Umframdauðföll: Óvæntur hvalreki ríkisins

Við getum nú lesið í fréttum að milljarðarnir streyma óvænt inn í ríkissjóð í gegnum dauðaskattinn, þegar lík eru rænd á meðan þau eru að kólna án þess að erfingjar geti nokkuð að gert, stundum kallaður erfðafjárskattur. Við erum ekki að tala um einhverjar smáupphæðir:

Gert er ráð fyrir miklu meiri tekjum ríkisins af erfðafjárskatti á næsta ári en var áætlað í fjárlögum þessa árs. Upphæðin fer úr 8,8 milljörðum í 14,5 milljarða króna. Það segir þó ekki alla söguna því erfðafjárskatturinn sem hefur skilað sér í ríkissjóð í ár er langt umfram væntingar, hann verður líklega orðinn um 13,5 milljarðar áður en gamlársdagur rennur upp.

Menn hafa í sjálfu sér ekki aðrar skýringar en þær að fólk sé í auknum mæli að tæma sjóði sína í vasa erfingja með fyrirframgreiddum erfðagreiðslum, og þar lætur blaðamaður staðar numið, að sjálfsögðu.

En þeir eru fleiri sem upplifa ávinning af því að líkin hrannist upp - sannkallaðir hvalrekar sem næra þá sem að þeim koma. Útfararstofur og líkkistusmiðir hljóta að vera upplifa svipað góðæri enda deyr fólk nú meira en venjulega, svo nemur tugum prósenta, og þá gjarnan nokkrum mánuðum í kjölfar umfangsmikilla sprautuherferða ríkisvaldsins. 

Nú grisja menn oft skóga og ýmsar ríkisstjórnir grisja gjarnan í ákveðnum (og fjölgandi) þjóðfélagshópum. Grisjun leiðir til aukins svigrúm fyrir þá sem lifa hana af. Núna baðar ríkisvaldið sig í dauðasköttum og virðist alsælt. Mögulega eru biðlistar á hjúkrunarheimili fyrir aldraða líka að styttast samhliða vaxandi álagi á hjartadeildir spítalanna vegna ungmenna. Erfitt að segja, enda gegnsæið lítið, og það af ásetningi.

Ríkisvaldið á Íslandi telur að ástandið muni vara lengur og áætlar að enn meira muni skila sér af dauðasköttum á næsta ári en árinu sem er að líða, jafnvel þótt stofnanir sem fylgjast með umframdauðsföllum telji að þau séu nú komin í eðlilegt horf á ný. Það er auðvitað vitað að skattar á þá lifandi hafa ekki dugað hinu opinbera í langan tíma og að þeir dauðu þurfi því að leggja sitt af mörkum, svo sjáum hvað setur nú þegar fólk er hætt að láta plata sig í fleiri sprautur.

Athugasemdir

[Eggert Guðmundsson, 18.9.2023 kl. 09:07]

Gott og þarft innlegg

[Birgir Loftsson, 18.9.2023 kl. 14:01]

Erfðafjárskattur er rán, ekkert annað.   En hvernig ætlar ríkið að sjá út hvenær fólk er að greiða ættingjum út arfinn fyrirfram?

[Geir Ágústsson, 18.9.2023 kl. 15:33]

Birgir,

Það er ekkert mál og einföld framkvæmd. Mögulega er fólk að forða sparnaði frá verðbólgubáli og koma í hendur afkvæma sinna. En um leið skrýtið ef þetta er að gerast í svona miklu meiri mæli en venjulega því dauðaskatturinn hefur ekki verið hærri í fjölda ára. 

[Helga Dögg Sverrisdóttir (IP-tala skráð) 18.9.2023 kl. 17:34]

Eini kosturinn við að húsnæði hafi hækkað, erfðafjárskatturinn er hærri eftir þessar skattfrjálsu 5 milljónir. Hús sem áður kostaði 20 milljónir kostar nú 80 milljónir, svo hækkunin á sér sennilega skýringu.

[Guðmundur Ásgeirsson, 18.9.2023 kl. 19:32]

Skattfrelsismörk erfðafjárskatts eru nú 5.757.759 kr. Þau sem eru ríkari en það verða sífellt ríkari og kannski skýrir það að einhverju leyti auknar skattgreiðslur af erfðafé.

Sorglegast er samt þegar eftirlifandi börn erfa foreldra sem eiga ekkert nema kannski skuldlítið húsnæði, jafnvel æskuheimilið, en neyðast til að selja það til að geta greitt erfðaskattinn. Til að auka enn á óréttlætið missa þau við það rétt á helmingsafslætti af stimpilgjöldum ef þeim tekst seinna að eignast eigið húsnæði, því þá teljast þau ekki vera "fyrstu kaupendur" jafnvel þó þau hafi aldrei áður keypt húsnæði.

[Geir Ágústsson, 18.9.2023 kl. 20:49]

Helga og Guðmundur,

Ekki þetta fjas! Bjarni Ben er alsæll með milljarðana sem renna í vexti vegna þess að hann og hans fólk drápu hagkerfið og settu á bætur. Frumvarp um niðurfellingu stimpilgjalda verður, enn og aftur, lóðfellt, ef það fær svo mikið að komast á dagskrá. Af hverju að leyfa eitthvað almennt og skilar engum atkvæðum sem er leyft sértækt og skilar mögulega atkvæðum?