Útverðir mannréttinda og tilhneiging til að gleyma

Í dag birtist grein eftir Arnar Þór Jónsson, lögmann, þar sem meðal annars segir:

Í kófinu breyttist réttarríkið í sóttvarnaríki. Mannréttindi borgaranna urðu að sjónhverfingu en lögregluríkinu óx fiskur um hrygg. Lögreglan fékk of mikil völd, án þess að dómsvaldið eða löggjafarvaldið stigju niður fæti og settu nægilega skýr mörk. Háskaleg skref voru stigin í átt til harðstjórnar án opinnar og lýðræðislegrar umræðu. Afleiðingar þessarar umbreytingar gætu orðið langvarandi.

Nú gæti einhverjum dottið í hug að kalla þetta ýkjur. Hvaða vitleysa! Hér er ennþá réttarríki, nema ef vera skyldi fyrir einstæða feður og nokkra skemmtikrafta! Lögreglan er bara það! Hér er ekkert lögregluríki!

Finnst mér því við hæfi að rifja upp frásögn ágætrar konu, sem skrifaði um afskaplega sérstaka upplifun sinni af lögreglunni í nóvember 2020, þegar samfélagið var að festa sig í fari smittalninga og því að halda unglingum einmana, meðal annarra uppátækja. Úr frásögn hennar (feitletrun mín):

Þeir vildu vita hversu margir væru samankomnir og báðu um að fá að koma inn. Ég steig út fyrir og spjallaði við þá en hleypti þeim ekki inn. Tók þá einn þeirra upp á því að gægjast inn um gluggann í von um að sjá hversu margir væru samankomnir. ... Varðstjórinn (sem einnig setti fótinn inn fyrir heimilisdyrnar til að koma í veg fyrir að ég gæti lokað dyrunum) veit að sjálfsögðu að þetta er brot á stjórnarskrá Íslands en þegar vírus sem smitar út yfir gröf og dauða  er annars vegar að þá virðist sem stjórnarskrárvarinn réttur eins og friðhelgi heimilisins sé fokinn út í veður og vind. ... Varðstjórinn tilkynnti áður en hann yfirgaf svæðið að mér bæri að segja rétt og satt frá og að ég ætti rétt á lögfræðingi. Reikna því með því að hann gefi út kæru. Gæti orðið áhugavert.

Viðkvæmari sálir hefðu sjálfsagt brotnað saman yfir því að þurfa eiga við þrjá fullvaxna karlmenn í lögreglubúningum (oftast, en ekki alltaf, kallaðir lögreglumenn) sem að auki hóta manni kæru og raða sér á húsveggina til að kíkja inn um gluggana. En ekki þessi sterka kona sem varð mér endalaus uppspretta hugrekkis og staðfestu á veirutímum, meðal annarra sem ég hef verið svo lánsamur að kynnast á seinustu misserum.

En ég spyr mig hvort sé nú verra: Að lögreglan vaði óhefluð yfir öll mörk eða að einhver blábjáninn í hverfinu hafi sigað lögreglunni á nágranna sinn af því nokkrir unglingar vildu taka sér hlé frá skjáfundum. Ég ætla mögulega að segja að nágranninn sé verri manneskja en lögreglumenn í hermannaleik. Það er jú góða fólkið - sem geta verið nágrannar þínir, samstarfsfólk og jafnvel vinir og kunningjar - sem halda yfirvöldum upplýstum um athafnir hinna sem hafa ekki fallið í réttu álögin. 

Ég tek undir með Arnari að það er undir manni sjálfum komið að standa vörð um frelsi sitt. Sem útfærsla gæti verið að velja ekki vini sem eru alltaf með óttann á réttum stað og frekar þá sem eru með hjartað á réttum stað. Er það ekki góð byrjun?

Athugasemdir

[Ásgrímur Hartmannsson, 11.3.2023 kl. 23:20]

Hversu mikla illsku framkvæmirðu þegar þú ert ósýnilegur?

Það er gömul spurning.

Hið sanna innræti fólks kemur fram við þær aðstæður, og það sem ég sé af þeirri reynzlu lofar ekki góðu.

[Geir Ágústsson, 12.3.2023 kl. 19:25]

Ásgrímur,

Það vantar ekki opinberar yfirlýsingar Íslendinga (og annarra) á miðlum eins og Twitter til að vita hverjir myndu manna njósnastofnanir og annað verra ef einhver hinna frægu einræðisherra og hershöfðingja kæmu fram á sjónarsviðið í dag. Því miður.