Sjálfkrýndi samfélagssérfræðingurinn

Íslenska ríkið veitir skattaafslætti til fyrirtækja sem það kallar nýsköpunarfyrirtæki. Er það gert til að örva nýsköpun.

Íslenska ríkið veitir ekki öllum fyrirtækjum slíka afslætti jafnvel þótt öll fyrirtæki stundi á einn eða annan hátt nýsköpun (nema kannski tóbaksverslunin Björk, en velgengni hennar gengur út á að breyta sér ekki).

Það hlýtur þá að vera gert til að draga úr nýsköpun. Ef afslátturinn eykur nýsköpun þá mun skatturinn án afsláttar draga úr nýsköpun.

Og hvers vegna vill ríkið draga úr ákveðinni nýsköpun en örva aðra? Ekki þekki ég svarið við því. Kannski er talið mikilvægara að þróa tölvuleiki en að þróa nýjar tegundir af jógúrti eða annarri matvöru. Kannski eru svefnrannsóknir mikilvægari en rannsóknir á veiðarfærum eða bættri nýtingu og afköstum á fiskveiðiflota. 

En við blasir óháð því að hið opinbera viðurkennir að skattheimta dregur úr nýsköpun og að sumir eigi að fá afslætti frá slíku en ekki aðrir.

Í stað þess gera hið augljósa til að auka nýsköpun: Lækka skatta á öll fyrirtæki, og fá þau öll til að auka við nýsköpun.

En þá fær enginn embættismaður vinnu við að fara yfir umsóknir, og er það ekki mikilvægast þegar á hólminn er komið?

	65 fyrirtæki með 11,1 milljarð í skattafrádrátt
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Það er eitthvað skuggalegt ráðabrugg í gangi, eða röð tilviljana sem hefur sömu afleiðingar.

Eins og hér er bent á þá mun þingmennska Ölmu Möller gera það torveldara en ella að fá Alþingi til að hefja rannsókn á veirutímum svipaða þeirri og Danir hafa núna sett í gang, meðal annarra ríkja (og verður vonandi ekki bara hvítþvottur á aðgerðum yfirvalda). Sem ráðherra í ríkisstjórn gæti Alma enn frekar staðið í vegi fyrir slíkri rannsókn og sem heilbrigðisráðherra sennilega auðveldlega stöðvað slíka rannsókn í fæðingu. 

Er eitthvað baktjaldaleikrit í gangi eða eru menn bara óvart að stilla upp fólki þannig að veirutímum verði sópað undir teppið?

Ég veit ekki svarið en það skiptir ekki máli í raun hvort það er. Menn geta hoppað úr flugvél án fallhlífar eða með fallhlíf sem er búið að eiga við. Niðurstaðan er sú sama þótt ásetningurinn sé ólíkur.

Kannski var heldur ekki klókt að gefa upp þessa áætlun. Flest fólk sem ég heyri tala um veirutíma gerir það með óbragð í munni og myndbönd sem minna okkur á vitleysuna eru talin vera grín. Fáránlegt grín. Fólk með plastpoka á höfðinu, grímu í sundlaug og sótthreinsi til að maka á alla fleti. Hlægilegt vissulega þótt það óefnislega hafi samt verið verst: Einangrun, einmanaleiki, þunglyndi og annað sem verður ekki svo auðveldlega gert að fyndnu myndbandi.

En sjáum hvað setur. Alma er vissulega þekkt andlit og það virðist oft vera nóg til að krækja í atkvæði. Innihaldið skiptir þá minna máli. Jafnvel þótt á umbúðunum standi að það sé eitrað.

	Alma heilbrigðisráðherraefni Samfylkingarinnar
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Á meðan Bandaríkjamenn, Þjóðverjar, Hollendingar, Argentínumenn, íbúar El Salvador og fleiri þjóðir eru komnar vel á veg að gera upp við vókið, vitleysuna, verðbólguna og fleira gott þá kjósa Íslendingar þau þægindi sem felast í óbreyttu ástandi, eða það benda skoðanakannanir til. Það er að sumu leyti skiljanlegt. Betra finnst börðum hundi að fá húsaskjól og mat þótt lélegt sé en að vera óbarinn úti, mögulega í kulda og vosbúð.

Það er nefnilega ekkert víst að breytingar séu alltaf til batnaðar. 

Er þá ekki bara best að kjósa þá sem tala vel um báknið, stofnanirnar, kerfið, skatta til að breyta veðrinu og lækna fátækt, flækjustigin, ríkisútgjöldin, regluverkið og innflytjendurna úr fjarlægu heimshornunum? 

Og um leið um nauðsyn hallareksturs í umhverfi svimandi skatta til að halda allri útgerðinni í gangi, sem gætu svo sem hækkað aðeins, en bara á ríkt fólk.

Þeir flokkar eru að vísu til sem tala um að eyða hallarekstrinum og lækka skatta án þess að draga úr ríkisumsvifum að neinu ráði, en látum slíkt tal eiga sig.

Auðvitað er hægt að lækka bæði skatta og skuldir á sama tíma og útrýma verðbólgu í leiðinni - með því að leggja niður, einkavæða, selja og hreinlega lýsa yfir að hérna ætli ríkisvaldið að draga sig til baka og ef einhver sér þörf á viðkomandi þjónustu þá geti viðkomandi bara stofnað til hennar.

En þannig tal hef ég tæpast rekist á.

Spennandi kosningar? Kannski - það er enn tími til stefnu til að draga skítugar brækur einhvers úr skúffunni eða framkalla minnisleysi hjá frambjóðendum - en sjáum hvað setur.

	Viðreisn í mikilli sókn
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Fasistum fer núna töluvert fjölgandi er marka má tungutak pólitískra rétttrúnaðarpresta sem hafa fyrst og fremst þá skoðun að vera á öndverðri skoðun við Trump. Ef Trump vill A þá vilja þeir B. Ef hann segir að himininn sé blár þá er hann í raun grænn. Ef hann segir að veira hafi átt uppruna sinn á rannsóknarstofu þá varð hún til náttúrulega í leðurblökum. 

En eitthvað hefur skilgreiningin á fasisma breyst. Einu sinni boðuðu fasistar sterkt ríkisvald undir stjórn öflugs leiðtoga sem hélt því fram að að fólk sé ekkert án ríkisins og ríkið æðra fólkinu, og að þagga megi niður í öðrum skoðunum. Sem sagt, nútímalegur vinstrimaður að einhverju leyti, herskár einræðisherra að öðru. Ekki sami hlutur og að vera nútímalegur vinstrimaður, en margir skyldleikar. 

Í dag eru fasistar þeir sem vilja hafa hömlur á þessu ríkisvaldi, hægja á útþenslu þess, skattheimtu og yfirráðum yfir lífum einstaklinga, og eru sæmilega opnir fyrir mál- og tjáningarfrelsi. 

Gott og vel, það fer að styttast í að maður fari hreinlega að kalla sig fasista í nýju skilgreiningu þess orðs. Væri það ekki eitthvað?

Auðvitað hefur orðræða rétttrúnaðarprestanna fyrirsjáanlega ýtt þeim út í horn sem öllum er sama um. Svimandi fjárhæðir hafa farið í að borga Hollywood-stjörnum og frægum þáttastjórnendum til að kalla alla sem eru ekki á ystra jaðri vinstrisins fasista, nasista og rasista. Fjölmiðlar rétttrúnaðarprestanna laða að sér töluvert færra fólk en vinsælir hlaðvarpsstjórnendur. Almenningur er farinn að ranka aðeins við sér og tjá sig í gegnum atkvæðagreiðslur gegn firringunni, gefið að yfirvöld banni ekki stjórnmálaflokka á uppleið í svokölluðum lýðræðisríkjum. 

Fasistarnir svokölluðu eru miklu minni fasistar en þeir sem kalla þá fasista þegar miðað er við upprunalega skilgreiningu hugtaksins og það er farið að blasa við fleirum.

En kannski það að heyra að einhver sé kallaður fasisti sé vísbending um að þar sé rödd þess virði að hlusta á?

Umfjöllun evrópskra fjölmiðla um stjórnmálalandslagið í Bandaríkjunum er oft sérstök, svo ekki sé meira sagt, og fellur ágætlega að lýsingunum í þessum pistli, þar sem meðal annars er skrifað:

Íslenskir fjölmiðlar skilgreina hugtakið sérfræðingur af frjálslyndi og jákvæðni. Hafi menn fengið sér Big Mac í Disney World, spilað golf í Orlando og villst í Central Park eru þeir orðnir sérfræðingar í bandarískum stjórnmálum.

Gott dæmi er nýleg umfjöllun um konur sem fjarlægja sig núna af stefnumótamarkaðinum vegna ósættis við karlkynið eins og það leggur sig (nokkuð sem kemur væntanlega karlmönnum til góða og minnkar líkurnar á að lenda í baneitruðu sambandi). Þar segir meðal annars:

Er mörg­um kon­um ofboðið að karl­menn hafi kosið fram­bjóðanda sem hef­ur ekki aðeins verið sakaður um kyn­ferðisof­beldi af tug­um kvenna held­ur stóð einnig á bak við til­nefn­ing­ar þriggja hæsta­rétt­ar­dóm­ara sem greiddu at­kvæði með því að hnekkja stjórn­ar­skrár­vörðum rétti kvenna til þung­un­ar­rofs.

Þarna er öllu blandað saman. Það er gefið til kynna hér að dómari sem hefur hlotið útnefndingu úrskurði í málum að skapi þess sem tilnefndi, og verður það að teljast meðal langsóttari samsæriskenninga. Því er haldið fram að í stjórnarskrá Bandaríkjanna standi eitthvað sem heimili alríkinu að setja lög í öllum ríkjum Bandaríkjanna um fóstureyðingar og er hér með lýst eftir því hvaða ákvæði það nákvæmlega er. 

Nú er auðvitað ekkert nýtt við að hið opinbera seilist mun lengra í valdabrölti sínu en stjórnarskrár heimila, og fær maður jafnvel á tilfinninguna að það sé engin stjórnarskrá í gildi sem verji almenning gegn ásókn hins opinbera í frelsi og eigur. En það má með veikri von vona að dómstólar stöðvi slíka sjálftöku á völdum, og það er það sem Hæstiréttur Bandaríkjanna gerði í tilviki fóstureyðinga. Löggjöf um þær á heima í ríkjunum, ekki í Washington DC, rétt eins og íslensk löggjöf um fóstureyðingar er ákveðin af Alþingi en ekki Evrópusambandinu, Sameinuðu þjóðunum eða þýska þinginu.

Menn geta svo verið sammála eða ósammála - fundist að löggjöfin í Texas eða Þýskalandi eða hvar sem er ætti að vera öðruvísi - en það er bara allt önnur umræða. 

Hvað sem því líður þá er við hæfi að vitna aftur í pistilinn sem vísað var í hér að ofan:

Menn horfðu á Bandaríkin með skandinavísk frjálslyndisgleraugu á nefinu og höfðu litlar forsendur til að skilja hvað var að gerast. Þegar upp var staðið féllu þessir sérfræðingar allir á prófinu. Þeir unnu útfrá þröngum forsendum og óskhyggju sem giltu ekki þegar talið var upp úr kjörkössunum. 

Það er nefnilega það, og fjölgar þar með ástæðunum til að taka lítið mark á evrópskum „fréttaskýringum“ um bandarísk stjórnmál og jafnvel stjórnmálin eins og þau leggja sig, með veigamiklum undantekningum.

	Konur sniðganga karlmenn út af Trump
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt