Eru opinber gögn ónýt gögn?

Lengi vel hefur okkur verið sagt að opinber gögn séu hinn heilagi sannleikur. Yfirvöld safni saman tölfræðilegum upplýsingum og geri aðgengilegar án þess að hafa myndað sér skoðun á þeim. Gögnin eru gögnin. Túlkunin? Hún er svo eitthvað annað.

Þannig mátti til dæmis treysta því að fjöldi Íslendinga væri nokkuð áreiðanleg tala úr potti opinberra gagna. Fjöldi smitaðra. Fjöldi látinna. Lífslíkur. Glæpatíðni. Bara gögn, ekki satt? Opinber gögn sem hafa verið sannreynt, eru birt og svo má túlka þau að vild.

En er það svo? Eru opinber gögn einfaldlega gögn - staðreyndir sem má vinna með?

Nei, segja margir, og færa fyrir því góð rök. Ég fjalla um það betur seinna en vil sem upphitun bara benda á að opinber gögn eru bara gögn sem hið opinbera framleiðir. Þau eru afurð skapara þeirra. Þau má aðlaga, leiðrétta fyrir ýmsu, birta að öllu leyti eða að hluta, setja saman á nýjan hátt og auðvitað falsa.

Stundar íslenska ríkið einhverjar leikfimisæfingar með gögnin eins og þau raunverulega eru? Kannski. 

Það fræ sem ég sái hérna er: Opinber gögn eru ein tegund gagna. Aðrar tegundir eru til. Mögulega betri. Mögulega ekki. 

Sem sagt: Opinber gögn eru ekki endilega hin raunverulegu gögn. 

Og hverjum á að treysta þá?

Athugasemdir

[Ingólfur Sigurðsson, 16.10.2024 kl. 22:59]

Byrjum á bókasöfnum. Internetið er ákveðin útvíkkun á bókasöfnum - nema með samskiptamöguleika og fleiri möguleikum - myndrænum, osfv.

Í Bandaríkjunum er nú verið að stunda bókabrennur af ákveðnu tagi af wókistum, demókrötum, fjarlægja bækur úr bókasöfnum sem eru taldar óhollar börnum. Þar er karlremba, feðraveldi, klám og gagnkynhneigðarkynlíf óvinsælt efni fyrir wókista.

Gott og vel. Bókasöfnin breytast stöðugt, sérstaklega á okkar tímum. Ég hef tekið eftir bókasöfnum á Íslandi, gömlum menningarbókum er fleygt, þær gefnar, og söfnin fyllast af bókum eftir konur, um konur, sem mæra konur, sem hafa verið gefnar út á síðustu 30 árum.

Fræðikonur í Háskólanum banna orðið hann. Í stað maður telur, þá er hún telur, henni finnst, allt miðað við kvenkynið.

Internetið er eins, nema það er lagskipt. Fleiri koma að því.

Opinberum gögnum er hagrætt þar sem því er við komið. Ekki er allt birt. Fjölmargt er tekið niður.

Á Fésbókinni hafa dunið á mér og fleirum tilkynningar um sekt Þóru Arnórsdóttur og fleiri í Byrlunarmálinu. Þeim hefur þó fækkað eftir að málið var fellt niður.

En þarna eru róbótar sem nota íslenzkar fréttir til að búa til tilfinningu um að við séum öll eins, löndin og þjóðir ekki til, við séum öll í sömu súpunni, og íslenzkar fréttir séu kínverskar fréttir líka!

Gervigreindin stjórnar Netinu og öðrum þáttum æ meira. Róbótar og öpp. Þeim er einnig stýrt á ákveðinn hátt, inná ákveðnar brautir, ekki bara auglýsingastýring og notendamiðuð.

Fyrir 5000 árum á dögum kirkjubókanna, þá átti að skrá allt, ekki leggja mat á hlutina.

Maður sér það á stílnum á Íslendingasögunum, að hlutleysið er aðalmálið.

Ofgnótt upplýsinga er í nútímanum. Allt fullt af bergmálshellum.

Opinberar upplýsingar verða smám saman fórnarlömb þessarar þróunar.

Þú hefur margt til þíns máls, en ég myndi umorða fyrirsögnina. Opinber gögn eru að verða æ ótraustari, því Stóri bróðir ræður, 1984 er að rætast.