Fyrirkomulag kjarasamninga

Ég hef unnið vinnu sem var launuð „samkvæmt kjarasamningum“. Þegar ég bað um launahækkun í slíkum aðstæðum var mér sagt að ég væri nú þegar „á hæsta taxtanum“ sem gilti um mitt starf. Ég þekki duglega konu sem fékk sama skilaboð. Já, auðvitað áttu skilið launahækkun miðað við ábyrgð og álag en því miður: Kjarasamningurinn segir nei.

Þar með er ekki sagt að launahækkun sé bönnuð eins og ég skil það. Atvinnuveitendur geta líka farið aðrar leiðir: Boðið upp á aksturspeninga og fasta yfirvinnu og annað slíkt. En það má engu að síður færa rök fyrir því að kjarasamningar séu verkfæri atvinnurekenda til að halda launum niðri, líka hjá starfsfólki sem skarar fram úr. Hvers vegna ekki? Það er ekki eins og betri kjör bjóðist á öðrum vinnustöðum sem fylgja sömu kjarasamningum. Læknar, hjúkrunarfræðingar, kennarar og fleiri sem reiða sig nánast algjörlega á hið opinbera um atvinnu eru bundnir við kjarasamningana, frekar en að atvinnurekendur séu bundnir af þeim.

Það er því frekar sorglegt að hugsa til þess að framúrskarandi kennarar, sem standast álagið og kröfurnar og hlaupa jafnvel oft í forföll ofan á eigin verkefni, geti ekki fengið umbun við hæfi. Þess í stað þurfa þeir að sætta sig við meðallaunin - laun þeirra sem veikjast kerfisbundið einu sinni í mánuði eða skilja eftir sig sviðna jörð í kennslustofunum. Margir kennarar vinna af mikilli ástríðu og skila af sér ánægðum nemendum sem í raun læra eitthvað. Þeim vantar bara skólahúsnæði sem gerir ekki kennara og nemendur veika.

Vandi kennara er ekki skortur á fjármagni - grunnskólar á Íslandi kosta meira á nemanda en í flestum þróuðum ríkjum. Peningurinn fer hins vegar á ranga staði, kerfisbundið. Hvert nákvæmlega veit ég ekki.

Er ekki kominn tími til að skera skólakerfið úr snöru hins opinbera? Slík aðgerð er vel þekkt og hefur dugað ágætlega á öðrum sviðum þar sem kostnaðurinn var alltaf á uppleið en ánægja skjólstæðinga á niðurleið.

Kröfur kennara „mikil vonbrigði“

Gaman að láta klappa fyrir sér

Fyrir utan ráðhús Reykjavíkur, höfuðstaðs Íslands, mun fáni Úkraínu blakta um alla framtíð eða „þar til Úkraína hef­ur sigrað“ eins og borgarstjóri orðar það.

Ekki fánar annarra ríkja sem eru í átökum og að eiga við innrás. Ekki fáni Armeníu, Kúrda, Palestínu, Líbanon eða Tævan.

Ekki fánar sem tákna samstöðu með fjölskyldum sem hafa séð á eftir heilu rútunum fullum af börnum í hendur mannræningja í Afríku, kvenna sem eru neyddar til að hylja á sér hár og líkama í Miðausturlöndum eða samkynhneigðra sem róttækir múslímar varpa fram af húsþökum.

Nei, fáni Úkraínu, eins spilltasta ríkis Evrópu og þótt víðar væri leitað, þar sem er nýbúið að afnema lýðræðið í raun, takmarka notkun á tungumáli stærsta minnihlutahópsins í ríkinu, ofsækja trúarsamfélög og ræna ungum mönnum úti á götu og senda á víglínur. Þar sem málfrelsið er takmarkað, fjölmiðlar eru strengjabrúður og ríkinu stjórnað með tilskipunum.

Vissulega ríki sem rússneskir hermenn eru að hakka í sig, eitt þorp í einu, en ekki ríki engla og dýrlinga.

Vissulega ríki þar sem almennir borgarar þurfa hjálp og aðstoð, en ekki ríki með hreinan skjöld.

Af hverju fær Úkraína alla þessa athygli eða Tjetjenía fékk að sigla sinn sjó á sínum tíma?

Var ekki nóg af peningaþvottavélum vestrænna milljarðamæringa og stjórnmálamanna í Tjetjeníu? Ekki nóg af ólöglegum rannsóknarstofum? Ekki nóg af tilraunastofum í leynilegu braski? 

En heyrðu nú mig! Ef Rússar fá yfirráð yfir Austur-Úkraínu munu þá rússneskir hermenn ekki halda áfram og labba inn í Vestur-Úkraínu og loks Pólland? Eflist Pútín ekki í mikilmennskubrjálæði sínu? Er ekki hjarta Evrópu í hættu? Það vantar ekki samsæriskenningarnar en þær réttlæta ekkert og flækja jafnvel bara myndina.

Fáni Úkraínu mun sennilega verða tekinn niður þegar mönnum dettur í hug að setjast niður og ræða ástand Austur-Úkraníu fyrir alvöru. Kannski er Austur-Evrópa sem sjálfstætt ríki friðsælasta lausnin sem dregur úr kúgun íbúanna, eða aukið sjálfræði eins og Minsk-samningarnir á sínum tíma gengu út á en enginn hafði fyrir að virða. Kannski að deila kökunni eftir niðurstöðum íbúakosninga sem alþjóðasamfélagið fær að fylgjast með og getur þar með treyst á. Það hlýtur að vera valkostur við stríð sem menn fara að fá áhuga á.

En að moka endalausum skrokkum, vopnum og peningum í hakkavélina er engin lausn, og að flagga fyrir slíkum áætlunum engin manngæska.

Segir fánann munu blakta við hún „þar til Úkraína sigrar“

Orðið erfiðara að greina á milli gríns og raunveruleika

Margir kannast við háðsádeilusíður eins og The Onion og The Babylon Bee og muna eftir íslensku síðunni Baggalútur. Á slíkum síðum eru búnar til „fréttir“ sem gera grín að atburðum líðandi stundar og oft tekst svo vel til að kaffið frussast yfir lyklaborðið. 

En að halda úti svona síðum er orðið erfiðara. Í viðtali við einn af höfundum The Babylon Bee sagði hann að fólk geti ekki lengur greint á milli uppskáldaðs gríns og raunveruleikans. „Fréttir“ hafi meira að segja verið teknar fyrir í staðreyndakönnun (fact check) og þar mjög hátíðlega lýst yfir að þær séu ósannar eða bara kaldhæðin ádeila. 

Ég minnist þessa þegar ég sé sum af ummælum frambjóðenda til Alþingis þessa dagana. Ef Baggalútur væri enn að störfum þá væri oft erfitt að greina í milli fyrirsagna hans og fyrirsagna alvörugefinna fjölmiðla. 

Er þetta ástand kjósendum að kenna sem verðlauna umbúðir en ekki innihald? Eða flokksforystum? Allt kapp virðist lagt á að finna fræg andlit - er það ekki ávísun á einhver ósköp? Verður þingsalurinn fullur af galtómum athyglissjúklingum að loknum kosningum? Af fólki sem er bara að leita að þægilegri innivinnu - einhverju sviði til að sýna sig á?

Maður leyfir sér að óttast aðeins. 

En í millitíðinni er þá bara að njóta afþreyingarinnar, hvort sem hún birtist á RÚV eða hjá The Babylon Bee. Munurinn er hvort eð er hverfandi.

Píratar vilja ekki fleiri baðlón

Kennarar þurfa vinnufrið frá hinu opinbera

Ein af áskorunum kennara á Íslandi í dag er að eiga við endalausar nýjar kröfur og óskir yfirvalda. Þeim er gert að innleiða hitt og þetta plagg í kennsluna án þess að nokkuð komi í staðinn og án þess að nokkurs staðar sé dregið úr öðrum kröfum. 

Með því að innleiða endalausan fjölda af markmiðum eru líkurnar á að ná einhverjum þeirra minnkaðar töluvert.

Nú ákvað ég að kíkja aðeins í eitthvað sem kallast aðalnámskrá grunnskólanna. En sá frumskógur!

Tökum dæmi af handahófi: Í lok 4. bekkjar á 10 ára nemandi að „geta bent á dæmi um lýðræðislega þætti í nærsamfélaginu“ og „rætt um samfélagið og notað valin hugtök í því samhengi“.

Í raunveruleikanum hefur þetta barn varla náð tökum á lestri og stærðfræði ef marka má kannanir.

Ég legg til að draga ríkið og hið opinbera eins og það leggur sig algjörlega út úr framleiðslu á menntun í samfélaginu. Fé verði þess í stað úthlutað, eyrnamerkt barninu, og skólar geta svo keppt um að fá viðkomandi barn til sín. Tvisvar eða þrisvar á námsferlinum verði lagt fyrir staðlað próf í helstu fögum (stærðfræði, íslensku og mögulega einhverjum öðrum tungumálum), og það seinasta auðvitað staðlað og samræmt próf sem framhaldsskólar geta treyst á að mæli stöðu nemanda. 

Þannig mætti færa menntamál undir fjármálaráðuneytið og leggja niður menntamálaráðuneytið eða gera að skrifstofu í öðru ráðuneyti. 

Þannig fá skólar svigrúm til að koma til móts við nemendur og einbeita sér að kenna þeim nauðsynlega færni en ekki allskyns háfleyga dellu.

Væri það ekki eitthvað? Að gefa kennurum og skólum vinnufrið frá hinu opinbera? Það held ég.

Skammarlegt áhuga- og metnaðarleysi

Málað yfir myndina

Af einhverjum ástæðum er núna fráfarandi borgarstjóri kominn ofarlega á lista Samfylkingarinnar fyrir komandi kosningar. Þetta hlýtur að vera formanni flokksins þvert um geð, enda kom hún fersk inn úr atvinnulífinu og hefur talað með skýrum hætti miðað við jafnaðarmann: Ætlar að hækka skatta til að leysa öll önnur vandamál. 

Núna situr hún uppi með borgarstjórann sem skildi eftir sig sviðna jörð og allt í klessu.

Hvað er þá til ráða? Úr því hún neyddist til að taka inn þennan ónýta frambjóðanda, hvað á að gera við hann?

Jú, lofa því að hann muni ekki fá að ráða neinu ef hann kemst á þing. Verður ekki ráðherra. Kemur bara inn með reynslu, hvað sem það nú þýðir. Reynslu í hverju? Skiptir ekki máli? Verðmæta reynslu? Væntanlega ekki.

Svo formaðurinn hefur varla fengið að kynna listann sinn þegar hún byrjar að mála yfir myndina af manninum í 2. sæti listans. Eða a.m.k. að fá fólk til að líta annað.

Auðvitað geta stjórnmál verið flókin og full af málamiðlunum. Innan flokka eru líka stjórnmál í gangi - þessi armur og hinn. Gamla draugasveitin í Samfylkingunni hefur sennilega þrýst á að fá sinn mann ofarlega á lista og hægri-kratarnir neyðst til að samþykkja það í skiptum fyrir eitthvað annað.

En hvað sem því líður þá er atkvæði til Samfylkingarinnar í Reykjavík atkvæði til borgarstjórans sem borgarbúar hafa svo lengi reynt að losna við en birtist alltaf aftur, alltaf brosandi, aldrei tilbúinn að svara símtölum þegar skólpið lekur í sjóinn og skólarnir mygla, en alltaf mættur á staðinn til að klippa borðana.

Hvers eiga Reykvíkingar að gjalda?

Kristrún: „Hann er þarna í stuðningshlutverki“

Allir flokkar, nema Samfylking, fengu aukastig

Mikið kapphlaup er núna í gangi hjá öllum flokkum að manna lista fyrir komandi kosningar til Alþingis. Oft er áherslan á að sækja í þjóðþekkta einstaklinga sem þarf lítið að kynna og sem um leið þurfa lítið að segja. Reynslan sýnir að kjósendur kjósa þá sem þeir kunna nöfnin á frekar en þá sem hafa eitthvað til borðs að bera. Og gott og vel, flokkar aðlaga hegðun sína að því.

En er ekki hægt að ganga of langt þarna?

Núna hefur verið tilkynnt að fráfarandi borgarstjóri Reykjavíkur, sem hefur tekið kjósendur í Reykjavík þrjú kjörtímabil að losna við, verði í 2. sæti á lista Samfylkingar í Reykjavík. Af því hann er þekkt nafn, væntanlega. 

Hjálpi mér.

Og svo er það þríeykið sem mokaði Íslandi í glötun. Líka á lista í efstu sætum hjá sama flokki.

Flokki sem vel á minnst mælist efstur í könnunum í dag.

Það væri athyglisvert að flokkur sem sér fram á að sigra kosningar verði að hæli fyrir alla þá sem skilja eftir sig sviðna jörð. Það virkar mögulega til að sigra kosningar en væri um leið sambærilegt við að gera glæpamenn að dómurum í eigin málum. 

Sjáum hvað setur, en kjósendur fá nóg að hugleiða, vægast sagt.

Og kannski geta núna allir flokkar, nema Samfylking sinubrennara, hlakkað til aukastigs í skoðanakönnunum.

Dönsk naflaskoðun á veirutímum

Dönsk yfirvöld ætla að fara í rannsókn á því hvernig þeim tókst til á veirutímum. 

Þetta sá ég ekki fyrir. Danir hafa meira og minna gleymt veirutímum og gera jafnvel stólpagrín að hræðslunni sem greip um sig. Ekki hafði ég hugmynd um að það væri búið að undirbúa rannsókn á viðbrögðum yfirvalda og núna búið að finna peningana til að hefjast handa. 

Ekki veit ég hvort þetta verði raunveruleg rannsókn eða hvítþvottur. Það kemur væntanlega ljós. En fyrsta skrefið er einhver rannsókn. Hana má svo gagnrýna eða taka undir.

Hvað með Íslendinga? Á ekki að rannsaka neitt? Eða bara að láta eins og ekkert sé? Jafnvel þótt afleiðingar veirutími herji ennþá mjög á íslenskt samfélag? Verðbólgan, umframdauðsföllin, lág fæðingatíðnin, margt fleira.

Ætli það ekki og nú þegar megnið af þríeyki dauðans er komið efst á lista þess flokks sem mælist stærstur í könnunum er næsta víst að andspyrnan við að hefja rannsókn verði mikil á þinginu að loknum kosningum.

Auðvitað er engin skylda að læra af mistökum sínum eða annarra. Sumir þurfa að gera mistök oftar en aðrir til að læra. Í bekknum sitja tossarnir aftast og gera sömu mistökin aftur og aftur, eða afrita mistök annarra. Er það lýsing á Íslendingum?

Bólusetningarstaða

Langt er síðan yfirvöld hættu að tala um bólusetningarstöðu þeirra sem af einhverjum ástæðum hafa þurft að leita á náðir heilbrigðiskerfisins í tengslum við heimsfaraldursveiruna. Þessu var hætt þegar bólusettir fóru að taka fram úr í allri slíkri tölfræði og enda svo á að vera nokkurn veginn eini hópurinn sem þurfti - og þarf - heilbrigðisþjónustu vegna veirunnar. 

En afleiðingar veirutíma eru ekki að baki - fjarri því. Sprauturnar eru ennþá að herja á líkama þeirra sem þáðu þær og jafnvel taka suma af lífi. Um þetta hefur ítrekað verið fjallað hér og víðar og ekkert lát á því. Yfirvöld reyna að hunsa allar ábendingar í þessu máli enda sitja þar enn flestir á sínum stólum síðan á veirutímum og vilja ekki játa nein mistök. Sumir stefna svo á þing og munu þar vinna gegn öllum tilraunum til að gera upp veirutíma sem ætti þó að vera sjálfsagt mál og vinna við það ætti að vera fyrir löngu hafin.

Ekki duga blaðamenn svo til að kryfja málin. Þeir umorða einfaldlega fréttatilkynningar yfirvalda og gera úr þeim „fréttir“. Enginn tekur upp símann og spyr augljósra spurninga. Það er þá gott að vita af öðrum uppsprettum upplýsinga sem hafa reynst mun betur á veirutímum og jafnvel í öðrum málum. Má þar nefna The Epoch Times, Alex Berenson og Tom Woods, auk Íslendinga eins og þeirra að baki Ábyrgri framtíð og Frelsi og ábyrgð.

En umfram allt þarf að hugsa gagnrýnið og lesa ekki bara það sem er skrifað heldur líka það sem ekki er skrifað.

30% með langvarandi áhrif covid

Frambjóðendur og sviðin jörð

Er vænlegt fyrir frambjóðendur til kosninga að hafa skilið eftir sig sviðna jörð, gjaldþrot og heilsufarshörmungar?

Ekki get ég svarað því en hitt er ljóst að enginn skortur er á nákvæmlega svona frambjóðendum til Alþingiskosninga í nóvember.

Landlæknirinn, Alma, vill gerast oddviti hjá Samfylkingunni og sennilega heilbrigðismálaráðherra ef hún nær inn á þing. Þar getur hún staðið í vegi fyrir öllum tilraunum til að gera upp veirutímana og þær afleiðingar sem landsmenn kljást ennþá við vegna aðgerða stjórnvalda: Gríðarlega há umframdauðsföll, fækkun fæddra barna og fjáraustur úr hvers kyns sjúkrasjóðum. 

Yfirlöggan, Víðir, sem er þekktastur fyrir það undanfarið að skerða aðgengi að heilum bæ að nauðsynjalausu, vill líka komast á þing. Þetta er maðurinn sem bannaði ungu fólki að hittast en hélt svo sjálfur partý í eldhúsinu og náði sér þar í veirusmit og margir aðrir.

Borgarstjórinn fráfarandi, Dagur, lætur nú kanna áhuga á sjálfum sér til þings. Hann skildi eftir sig borg á hvínandi kúpunni (auk annarra vandræða) og þar reyna nú aðrir að halda uppi þjónustu fyrir lánsfé og vonast eftir kraftaverki. Á meðan þarf að skerða opnunartíma, rýma heilu húsin og fægja grænu skófluna sem var veitt fyrir ónýtan (en regnbogavottaðan) leikskóla. 

Það virðist því efla metnað fólks að hafa skilið eftir sig sviðna jörð. Uppstillinganefndir falla væntanlega einhverjar fyrir því - þetta eru jú þjóðþekkt nöfn sem þarf lítið að auglýsa - en hvað ætli kjósendur segi?

Spurningar keyptar til að kanna áhuga á Degi

Allar réttu vottanirnar

Leikskólinn Brákarborg opnaði á nýjum stað sumarið 2022 í endurgerðu húsnæði. Framkvæmdin er Breeam vottuð og hlaut Grænu skófluna fyrir umhverfisvæna hönnun. Breeam-vottun þýðir að framkvæmdin skorar hátt á hinum svokölluðu ESG mælikvörðum sem samtök milljarðamæringa og stjórnmálamanna halda mjög á lofti og verðlauna sýndarmennsku umfram allt. 

Með alla þessa áherslu á dyggðir og umhverfisvernd kemur nánast ekki á óvart að hönnun burðarvirkis hafi leikið aukaatriði enda er það eina sem stendur á heimasíðu burðarþolshönnuðarins orðið „emptyness“ sem er furðulega góð lýsing á allri Brákarborgar-vegferðinni.

Þetta er mögulega alveg rosalega góður lærdómur. Í stað þess að keppast við allskyns vottanir sem engu skila nema kostnaði þá þurfi menn að leggja meiri áherslu á að vinna vinnuna sína: Byggja hús sem stendur, og auðvitað sleppa því að hlaða torfi ofan á þakið á því. 

Lærdómurinn nær jafnvel langt út fyrir byggingaframkvæmdir. Við ættum að vinna að því að leggja niður jafnlaunavottanir og hætta að hugsa um hringrásarhagkerfi sem kallar á sorpflokkun niður í öreindir, hætta að skerða orkuinnihald eldsneytis og skattpína hagkvæmar bifreiðir á meðan lúxusbifreiðir efnafólks eru niðurgreiddar. Hætta að reyna bjarga öllum fátækum heimsins með velferðarkerfi lands sem hefur færri en hálfa milljón íbúa. Yfirgefa Mannréttindadómstól Evrópu og Parísarsamkomulagið. 

Með öðrum orðum að taka reynsluna af Brákarborg alla leið: Hætta dyggðaflöggun og snúa aftur til raunveruleikans þar sem hús standa, fólk fær að henda ruslinu í ruslatunnuna og bíllinn sýgur ekki í sig allt rekstrarfé heimila.

Er von í komandi kosningum? Varla.

En með tíð og tíma verða kannski nógu margir nógu þreyttir á vottunarvitleysunni og heimsfaraldursþvælunni til að eitthvað dragi úr hvoru tveggja.

Þungi af steypu og torfi meiri en þakið þolir