Þegar betur er að gáð

Meðferð evrópskra fjölmiðla á stjórnmálum í Bandaríkjunum er, og hefur lengi verið - eins og allir vita - alveg grímulaust einhliða. Alltaf er það góða sálin frá Demókrötum að takast á við illfyglið úr röðum Repúblikana. Ef marka mætti evrópska miðla þá ættu Bandaríkin helst ekki að bjóða upp á Repúblikana, eins hræðilegir og þeir eru í öllum málum. 

Til að tryggja að umfjöllunin sé ekki bara einhliða heldur líka ósanngjörn er svo farið í að segja sögur - oft lygasögur - og endurtaka þær á öllum rásum í sem flestum fréttum svo neytendur frétti fái það á tilfinninguna að verið sé að segja sannleikann.

Tökum lítið dæmi, úr frétt RÚV:

Mörg ríki {Bandaríkjanna] hafa hert lög um þungunarrof í kjölfar þess að hæstiréttur Bandaríkjanna felldi tímamótaúrskurð í máli Roe gegn Wade úr gildi árið 2022. Hann hafði tryggt stjórnarskrárvarinn rétt til þungunarrofs frá 1973. Þrír af fimm hæstaréttardómurum sem studdu ógildinguna voru skipaðir af Trump.

Fyrsta setningin er svo sem í lagi. Ákveðinn dómsúrskurður hafði verið kveðinn upp sem fól í sér fyrirmæli til ríkja Bandaríkjanna í málefnum fóstureyðinga (sem kallast iðulega þungunarrof í dag, kannski til að forða okkur frá því að sjá fyrir okkur fósturvísi á leið í klósettskálina).

En svo tekur spuninn við.

Hann hafði tryggt stjórnarskrárvarinn rétt til þungunarrofs frá 1973.

Dómsúrskurðinn hafði ekki tryggt neinn stjórnarskrárvarinn rétt. Dómurinn sjálfur var ígildi lagafyrirmæla sem var byggður á vafasömum stjórnarskrárlegum forsendum. Ríki Bandaríkjanna eru aðilar að stjórnarskránni en stjórnarskráin fjallar ekki um fóstureyðingar og alríkið getur því ekki kveðið á um fyrirkomulag fóstureyðinga í ríkjunum. Meira að segja stuðningsmenn dómsúrskurðarins höfðu margir hverjir vitað af þessum vafasömu forsendum dómsúrskurðar Hæstaréttar Bandaríkjanna. Endurskoðun á þeim dómsúrskurði leiddi einfaldlega til þeirrar niðurstöðu dómaranna að hann stæðist ekki stjórnarskrá.

Menn geta svo deilt um það hvort alríkið geti með einhverjum öðrum hætti skipt sér af málefnum fóstureyðinga í ríkjunum enda orðnir mjög liprir í að túlka stjórnarskránna, teygja hana og toga.

Áfram heldur spuninn:

Þrír af fimm hæstaréttardómurum sem studdu ógildinguna voru skipaðir af Trump.

Þarna vantar að nefna að einn dómaranna sem var skipaður af George W. Bush studdi ekki viðsnúninginn, en látum það eiga sig.

Hér er látið í það skína að Trump hafi viljað þessa tilteknu niðurstöðu Hæstaréttarins og skipað dómara sem hann vissi að myndu kjósa á ákveðinn hátt. Trump er kannski lúmskur stjórnmálamaður en ég held að svona leikflétta sé með öllu ómöguleg. Afstaða Trump er einföld og fellur að skoðun margra löglærðra: Stjórnarskráin heimilar ekki alríkinu að ákveða fyrirkomulag fóstureyðinga í einstaka ríkjum. Þessu ráða ríkin sjálf, rétt eins og Ísland ræður sínum málum og Þjóðverjar - með sínar töluvert meiri takmarkanir - ráða sínum. Mér finnst ólíklegt að Íslendingar vilji að Þjóðverjar eða Evrópusambandið ráði fyrirkomulagi fóstureyðinga á Íslandi. 

Hvað um það. Það er vissara að fara varlega þegar fjölmiðlar hafa ákveðið fyrirfram að taka grímulaust mjög einhliða afstöðu, kerfisbundið og ár eftir ár, óháð því hvað hver segir eða gerir. Þetta á sérstaklega við um evrópskar fréttir úr bandarískum stjórnmálum. Þar fá allar fréttir evrópskra miðla á sig blæ skoðanapistla án staðreynda.