Ekki lengur fyndið

Áhrifamikið fólk sem hamast í venjulegu fólki fyrir að nýta sér hagkvæma orku og á fátæku fólki sem þráir ekkert heitar hefur í mörg ár átt sviðið. Því hefur tekist að koma í veg fyrir að við höldum áfram að afla hagkvæmrar orku og að fátækt fólk geti komist í ódýra orku.

Þetta er ekki lengur fyndið, eins og einhver myndi orða það.

Raunar er þessi málflutningur beinlínis orðinn lífshættulegur.

Hvert sem litið er má sjá áhrifamikið fólk, stjórnmálamenn, Hollywood-stjörnur og ellilífeyrisþega, bölva okkur í sót og ösku fyrir að taka ekki upp trúarbrögð þeirra. Framkvæmdir í orkuöflun fá ekki leyfi eða fjármagn. Sumar sem þó eru komnar af stað eru stöðvaðar. Allskyns hindranir eru reistar. Skattar sem eiga að breyta veðurfarinu duga ekki þrýstihópunum en leiða til þess að venjulegt fólk hefur ekki efni á að kynda heimili sín og reka bílinn.

Nú ber ég ákveðna virðingu fyrir Ólafi Ragnari Grímssyni fyrir það afrek hans að hafa komið í veg fyrir að Íslendingar yrðu að skuldaþrælum Evrópusambandsríkja. En þetta nýja áhugamál hans, að koma í veg fyrir notkun á hagkvæmri orku, mannkyninu til heilla, er orðið lífshættulegt tilræði við samfélag okkar og fátækt fólk sem hefur ekki aðgang að neinni orku.

Mögulega persónugerving mannfjandsamlegra trúarbragða.

Hann trúir því sjálfsagt að þótt venjulegt fólk geti ekki lengur rekið bíl að þá geti hann áfram ferðast um á fyrsta farrými í farþegaþotum, eða jafnvel í einkaþotum. Verði honum að góðu, með hið beiska bragð af kommúnistakampavíninu í munninum á meðan venjulegt fólk frýs og sveltur.

Ég er hættur að hlægja að vitleysunni. Þetta er orðin fúlasta alvara.

„Við erum ekki að gera nóg“

Eru íslensk grunnskólabörn loksins byrjuð að fylgjast með í tíma?

„Kyn, kynlíf og allt hitt er kynfræðslubók fyrir börn á aldrinum 7-10 ára. Hún tekur til barna og fjölskyldna af öllum gerðum, kynjum og kynhneigðum þannig að öll börn og allar fjölskyldur ættu að geta speglað sig í bókinni.“ 

Svona hefst kynning íslenska ríkisins á nýlega þýddri erlendri bók sem er núna orðinn hluti af námsefni grunnskóla, eða í boði sem hluti af því námsefni.

Í þessari bók eru manneskjur með græn, fjólublá, appelsínugul og blá andlit. Svona er mannkynið jú fjölbreytt.

Þarna er 7-10 ára börnum kennt, mögulega í fyrsta skipti á ævinni, hugtakið kynlíf.

Og svo er það þetta með að þurfa klæðast fötum. 

Gleymum svo ekki leiðbeiningum um handþvott eftir að 7-10 ára börn hafa örvað á sér endaþarminn.

Eða einhverja aðra líkamshluta, mögulega, enda er 7-10 ára aldurinn einmitt sá rétti til að kenna slíkt.

Hendum svo inn smávegis hinseginfræðslu fyrir 7-10 ára börn áður en ég kem mér að því sem ég vildi raunverulega benda á.

Nýlega birtist frétt á Fréttin.is um frásögn manns sem sagði frá því að 8-9 ára strákar væru að skiptast á að sjúga typpi skólabróður síns eftir skólasund.

Viðbrögðin hafa verið fyrirsjáanleg (fyrir utan að ég bjóst ekki við neinum viðbrögðum): Sjónarvottur er lygari, enginn kannast við neitt og þetta er allt ein stór falsfrétt.

En ég sé hið jákvæða. Mögulega eru íslensk grunnskólabörn loksins byrjuð að fylgjast með í tímum! Læra námsefnið! Framkvæma samkvæmt kennslu! Eða svo vikið sé aftur að umræddri bók: Hafa kynnt sér vel og rækilega efni hennar!

Bókin fer rólega á þetta svæði. Fyrst er fjólublá manneskja, væntanlega á aldrinum 7-10 ára, sýnd stunda sjálfsfróun í baðkari.

Þetta vindur aðeins upp á sig, og 7-10 ára börnin fá viðbót orð í orðaforðann yfir það sem má segja um þau án þess að pabbinn drepi þann sem kallaði barn sitt því orði með hafnaboltakylfu:

Það er um það bil hérna að 7-10 ára börnum er sagt að snerting sé í lagi á meðan það megi tala um hana. Mörkin eru ekki miklu meiri en það. 

Ef 8-9 ára strákar voru að totta hvern annan í búningsklefa, án feluleikja, og án kvartana, þá myndi ég einfaldlega kalla þá duglega námsmenn. Þeir hafa ekkert að fela. Snerting er góð. Hún er raunar sjálfsögð. Á meðan það er hægt að segja frá henni.

„Mamma, ég tottaði Nonna eftir skólasund í dag.“
„En gaman. Gott að þú ert loksins farinn að fylgjast með í skólanum.“

Sé fréttin sem vísað er í haugalygi þá eru íslensk grunnskólabörn einfaldlega að fylgja tilhneigingu fyrri ára: Sífellt meira fé er dælt í að mennta þau, en þau taka ekki eftir neinu.

En sé fréttin sönn og rétt þá er ljóst að yfirvöldum hefur tekist að vekja áhuga 7-10 ára barna á námi á ný. Þótt fyrr hefði verið.

 

Frumlegar leiðir skattheimtunnar

Yfirvöldum hefur í áranna rás tekist að finna upp alveg ótrúlega margar og frumlegar leiðir til að féfletta launþegann.

Bein skattheimta er bara toppurinn á þeim ísjaka. Tekjuskattar, virðisaukaskattar, tollar, umhverfisskattar, fjármagnstekjuskattar, stimpilgjöld, fasteignagjöld, eignaskattar, sértækir skattar á banka og sjávarútveg og bíla og tóbak og áfengi, erfðaskattar. Listinn er endalaus.

Verðbólga er alveg sérstaklega illkvittin skattheimta. Ríkissjóður og fjármagnseigendur sjá skuldir minnka og eignir vaxa í verði. Láglaunafólk sér á eftir sparnaði sínum og bætir í vaxtagreiðslurnar.

Síðan er það óbeina skattheimtan: Leyfisgjöldin, endurmenntunin, kröfur til nýrra íbúða og húsa (sem gera fasteignir dýrari, ekki betri), vottunarkröfur, eftirlitskröfur, skráningarskylda, kröfur um að boða sérstaka eftirlitsmenn á staðinn ef einhver svo mikið sem rekur við. Hérna leikur báknið lausum hala í skjóli löggjafar sem felur í sér að nánari kröfur og reglur megi setja í reglugerð, og er lýðræðið þar með úr leik.

En upptalningunni lýkur ekki þarna.

Mjög lúmsk leið til að bæta í skattheimtuna er mjög í tísku um þessar mundir: Að sameina sveitarfélög. Eða, með öðrum orðum:

• Að auka fjarlægðina til landamæra þar sem skattheima er vægari
• Að auka fjarlægð milli íbúa og ráðhúss
• Að sópa fleiri skattgreiðendum í sarpinn svo að skuldsetninguna á herðar þeirra megi auka

Það kemur því ekki á óvart að Reykjavíkurborg, sem er búin að þurrausa allar leiðir til að mjólka þegna sína, sé núna byrjuð að finna peningalyktina í vösum nágranna sinna.

Vonandi fellur enginn í gildruna.

Og nokkuð sem væri enn betra: Vonandi hefst núna umræða um breytingar á löggjöf sem gerir hverfum mögulegt að kljúfa sig frá kvölurum sínum og sameinast vægari herrum eða stofna eigin umdæmi.

Eða eins og ég skrifaði í tímaritsgrein fyrir nálægt því 10 árum:

Í allri umræðu um stjórnunareiningar, stórar sem smáar, þarf að hafa eitt í huga: Hvernig [er] viðkomandi eining að þróast? Þróast hún í átt að samþjöppun valds, auknu skrifræði, þyngri skattbyrðum, þéttari reglugerðafrumskógi og aukinni spillingu? Um Evrópusambandið má tvímælalaust segja allt þetta. Um íslensk sveitarfélög í núverandi mynd og í núverandi samrunaþróun má að sumu leyti segja hið sama. Með því að losa tökin á sveitarfélögunum og gera þau viðkvæm fyrir samkeppni hvert frá öðru, og klofningi í frumeindir, mætti snúa þeirri þróun við.

Ég stend við þessi orð. Stærðaróhagkvæmnin er óvinur fólksins. Smæðarhagkvæmnin er rétta leiðin. Að minnsta kosti þegar kemur að því að eiga við sveitarfélögin.

Ríkisfjölmiðillinn sem mætti en sagði ekkert

Um daginn var haldin ráðstefna á Íslandi (sem má sjá í fullri lengd hérna). Alþjóðleg ráðstefna í raun þótt fáir hafi vitað af henni, þannig séð (nógu margir samt). Einn fyrirlesara skrifar eftirfarandi texta í kjölfar ráðstefnunnar:

Það voru yfir 200 manns í troðfullum ráðstefnusal og yfir 300 manns í beinni útsendingu. Nokkrir óhefðbundnir fjölmiðlar tóku upp viðræðurnar og fyrirspurnatíma sem fór fram þar til seint um kvöldið, til klukkan ellefu. Þetta var mikil aðsókn á lifandi viðburð á Íslandi um efni sem er mikið ritskoðað. Meira að segja ríkisfjölmiðllinn mætti í stutta stund (líklega til að mynda alla sem mættu til að hafa eftirlit með þeim til framtíðar). Skiptir engu. Allir þekkja alla aðra í pínulitlu landi og okkur var sagt að æðstu embættismennirnir væru nú mjög stressaðir.

**********

There were 200+ people in a packed conference room, and 300+ more on live stream. Several alternative media outlets recorded the talks and Q&A that went late into the evening, until 11pm. This was a large attendance for a live event in Iceland on a topic that is heavily censored. Even the state media showed up briefly (probably to film everyone who attended for future surveillance). No matter. Everyone knows everyone else in a tiny country, and we were told the top officials are now extremely nervous.

Ég staldraði við orðin „the state media showed up briefly“. Var RÚV á svæðinu? Hversu lengi? Til hvers? Það er ekki hægt að finna stakt orð eða minnstu ummæli frá neinum miðli RÚV um þessa ráðstefnu. Mögulega fór það framhjá mér. En þar á bæ gerðu menn út fólk sem dvaldi í stutta stund á ráðstefnu.

Jæja þá, kannski mættu fréttamenn á svæðið og fundu ekkert fréttnæmt. Það kemur fyrir. En mig grunar að sú útskýring eigi ekki við. 

Mögulega ríkisframleiðsla á þöggun? Eða upplýsingaóreiðu? Hver veit!

Hvað vantar mig að skilja? Hvað segja vagnar ríkislestarinnar okkur? Hjálp óskast.

Foreldravandamálið

Viðtöl við menn í framvarðasveit raunhagkerfisins - þar sem menn vinna verðmætaskapandi vinnu „á gólfinu“ - eru oft mjög fróðleg. Eitt slíkt, við framkvæmdastjóra rafverktaka, er hér. Þaðan er eftirfarandi tilvitnun:

Það hefur orðið vakning fyrir iðnnámi og það virðist minna fara fyrir þessu umrædda foreldravandamáli, þ.e. þegar flestum var beint í stúdentspróf á árum áður.

Leit á leitarvélum skilar mér engum nothæfum niðurstöðum um þetta meinta foreldravandamál svo ég geri ráð fyrir að þetta sé tungutak sem er notað á kaffistofunum og ratar ekki í fréttir eða fræðigreinar. 

En tilvist þessa vandamáls kemur mér ekkert á óvart. Á Íslandi, meðal annarra ríkja, er mikill þrýstingur á að fjölga háskólanemum. Þetta hefur tekist alveg rosalega vel á Íslandi. Niðurstaðan er skortur á iðnmenntuðu fólki og offramboð af því sem ég hef heyrt suma kalla „vandamálafræðinga“, fólk sem þarf að finna upp vandamál til að hafa eitthvað að gera. Kynjafræðingar eru hérna mögulega augljósasta og best þekkta dæmið.

Nú er ég sjálfur með stúdentspróf og háskólamenntun og hef ekkert samviskubit yfir því. Atvinnuástandið fyrir fólk með mína menntun er yfirleitt ágætt, enda eftirspurn til staðar og launin þokkaleg. En sjálfstætt starfandi iðnaðarmenn eru með margar mismunandi leiðir til að stinga mig af í tekjuöflun og og aðlögun að síbreytilegum aðstæðum. Ég þekki einn hérna í Danmörku sem var farinn að þéna svo vel sem múrari að hann ákvað að kaupa veitingastað til að sinna á meðan sveinar hans sjá um að blanda sementið. Ég þekki annan sem hefur ekki borgað skatt svo árum skiptir, og þiggur ekki annað en reiðufé fyrir þjónustu sína, og hefur það alveg þokkalegt. Hann mætir jafnvel í skítugum vinnufötum á skrifstofu sveitarfélagsins til að sækja atvinnuleysisbæturnar.

Nú er ég ekki, í þetta skipti, að hvetja til lögbrota en bara benda á að iðnaðarmenn hafa möguleika sem fólk á bak við skrifborð hefur ekki. Kannski fylgir því meiri óvissa en að vera opinber starfsmaður sem leysir vandamál sem hann fann sjálfur upp, og þiggur fyrir það hófleg laun á samkvæmt kjarasamningi, en tvímælalaust meira aðlaðandi fyrir þann sem vill skera stærri sér sneið út úr heiminum í formi tíma eða peninga eða sjálfstæðis eða allt þrennt.

Foreldravandamálið eru mögulega bara óformlega hugtak sem er notað á kaffistofum raunhagkerfisins, en ég mæli með því að taka það alvarlegar en allar heimsins skýrslur opinberra nefnda. 

Hreinsað út af biðlistunum

Það er ekki auðvelt að halda úti velferðarkerfi. Sérstaklega ekki þegar þúsundum innflytjenda er mokað inn í það eins og á færibandi. Biðlistar myndast og lengjast. Sjúklingum er mokað út af spítölum við fyrsta tækifæri, án endurþjálfunar eða eftirfylgni. Aldrað fólk hleðst upp á göngum spítala því engin eru hjúkrunarheimilin. Þeir sem komast inn á hjúkrunarheimili stoppa stutt - rétt svo nógu lengi til að ganga frá erfðaskránni. Venjulegt launafólk, sem borgar svimandi skatta sem eiga að nafninu til að fela í sér sjúkratryggingu, þarf að reiða fram stórar fjárhæðir í liðskipti til að enda ekki hreinlega sem öryrkjar á vinnualdri. 

Hvað er til ráða?

Kannski að hreinsa vel út?

Í Kanada eru menn duglegir að því og bjóða nú sífellt fleiri hópum upp á að láta lækna ríkisins drepa sig. 

Í mörgum vestrænum ríkjum er ennþá verið að sprauta erfðaefni í fólk í nafni baráttunnar gegn kvefpest. Af þessu hlýst gríðarleg aukning dauðsfalla. Eitthvað hlýtur það að bæta stöðu biðlistanna.

Ekki kostar það ríkisvaldið mikið að láta heimilislaust fólk deyja í hjólhýsi. Götin í velferðarkerfinu eru orðin svo stór að þau grípa ekki nokkurn mann.

Baráttan er hafin fyrir því að taka af okkur kjötið. Hverfur þar með ein besta leiðin til að tryggja líkamanum nauðsynleg hráefni til að byggja upp og viðhalda vöðvum og öðrum líffærum. Hvort að í staðinn komi pöddurnar eða einhverjar efnablöndur úr tilraunastofu er erfitt að segja. Eftir áratugi af misheppnuðum ráðleggingum yfirvalda um heppilegt mataræði er eins og að sjálfstraust þeirra hafi frekar aukist en hitt.

Yfirvöld þurfa samt aðeins að passa sig þegar þau eru að hreinsa út. Þau gætu mögulega verið að hreinsa út úr hópi skattgreiðenda og minnka þar með tekjurnar líka. Niðurstaðan verður þá fækkun í hópi Íslendinga og fjölgun í hópi erlendra bótaþega, og sparnaðurinn þar með fokinn út um gluggann og jafnvel orðinn að reikningi.

Við vonum það besta.

Bólusetningar gegn Covid-19 hafnar

Skilaboð til blaðamanns: Ekki lengur hægt að sýna ísbirni til að hræða

Nær öruggt má telja að árið 2023 verði heitasta ár sögunnar frá því mælingar hófust. Þetta kemur fram í mánaðarlegri skýrslu Haf- og loftslagsstofnunar Bandaríkjanna (NOAA). Blaðamaður hefur miklar áhyggjur og skreytir frásögn sína með mynd af ísbirni með myndatextanum: 

Heimkynnum margra dýra stafar ógn af hnattrænni hlýnun.

En bíddu nú við, ísbjörnum farnast nú bara ágætlega! Eða með öðrum hinna róttæku samtaka World Wildlife Fund:

... fjöldi undirstofna ísbjarna sem hefur upplifað fækkun undanfarið hefur aukist í fjóra, en gögn vegna átta stofna skortir enn. Góðu fréttirnar eru þær að fimm undirstofnar eru stöðugir á meðan tveir hafa verið að upplifa vöxt.

**********

... the number of polar bear subpopulations experience recent declines has increased to four, with eight populations still being data-deficient. The good news is that five populations are stable while two have been experiencing an upward trend.

Þetta eru ekki samtök sem nota mörg jákvæð orð um stöðu náttúrunnar. Varla nokkurn tímann, þótt tilefni sé til. 

Enda eru menn núna yfirleitt hættir að nota myndir af ísbjörnum til að hræða fólk vegna loftslagsbreytinga. Í dag kveikja menn skógarelda og nota þá sem dæmi um skaðlegar loftslagsbreytingar, eða finna einhverja mörgæsategund sem á af einhverjum ástæðum í vandræðum. Nú eða birta mynd af kínverskri stórborg, þakin ryki kolaorkuveranna, þótt það sé miklu frekar staðbundin mengun en eitthvað tengt loftslaginu (enda rugla menn oft viljandi saman mengun og losun manna á gróðurhúsalofttegundum).

Okkur er ekki sagt frá fjölda sólbletta (sem menn vita mætavel að tengist hitastigi Jarðar), grænkun Jarðar vegna aukins styrkleika koltvísýrings í andrúmsloftinu eða byggingu nýrra flugvalla á Maldíveyjum, sem áttu að vera sokknar í sæ fyrir löngu síðan. Kostir jarðefnaeldsneytis eru aldrei ræddir þótt slíkt eldsneyti sé eina leið hundruð milljóna manna úr sárafátækt - fólk sem hefur ekki einu sinni aðgang að innstungu í dag.

Hvað um það. Ég ætlaði nú ekki að segja eitthvað satt en umdeilt heldur bara benda blaðamanni á að fylgjast með nýjustu straumum og stefnum í vali á myndefni til að hræða okkur með. Ísbirnir virðast ætla að tóra lengur en margir vonuðust til.

2023 heitasta ár sögunnar

Þarf maður að stofna TikTok-reikning núna?

Samfélagsmiðillinn TikTok hefur fengið áminningu frá Evrópusambandinu fyrir dreifingu efnis sem talið er bæði ólöglegt og misvísandi. Þetta fær mig til að hugleiða að stofna TikTok-reikning. Á TikTok er greinilega að finna gagnrýna hugsun og á meðan hún er mögulega villuráfandi þá kann ég að meta slíkt.

Evrópusambandið stóð sjálft í gríðarlega mikilli framleiðslu upplýsingaóreiðu sem í krafti stærðar sinnar, fjármagns og sorglega miklum trúverðugleika leiddi til mikils skaða. Einn og einn framleiðandi efnis á TikTok gæti aldrei haft slík áhrif. Raunar voru það þessir fáu hugsandi einstaklingar sem björguðu mörgum frá upplýsingaóreiðu yfirvalda af ýmsu tagi.

Ef Evrópusambandið bannar starfsemi TikTok þá hverfur sem betur fer ekki flæði óvinsælla skoðana. Sambandið lifir kannski enn á tímum þegar það var bæði dýrt og erfitt að miðla efni,svo sem í gegnum sjónvarpið. Miðlar eins og Substack og Rumble hafa varist harkalega tilraunum til að innleiða ritskoðun á notendum þeirra. Morgunblaðið hefur ekki atast í mér eða öðrum á veirutímum og nú á tímum fjölmargra strengjabrúðustríða (proxy wars).

En leyfum skriffinnunum að fyllast tilfinningu mikilvægis og áhrifa. Þeir gleyma þá kannski að atast í okkur þar sem er raunverulega erfitt að finna undankomuleiðir.

TikTok áminnt fyrir upplýsingaóreiðu

Vandamál sem koma upp og vandamál sem menn búa til

Vandamál má í grófum dráttum flokka í tvo hópa:

• Þau sem menn búa til sjálfir, t.d. með því að gera eitthvað (eða sleppa því) sem hefur fyrirsjáanlegar afleiðingar
• Þau sem koma upp af ástæðum sem erfitt er að ráða við (t.d. loftsteinn úr himnum)

Sum vandamál falla í báða hópa. Sem dæmi má nefna verðbólguna. Bæði stafar hún af peningaprentun eigin seðlabanka, auk óhóflegra hækkana í rekstrarkostnaði fyrirtæki vegna kjarasamninga, og hækkkun í verði á aðkeyptum aðföngum, svo sem olíu og fatnaði.

Orkuskorturinn, sem nú þegar hrjáir Ísland, er vandamál sem Íslendingar bjuggu til sjálfir, alveg án utanaðkomandi áhrifa. Vandræði við að koma orku frá framleiðslustað til notenda eru líka heimatilbúin, en fyrir þeim má hafa aðeins meiri samúð (framleiðslustaðir eru tiltölulega fáir en notendur dreifðir).

En af hverju framleiða menn heimatilbúin vandræði?

Mögulega má rekja það til þess að við höfum tilhneigingu til að einblína á það sem við getum séð með berum augum og hugsum ekki um það sem við sjáum ekki. Við sjáum að nýr íþróttaleikvangur er í smíðum en ekki að í staðinn sitji skattgreiðendur eftir með skert sjálfsaflafé sem þeir geta þá vitaskuld ekki eytt í skó, nýtt grill eða klippingu. Íþróttaleikvangurinn er augljós en töpuð viðskipti í hagkerfinu ekki. 

Franski hagfræðingurinn Frédéric Bastiat (1801-1850) gerði þetta vandamál að efnivið í dæmisögu um brotinn glugga. Eigandi gluggans neyddist til að skipta um glugga sem einhver hafði brotið og því fagnað sem eins konar ávinningi fyrir samfélagið. Gluggasmiðurinn fékk jú verkefni! En í staðinn gat eigandi hins brotna glugga ekki keypt sér bók eða brók. Fólk sá hinn nýja glugga en ekki allt hitt sem aldrei varð.

Gæti þetta útskýrt áráttu okkar til að framleiða vandamál?

Mögulega að sumu leyti, en mögulega ekki, því stundum er hið séða of sýnilegt. Menn sjá virkjun, hryggjast og sjá tapaða eyðimörk eða að nokkrar gæsir þurftu að færa hreiðurstæði sín. Menn taka af þessum ósköpum myndir með farsímum sem virkjunin framleiddi rafmagnið fyrir. Þeir keyra að lóninu á veg sem virkjunin greiddi fyrir. Þeir bölva gróðrinum sem hin hækkaða grunnvatnsstaða vökvar. Þeir hryggjast um leið og þeir njóta.

Framleiðsla vandamála er ekkert nýtt fyrirbæri. Heimsveldi hafa í gegnum þúsundir ára fallið í kjölfar verðbólgu og stríðsátaka. Við höldum áfram að drekka og éta okkur til dauða. Við höldum áfram að velja stjórnmálamenn sem taka peningana okkar og reisa fyrir þá hallir og skrifræðisbákn eða setja í ríkisrekstur sem breytist í botnlausa hít.

En þeim samfélögum vegnar best sem leysa vandamál frekar en búa þau til. Slík samfélög eru til og það er aldrei of seint að breyta úr því að framleiða vandamál í að leysa þau.

Kannski ekki með þá þingmenn sem sitja í dag, en lýðræðið gefur okkur óendanlega mörg tækifæri til að snúa við blaðinu. Dagleg, frjáls viðskipti líka, en þau eru miklu skilvirkari í að hreinsa út það sem virkar ekki, og ekki til umræðu hér.

Vonum það besta næst, aftur.

Höfum miklar áhyggjur af samfélaginu

Ísrael og æsifréttir

Núna eiga sér stað alveg hreint hræðilegir atburðir í Ísrael og á Gaza-ströndinni. Fjöldamorðum á saklausu fólki er mætt með sprengjuárásum á heimili saklauss fólks. Blóðið hreinlega flæðir.

Það er tilefni til að fyllast geðshræringu og skipa sér í lið. Er ég með eða á móti aðgerðum Ísraela? Eða er kúgað svæði einfaldlega að reyna spyrna við fótum og velur örvæntingarfull úrræði? Er mögulega allt rangt? Eða sumt rétt?

Sem leið til að átta sig á þessu, án þess að taka endilega afstöðu, mæli ég með vefsíðu:

www.antiwar.com

Þar eru greinar og greiningar sem segja ekki hvað þú átt að hugsa en dæla í þig efni sem hjálpar þér að mynda afstöðu. Þar á bæ eru menn einfaldlega á móti stríði. Það þýðir að þar reyna menn að velta við öllum steinum til að mynda einhvers konar heildarmynd og koma auga á þá sem skjóta fyrst, ef svo má segja. Slíka heildarmynd er ekki hægt að mynda til fulls í átökum sem eru að eiga sér stað, en púslin birtast hvert af öðru og að lokum er hægt að setja saman púsluspilið.

Við höfum oft látið blekkja okkur. Í sögulegu samhengi er árás Pearl Harbor gott dæmi, og nýrra dæmi fæst í innrás Bandaríkjanna, auk strengjabrúða, inn í Írak á sínum tíma. Enn nýlegra dæmi er árás Bandaríkjanna, auk strengjabrúða, á Líbýu. Kannski er sviðsmyndin í Ísrael einfaldari: Þú myrðir ekki og gerir að gíslum hundruð ungmenna án afleiðinga. En svo má ræða viðbrögðin, undanfarana, langtímahorfurnar og hið óséða: Hlutverk utanaðkomandi aðila (Íran, Rússlands, Bandaríkjanna) sem eru mögulega að fórna heilu þjóðunum í einhverri skák í samkeppni um völd og áhrif.

Það ber að fordæma dráp á hverjum einasta saklausa borgara. En þeim er att í foraðið af yfirherrum, og þeir eru mögulega allir vondu kallarnir.