Horfa á, skoða, velta fyrir sér, hugleiða, en hvað með að gera?

Eru eldgos það eina sem fá íslenska stjórnmálamenn til að standa upp úr hægindastólnum og bregðast við? Þegar eldgos ógnaði Grindavík var hægt að reisa varnargarða án þess að sóa tíma í umhverfismat á auðri víðáttu, endalaus kæruferli, rammaáætlanir, stofnanaflakk pappírsvinnu og hugleiðingar um afdrif gæsastofnsins. 

En þegar kemur að því að laga gatið á botni ríkissjóðs gerist ekkert. Þegar kemur að því að bregðast við orkuskortinum, sem nú þegar er skollinn á, gerist ekkert (nema jú að menn vilja færa orkuna eitthvað til). 

Einu sinni bar ég ákveðna virðingu fyrir þeim sem gáfu kost á sér í ábyrgðarstöður, hvort sem það voru frambjóðendur til formanns nemendafélags eða til sveitarstjórna og þings. Þetta fólk var jú að flagga skítugu nærfötunum sínum og setjast viljandi ofan í suðupott opinberrar umræðu í þeirri von um að fá að vinna góð verk.

Núna er sú virðing nánast búin að snúast um 180 gráður og orðin að algjörri óbeit. Einstaklingar sem stíga fram og lýsa hæfileikum sínum til að stjórna eru ekki einstaklingar með breið bök og hugsjónir. Þeir eru athyglissjúkir framapotarar sem stefna fyrst og fremst á að fá þægilega innivinnu, góð laun og mikla athygli. Þeir eru flestir hverjir lamaðir af hræðslu við blaðamenn og fámenna en háværa hópa og auðvitað alla á samfélagsmiðlum. Með réttu ætti að vísa hverjum þeim sem býður sig fram í stöðu stjórnmálamanns inn í barnaskóla þar sem þeir fá kennslu í lífsleikni og lestri og hvetja í staðinn einstaklinga sem hafa sannað sig í raunveruleikanum til að stíga fram.

Þá yrðu skýrslurnar eitthvað færri og auðvitað nefndirnar sem skrifa mörg orð um niðurstöður sem er búið að panta fyrirfram. Launakostnað ríkis og sveitarfélaga mætti skera niður um 50% með því að moka út möppudýrunum. Lausnir yrðu settar í framkvæmd þegar vandamálin skjóta upp kollinum í stað þess að leyfa vandamálum að þróast í ólæknandi myglusveppi á samfélaginu. 

Það yrði eitthvað!

En bjartsýni mín er vitaskuld hófsöm og áfram stefni ég að því að treysta fyrst og fremst á sjálfan mig og það tengslanet sem ég tel mig hafa byggt upp eða fæddist inn í, og hafa til vara úrræði sem þröngva mér ekki í fang hins opinbera.

Því sá sem er háður möppudýrum og blaðurstéttum er illa staddur. Nema hann sé hælisleitandi, auðvitað.

Hælisleitendakerfið kostar 16 milljarða

Það vantar nýja krísu til að losna við loftslagskirkjuna

Það blasir við að stjórnmálamenn hafa lofað upp í ermina á sér þegar kemur að minnkun á losun manna af koltvísýringi í andrúmsloftið og hafa jafnvel málað sig út í horn. Framleiðsla og verðmætasköpun flýr svæði þar sem orka er dýr og óáreiðanleg og vegferð Vesturlanda er einmitt sú að gera orku dýra og óáreiðanlega (með örfáum undantekningum).

Þegar stjórnmálamenn átta sig á því að þeir hafi verið plataðir þá játa þeir það sjaldan. Til að skera sig úr snörunni þurfa þeir því einhverja ástæðu eða afsökun til að segja: Heyrið mig, allt þetta loftslagstal um loftslagsmál er ennþá alveg rosalega mikilvægt og við þurfum að skoða þau betur en núna er skollin á krísa X og við þurfum að beina öllum kröftum okkar að því að leysa hana. Við getum svo í framhaldinu kíkt aftur á loftslagsmálin, ef einhver man eftir þeim þá.

Í sumum ríkjum hafa menn valið að fara mjúku leiðina framhjá loftslagskirkjunni. Í Svíþjóð, Frakklandi og fleiri ríkjum draga menn í engu úr hamfaratalinu en boða kjarnorku sem valkost við jarðefnaeldsneyti. Á heimsvísu er búist við að uppsett afl í kjarnorkuverum muni hafa þrefaldast árið 2050 miðað við daginn í dag. 

Rússagrýlan hristi líka eitthvað við mönnum. Hollendingar og Þjóðverjar ákváðu allt í einu að opna nýja gaslind í Norðursjó í fyrsta skipti í mörg ár og hraða sér nú að byggja ný gasrör til að mæta nýjum inngönguleiðum fyrir gasið til Evrópu: Í gegnum skip.

En það geta ekki allir smogið sér svona framhjá kolefnisprestunum. Yfirvöld margra ríkja hafa lofað því að leggja stór flæmi lands og sjávar undir tæki til að sjúga orku úr vind og sól. Þau hafa líka lofað að herða svo mikið að notkun jarðefnaeldsneytis að venjulegt fólk missir bílinn sinn og jafnvel hitann í húsinu (eða kuldann á sumrin). Núna fer að renna upp fyrir þeim að:

• Fátækt fólk þarf að kynda eða borða ef allt er dýrt - getur ekki gert bæði
• Grænu skattarnir eru ekki að breyta veðrinu og aðgerðirnar hafa ekkert að segja fyrir loftslagið
• Samkeppnishæfnin fuðrar upp 

Ekki allir stjórnmálamenn hata venjulegt fólk. Fólk er víða byrjað að kjósa stjórnmálamenn sem þessir hefðbundnu hata. Kuldaköst í orkukreppu kosta mörg mannlíf. 

Það sem þessa venjulegu stjórnmálamenn vantar til að forðast atvinnuleysi í framtíðinni er sem sagt einhver krísa X. 

Það getur verið stríð, ný veira eða algjört hrun orkuinnviðanna þegar öll græna orkan er komin í kerfið. Krísan þarf að vera nægilega alvarleg til að réttlæta að öllum gömlu loforðunum sé fleygt í ruslið en ekki svo alvarleg að stjórnmálamönnunum verði kennt um og þeir látnir fjúka (eða settir í gapastokkinn ef því er að skipta).

Allar góðar hugmyndir eru vel þegnar. Því fyrr sem stjórnmálamennirnir fá sína afsökun - sína krísu X - því fyrr losnum við við loftslagsráðuneyti, græna skatta og aðra vitleysu.

Lumar þú á hugmynd?

Vantar ekki sjöundu kröfuna?

Það er auðvelt að vera ungur með hugsjónir. Ungt fólk á Íslandi hefur tekið mörg málin inn á sig og látið í sér heyra. Ekkert að því auðvitað. Að vísu grjóthélt það kjafti þegar yfirvöld voru að eyðileggja fyrir þeim framtíðina með því að loka skólum og banna því að stunda félagslíf, en látum það liggja á milli hluta.

Það sem Ísrael er að gera í Palestínu er alveg skelfilegt. Auðvitað kölluðu hryðjaverkaárásir Hamas (undir fagnaðarlátum Palestínumanna) á viðbrögð en það er eitthvað annað og meira að gerast. Þjóðarmorð jafnvel.

Íslenskir nemendur hafa tilkynnt sínar sex kröfur en vantar ekki sjöundu kröfuna?

Vantar ekki að skora á Egyptaland að opna flóttamannabúðir frekar en að reisa múr sem lokar flóttamenn inni? Eða Jórdaníu, Sádi-Arabíu og önnur nágrannaríki? Er virkilega einhver lausn í því fólgin að dreifa flóttamönnum um alla Evrópu? Að hætta á glæpaöldu í kjölfarið, ef hún er ekki hreinlega hafin nú þegar? Að gera það að eina úrræði fólks á flótta að enda í einhverju framandi samfélagi sem skilur ekki viðhorf þeirra til kvenna og barna (svo ég orði hlutina mjög varfærið)? Samfélagi sem flóttamennirnir fyrirlíta jafnvel vegna lifnaðarhátta og ýmissa viðhorfa sem við á Vesturlöndum tökum sem sjálfsögðum hlutum (svo sem að það sé ekki í lagi að pynta samkynhneigða fyrir kynhneigð sína).

Ef rússneskt herskip réðist á Færeyjar og Færeyingum yrði stökkt á flótta þá er ég viss um að Íslendingar tækju við þeim opnum örmum (hið gangstæða er reyndar líklegra vegna þátttöku Íslendinga í strengjabrúðustríði Bandaríkjanna í Úkraínu). Þeir eru úr samskonar samfélagi, tungumálin eru svipuð og menningarárekstrar yrðu engir (þeir nota meira að segja íslenska kokkteilsósu og kaupa hana í Bónus í Færeyjum). Má ekki óska flóttamönnum frá Palestínu sömu möguleika? Að sjálfsögðu.

Mér finnst að þetta mætti verða sjöunda áskorun unga fólksins svo flóttamenn þurfi ekki að tvístrast fjarri heimahögum inn í samfélög sem þeir geta sýnilega ekki fótað sig í. Það væri sigur fyrir alla.

Nemendur í Hagaskóla í verkfall fyrir Palestínu

Ráðherra veit ekki hvað snýr upp né niður

Ráðherra hælisleitenda vill nú ekki meina að stofnanir sem heyri undir ráðuneyti hans séu að yfirbjóða venjulegt fólk á leigumarkaði til að koma þar fyrir hælileitendum og flóttamönnum. 

Voðalega er þetta loðið svar sem um leið stangast á við upplifun íbúa í Reykjanesbæ undanfarið ár eða svo:

Nú síðast berast fréttir af því að leigusalar kjósa að leigja Vinnumálastofnun húsnæði frekar en íbúum sveitarfélagsins. Jafnvel virðist hagkvæmara að leggja niður rekstur hótels, segja öllu starfsfólki upp vinnunni og leigja ríkinu herbergin.

Af hverju eru menn að tala með loðnum hætti? Eru ekki til gögn um þróun leiguverðs, fjölda leiguíbúða á markaði og allt þetta? Sundurliðað eftir staðsetningu og fleiru. Það má jú varla lána vini sínum aðgang að hluta bílskúrs án þess að þurfa skrá það í gagnagrunna ríkisins. Gögnin eru til. Er ekki einfaldlega hægt að fletta upp í þeim?

Ekki vantar heldur stofnanirnar sem taka saman gögn á ýmsa vegu um þróun hins og þessa: Húsnæðis- og mannvirkjastofnun, Þjóðskrá, Seðlabanki Íslands, Hagstofan. Geta þessar stofnanir ekki upplýst okkur um eitthvað?

Ef ekki þá kemst ráðherra auðvitað upp með að vita hvorki hvað snýr upp né niður og getur þannig haldið blaðamanni í skefjum. 

Um daginn fékk ég senda mynd frá vini mínum sem átti erindi í Borgartúnið. Myndinni, sem ég birti í þessari færslu, fylgdi skilaboð í þá veruna að allt þetta mætti leggja niður, nema kannski mötuneytið. Ætla ég að taka undir þá hugmynd.

Hafnar því að ríkið yfirbjóði leiguhúsnæði

Eyðublaðið segir nei

Fjarheilbrigðisþjónusta er sniðug. Ekki öll heilbrigðisþjónusta krefst þess að mæla eða skoða eitthvað. Oft duga orðin ein og sér. Þetta á til dæmis við um sálfræðiaðstoð. Fjarheilbrigðisþjónusta getur tengt saman sérfræðing og sjúkling þvert á landamæri og jafnvel heimshluta. Hún hefur færst mjög í aukana og fjölmörg fyrirtæki bjóða upp á lausnir.

Ég þekki íslenskan sálfræðing með kand.psyk. gráðu úr dönskum háskóla og búsettur í Danmörku og langar gjarnan að bjóða Íslendingum (á Íslandi) upp á sálfræðitíma. Er nú þegar með skjólstæðinga í mörgum ríkjum, eigið fyrirtæki og tíma aflögu. 

Það eina sem þarf að gera er að sækja um ýmis leyfi hjá Landlækni. Þá vandast málið! Eyðublöðin eru óleysanleg þrautaganga. Hérna er lítið dæmi:

Umsækjendur sem stundað hafa nám innan EES eða í Sviss þurfa, auk staðfests ljósrits af prófskírteini að skila inn: ...
Vottorði frá lögbæru stjórnvaldi í landi sem gaf út vitnisburð um formlega menntun og hæfi sem staðfestir að nám viðkomandi uppfylli skilyrði tilskipunar 2005/36/EB, um viðurkenningu á faglegri menntun og hæfi, samkvæmt reglugerð um viðurkenningu á faglegri menntun og hæfi heilbrigðisstarfsmanna frá öðrum EES-ríkjum, nr. 510/2020 (letter of confirmity). Stundum eru upplýsingar í þessum lið og liðnum á undan í einu skjali sem kallað er Certificate of Current Professional Status (CCPS)

Ekkert mál, er það nokkuð? Danskur háskóli er jú háskóli sem starfar samkvæmt fyrirmælum Evrópusambandsins. En hann telst víst ekki til hins lögbæra stjórnvalds og kannast ekki við að hafa slíka stöðu. Einhver konar fagráð sálfræðinga í Danmörku kannast ekki við þessa Evrópusambandstilskipun og hvaða vottorð er verið að tala um. Og ráðuneytið stendur á gati. Þetta litla vottorð fæst einfaldlega ekki gefið út af neinum. Fjarheilbrigðisþjónustan er því sjálfdautt verkefni.

Það er kannski ekki skrýtið að það vanti sálfræðinga og aðra heilbrigðisstarfsmenn á Íslandi. Eyðublöðin halda þeim rækilega í burtu. Kannski er það ásetningurinn?

Ræddu um tækifæri í fjarheilbrigðisþjónustu

Kennarar að mennta sig til gagnsleysis

Íslensk börn lóðfalla núna eins og saur í klósettskál í getu sinni til að reikna, lesa og skrifa og skrifa rétt svör í próf og PISA-kannanir. Þetta smitast í gegnum allt skólakerfið: Framhaldsskólar kvarta yfir illa undirbúnum nýnemum og háskólar kvarta yfir illa undirbúnum stúdentum. 

Spurningin er: Af hverju?

Sumir hafa nefnt skjánotkun barna. Aðrir tala um fjárskort. En hvað segja kennarar sjálfir? Jú, þeim vantar endurmenntun! Fleiri námskeið! Fleiri utanlandsferðir væntanlega líka en mér skilst að fáar starfsgreinar ferðist meira á kostnað annarra, kannski að þingmönnum, borgarfulltrúum og forstöðumönnum opinberra stofnana undanskildum.

Nánar tiltekið segir einn af talsmönnum kennara:

Þeir þættir sem kennarar benda á og hafa lengi kallað eftir snerta m.a. framboð á námsefni og námsgögnum. Nýleg úttekt um þann málaflokk styður málstað kennara: Þar þarf að gera betur. Einnig þarf að auka möguleika kennara á starfsþróun.

Er Gagn og gaman ekki lengur í boði? 

En gott og vel. Kennarar eru meðvitaðir um vandamálið þótt þeir sjái ekki hlut sinn í því. Þá er nú gott að það finnist krani fyrir skattfé með heitið Rannsóknasjóður Kennarasambands Íslands. Þar er nú auglýst eftir umsóknum um styrki. Hér verður einblínt á vandamálin! 

Áherslusvið sjóðsins að þessu sinni eru: 

• Árangursríkar kennsluaðferðir sem efla orðaforða, tjáningu, mál- og lesskilning
• Nám og kennsla barna og ungmenna með fjölbreyttan tungumála- og menningarbakgrunn
• Gæði kennslu og þróun kennsluhátta í afmörkuðum sviðum eða námsgreinum
• Staða hinsegin kennara í skólum
• Starfsþróun sem styður við faglegt skólastarf og starfsánægju kennara

Hér eru öll réttu orðin til staðar: Faglegt, starfsánægja kennara, kennsluaðferðir og annað gott. En þarna er líka að finna athyglisvert verkefni sem skattfé landsmanna á að renna í: Staða hinsegin kennara í skólum.

Samkvæmt Hagstofu Íslands eru á Íslandi samtals 132 einstaklingar sem skrá sig hvorki sem konu né karl, þ.e. skrá sig sem kynsegin. Það eru um 0,03% landsmanna.

Kennarasamband Íslands hefur á að skipa um 5000 félagsmönnum (með aðildarfélögum) ef marka má kjörskrá félagsins, og væntanlega eru flestir kennarar meðlimir enda fá þeir ekki að semja um eigin kaup og kjör. Ef ég gef mér að hlutfall kynsegin kennara sé það sama og hlutfall kynsegin Íslendinga í heild sinni þá eru það alls um 1-2 einstaklingar.

Sem sagt: Mjög mikilvægt að eyða fé í að rannsaka stöðu þeirra (öðruvísi en að boða þá báða á fund).

Menntakerfið er fyrir löngu komið út af sporinu. Það er farið að snúast um kennarana, þeirra þarfir, þeirra líðan og þeirra áhuga á vinnu sinni.

Skítt með börnin. Skítt með að menntun sé ekki í forgangi í menntakerfinu.

Staða íslenskra nemenda er kennurum að kenna. Þeir kunna ekki fag sitt. Þeir sem kunna það fá skammir í hattinn fyrir að setja fyrir of mikið, gefa of lágar einkunnir og tala venjulega íslensku frekar en afskræmið sem núna er verið að boða.

Það þarf að skera þetta í heild sinni úr snöru hins opinbera: Láta fé fylgja nemendum, einfalda námsskrá hins opinbera og koma á markaði fyrir menntun. Samkeppnismarkaði. Það þarf að færa foreldrum völdin og bræða í burtu stofnanabraginn af skólunum.

Nema auðvitað að fólki sé skítsama. Þá getur menntakerfið haldið áfram að snúast um starfsánægju kennara, starfsþróun þeirra og námskeiðahald, auk utanlandsferða. Líka þessara tveggja sem eru hinsegin/kynsegin.