Boginn spenntur í botn

Ríkið skuldar ennþá stórfé og borgar milljarða á ári í vexti.

Ríkisreksturinn hefur aldrei kostað meira.

Allar áætlanir fram í tímann gera ráð fyrir áframhaldandi hagvexti og uppsveiflu. 

Háværar kröfur eru um enn meiri ríkisútgjöld, t.d. frá LHÍ, HÍ og íþróttafólki. Allir á bótum vilja auðvitað hærri bætur og hærra frítekjumark. Allir sjúklingar vilja betri meðferðir. Allir námsmenn vilja ódýrari kennslubækur og ritföng. Allir foreldrar vilja sleppa ódýrar frá barneignum sínum og umsjón með börnum sínum á skrifstofutíma. Allir sem hafa valið sér starfsframa sem borgar illa vilja styrki til að framfleyta sér, en krefjast þess um leið að þeir styrkir séu kallaðir "laun". 

Skattgreiðendur munu auðvitað þurfa að borga brúsann. Hér er nánast ómögulegt að skilja á milli skattgreiðenda. Ef heildarútgjöld ríkisins eru há og fara vaxandi þá er skattbyrðin í heild sinni há og þarf að aukast og allir skattgreiðendur munu þurfa að finna fyrir því. 

Nú þegar eru í gildi nánast allar af 100 skattahækkunum þáverandi vinstristjórnar. Núverandi ríkisstjórn hefur síður en svo trappað þær niður svo máli skiptir (og jafnvel lagt til fjölgun á sköttum, t.d. í formi vegatolla sem bætast þá við eldsneytis- og bifreiðagjöldin). 

Boginn er í stuttu máli spenntur alveg í botn og það er mjög lítið svigrúm til að takast á við umskipti.

Það má vel vera að íslenska hagkerfið standi vel, að skuldir séu viðráðanlegar og að útflutningsgreinarnar séu bjartsýnar. 

Ísland er hins vegar ekki einangrað hagkerfi. Í Bandaríkjunum eru blikur á lofti. Fjölmörg af stærstu hagkerfum heims eru tæknilega gjaldþrota. Það mun eitthvað gerast í náinni framtíð sem mun minna okkur rosalega á haustið 2008. Er þá ekki betra að skulda lítið, hafa sveigjanlegt og aðlögunarhæft hagkerfi, grannan ríkisrekstur og vel undirbúinn almenning? Jú. Ekkert slíkt er samt í pípunum. Þess í stað er lofað og lofað. Allir stjórnmálaflokkar lofa og lofa þótt sumir lofi meiru en aðrir. 

Þetta er hættuleg þróun og ég vara mjög við henni. 

Eykur áhættu í hagkerfinu

Athugasemdir

[Magnús (IP-tala skráð) 20.10.2017 kl. 10:54]

En skuldastaðan hefur batnað undanfarin ár: https://tradingeconomics.com/iceland/government-debt-to-gdp

[Geir Ágústsson, 20.10.2017 kl. 11:00]

Taktu eftir því hvað hún var hagstæð 2007, og engu að síður fannst vinstrimönnum ástæða til að taka hana upp í næstum því 100% af GDP á litlum 3-4 árum (fyrir utan allar skattahækkanirnar). 

Það þykir almennt ekkert sérstakt að skulda hálf árslaun sín í gamlar neysluskuldir sem nýtast ekki til neins í dag og gera ekki annað en safna vöxtum þar þarf að eltast við.

[Starbuck, 20.10.2017 kl. 12:11]

Ríkið skuldar stórfé vegna þess að það bjargaði einkafyrirtækjum í hruninu.  Ertu gjörsamlega blindur á það Geir?

Sjálfstæðisflokkurinn hefur náð að afreka það að láta innviði samfélagsins grotna niður (með tilheyrandi kostnaði) á sama tíma og hann hefur aukið skattbyrðar almennings (nema þeirra ríkustu náttúrlega) 

Það er rétt að það eru blikur á lofti en það er ekki of miklum ríkisrekstri um að kenna.

[Starbuck, 20.10.2017 kl. 12:18]

Merkilegt að Geir hafi áhyggjur af loforðum stjórnmálamanna.  Sjálfstæðisflokkurinn hefur verið að lofa því að lækka skatta a.m.k. síðustu 25 árin en svo hefur hann bara aukið skattbyrðina.

[Starbuck, 20.10.2017 kl. 12:36]

Ætli það sé ekki meiri ástæða til að óttast ýmislegt sem gæti verið gert án þess að því hafi verið sérstaklega lofað í aðdraganda kosninga.  Einkavinavæðing bankanna á sínum tíma er náttúrlega gott dæmi um slíkt.

[Geir Ágústsson, 20.10.2017 kl. 13:37]

Starbuck,

Hugsaðu þér: Á Íslandi er flokkur sem lofar því að lækka skatta en tekst svo ekki að láta skattalækkanir elta launaskrið í landinu þannig að margir ruglast í ríminu og telja hann vera að hækka skatta. Hann afnemur vissulega hitt og þetta - tolla hér og vörugjöld þar - en bætir svo við öðrum. Allt þetta frá flokki sem talar mikið um að lækka skatta.

Svo erum við með aðra flokka sem lofa því ekki að lækka skatta, en lofa stundum að hækka þá ekki. Þegar þeir eru í stjórn eru skattar svo settir á himinfljúgandi hækkunarhrinu.

Svona til að túlka orð stjórnmálamanna á íslensku má því segja:

"Ég vil lækka skatta" = mjög hóflegar og litlar skattalækkanir sem ná ekki einu sinni að fylgja eftir launaskriði landsmanna svo skattbyrðin eykst.

"Ég vil ekki lækka skatta, en ætla ekki endilega að hækka þá" = skattar eru settir í hæstu hæðir.

Ekki láta blekkjast. 

[Starbuck, 20.10.2017 kl. 21:26]

1993-2007 Sjálfstæðisflokkurinn við völd allan tímann > 10-14% hækkun skatthlutfalls hjá þeim tekjulægstu, 15% lækkun skatthlutfalls hjá þeim allra tekjuhæstu (heimild: Íslenska skattkerfið: Samkeppnishæfni og skilvirkni tafla 7.2). Það þýðir ekki að tala bara almennt um skattalækkanir þegar það eru bara þeir ríkustu sem njóta þeirra en hinir fá bara að borga meira.

Þú segir að Sjálfstæðisflokknum hafi ekki tekist að láta skattalækkanir elta launaskrið og ert þá væntanlega að vísa í að perónuafslátturinn hefur hækkað allt of lítið.   Þú virðist ekki átta þig á því að það að láta persónuafsláttinn ekki hækka í samræmi við hækkun launa og verðlags er í raun dulin skattahækkun.  Það er mjög einfalt að láta það takast hækka persónuafsláttinn þannig að skattbyrði minnki almennt.

[Sindri Karl Sigurðsson, 20.10.2017 kl. 23:27]

Miðað við það sem þið segið báðir, Geir og kaffibollinn, þá er nokkuð ljóst að best er að hafa skattinn einfaldlega flatan og þar með er málið dautt. En... Réttilega er bent á að persónuafslátturinn þarf þar með að hækka.

Aðal málið er samt sem áður útbástur hins opinbera, hann þarf að stöðva strax. Þessi útúrsnúningur varðandi innviði og slíkt er að sjálfsögðu hljóm eitt á meðan verið er að veita peningum skattgreiðenda í grænar torfur og svartan sand, svo eitthvað sé nefnt.