á bandaríska skattgreiðendur.

Trump var kannski rafstuðið sem heimurinn þurfti á að halda. Ég segi rafstuð því það er bæði óþægilegt og getur annað hvort drepið þig eða læknað.

Við sjáum nú hvað setur. Mér finnst Trump vera búinn að raða í kringum sig hæfileikafólki - sumt hvert pólitískir andstæðingar hans fyrir ekki svo löngu síðan - og hann getur látið duga að hrópa á heimsleiðtoga eins og hann hrópaði á verktaka undanfarna áratugi og eitthvað fer að gerast.

Höldum okkur fast. Næstu fjögur ár verða rússíbani.

Sorpflokkun gerð bærileg

Undanfarin ár hafa kröfur til flokkunar á heimilissorpi sífellt farið vaxandi. Ekki flokkun í skilvirkum móttökustöðvum. Ekki flokkun með notkun vélmenna og skynjara. Ekki flokkun af sérþjálfuðu starfsfólki. Nei, krafan er sú að við sem nú þegar borgum sífellt meira fyrir sífellt lélegri sorphirðu flokkum okkar eigið sorp og ferðumst með það ýmist í hina og þessa gáma í hverfinu, gefið að þar sé eitthvað pláss, eða hreinlega fyllum bílinn af sorpi og keyrum með það bæinn á enda og jafnvel á marga mismunandi staði - dósir á einn stað og pappír á annan.

En ekki nóg með það. Matarafgangana þarf að setja í sérstaka óvatnsþétta bréfpoka sem þarf að sækja á sérstöðum stöðvum á örfáum stöðum - hrikaleg breyting frá því í upphafi þegar þessa poka var hægt að sækja hvar sem er.

Þetta er a.m.k. lýsingin sem ég fæ frá íbúum höfuðborgarsvæðisins.

Er þá kannski óhætt að segja að umstangið í kringum það að losna við rusl verði varla gert meira en hér þarf þó að fara varlega og vanmeta ekki ímyndaraflið hjá sorphirðunni.

Ég bý í Kaupmannahöfn og þarf að flokka í a.m.k. jafnmarga flokka og Reykvíkingar en ég vil í því samhengi hrósa mínum yfirvöldum. Þau virðast vilja lágmarka þjáningar mínar af flokkunaráráttunni, ekki hámarka. Myndin við þessa færslu er dæmi um það. Hún sýnir tvo skammtara fyrir vatnsþétta en niðurbrjótanlega poka sem eiga að nýtast undir lífræna ruslið, og einnig er þarna hægt að sækja sér sérstakar fötur fyrir þá poka. Á heimasíðu sveitarfélagsins er hægt að panta allskyns flokkunardót sem er sent að kostnaðarlausu heim, þar á meðal pokana. Í skúrnum sem þarna sést, og er í bakgarði byggingarinnar sem ég bý í, er hægt að losna við allar tegundir af rusli, frá pappír og pappa og plastsins til rafhlaðna, glers, málma, eiturefna og raftækja. Stærra rusl má líka draga þangað inn, svo sem ónýt húsgögn (kannski samt ekki gamla sófasettið - ég hef ekki látið reyna á svo stóra hluti).

Allt í örstuttu göngufæri, alltaf nóg pláss (líka eftir aðfangadag), ekki neitt mál.

Almennur úrgangur er svo keyrður, af fagmönnum, í næstu sorpbrennslu ekki langt frá héðan og er þar breytt í hita og rafmagn og hvítan og lyktarlausan reyk (með tilheyrandi losun á koltvísýringi í andrúmsloftið svo gróðurinn fái líka sín hráefni í grænkun). Á þaki þeirrar sorpbrennslu er skíðabrekka og kaffihús þar sem er hægt að fá sér kaffi eða bjór og eitthvað að borða og njóta útsýnisins yfir borgina og hafið. Í lyftunni á leið upp er hægt að sjá innvolsið í sorpbrennslunni sem mörgum þykir vafalaust áhrifamikið.

Boðskapur minn hérna er að það er alveg hægt að þröngva fólki til að flokka, þrífa ruslið sitt, geyma í tunnum og pokum og að lokum losa sig við það án þess að ráðast mjög harkalega á lífsgæðin. Það er alveg hægt að búa til skilvirk og notendavæn kerfi sem hjálpa fólki að fylgja nýjustu reglugerðinni, hvort sem hún er skynsamleg eða ekki.

Annar boðskapur er sá að það er hægt að nýta sorpið sem verðmætt hráefni, hvort heldur til framleiðslu á rafmagni og hita eða umhverfisvæns eldsneytis, svo eitthvað sé nefnt, sem valkost við skipaflutninga á sorpi, en eitthvað virðist vera erfitt að koma slíku í gagnið á Íslandi, öfugt við Grænland.

Ég endurtek að ég vil ekki vanmeta ímyndunarafl íslenskra sorphirðusérfræðinga til að gera hluti enn flóknari, óþægilegri og dýrari en nú er raunin þótt ég sjái sjálfur ekki hvernig það væri hægt. En kannski á almenningur betra skilið í skiptum fyrir sístækkandi sorphirðureikninga. Þá meina ég: Eigi skilið að sorpið sé hirt en sé ekki þessi byrði á fólki. Sorp-hirða frekar en sorp-byrða.